'Bezuinigingen hoger onderwijs straffen ook de snelstudeerder'

Het afschaffen van de basisbeurs voor de masterfase van het wetenschappelijk onderwijs is de zoveelste maatregel die er toe dient de student zo snel mogelijk door de collegebankjes te laten roetsjen en de arbeidsmarkt op te krijgen.

Eerder is het collegegeld voor een tweede bachelor of een tweede master al vrijgegeven en het leek zelfs even dat het studentenprotest weer een beetje leefde toen de basisbeurs nog verder werd ingeperkt en de langstudeerboete in het leven werd geroepen. De basisgedachte achter deze maatregelen is niet heel raar: je moet meer voor je eigen opleiding betalen en als ik het regeerakkoord mag geloven, zal dat worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs.

Overheidsbeleid zorgt vaak voor onbedoelde effecten, het raakt mensen die er door gesteund zouden moeten worden. Ook bij de onderwijsbezuinigingen wordt er een dergelijke groep geraakt: de snelstudeerders. Dit zijn studenten die binnen drie jaar hun bachelorfase doorlopen en keurig binnen één of twee jaar hun master afronden. Ervan uitgaande dat ze tijdens of na de middelbare school geen vertraging hebben opgelopen zijn ze bij het afronden van hun master tussen de 21 en 23 jaar.

Veel studenten uit deze groep hebben na deze vier of vijf jaar nog niet het idee uitgeleerd te zijn en willen een tweede bacheloropleiding of tweede masteropleiding volgen, soms in een andere discipline. Maar omdat de overheid de subsidie op het collegegeld voor een tweede studie heeft opgeheven is dit, in combinatie met de andere bezuinigingsmaatregelen, enorm duur geworden. Je betaalt in plaats van maximaal 1.771 euro een bedrag dat kan oplopen tot 17.000 euro, simpelweg omdat het voor universiteiten duur is geworden deze studenten een plek te bieden.

Armoededenken
In het regeerakkoord staat dat Nederland excellente studenten moet aantrekken, ik neem aan dat de Nederlandse universiteiten ook de mogelijkheid moeten krijgen zelf excellente studenten te creëren. Een manier om dit te doen is diegenen die het goed doen extra programma's aan te bieden. Een andere manier is om ze een zo breed mogelijke wetenschappelijke basis te geven. Veel studies vertrekken vanuit een beperkte set theoretische en methodologische stromingen, wat logisch is gezien de korte duur van een bacheloropleiding. Om als student je theoretisch kader te verbreden kun je vakken (of een minor) volgen uit andere opleidingen. Idealiter volg je twee studies.

De voordelen hiervan zijn eenvoudig aan te wijzen. Als historicus heb je wat aan antropologische inzichten bij het bestuderen van Nederlands koloniaal verleden, als econoom is het handig ook de sociologische basis van het armoededenken te kennen en als media- en cultuurstudent zou je best gedragspsychologische inzichten kunnen gebruiken bij filmanalyse. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Het is niet voor niets dat interdisciplinaire studies als bètagamma de laatste jaren aan terrein winnen. Binnen andere studieterreinen is het tegelijkertijd volgen van twee verschillende richtingen helaas soms moeilijker te combineren.

Als snelstudeerder zou het lucratief zijn een tweede studie te voltooien in dezelfde tijd als je leeftijdsgenoten één studie afronden. Maar een tweede bachelor of tweede master volgen is buitengewoon duur gemaakt door de overheid. Het is tekenend voor de onderwijsplannen van de overheid die er op gericht zijn diegenen die niet aan de norm voldoen te straffen, zonder zij die daar glorieus aan voldoen te belonen. Terwijl een beloning helemaal niet ingewikkeld of duur hoeft te zijn.

Het is om bovenstaande redenen dat ik pleit voor een snelstudeerbonus. Dat zou het volgende inhouden: wanneer je een bachelor en master binnen de juiste tijd hebt afgerond, hoef je voor een tweede master niet meer te betalen dan het wettelijke collegegeld van 1.771 euro (het collegegeld voor 2012 - 2013). Dit is een maatregel die tot beter gemotiveerde en breder opgeleide studenten kan leiden. Bovendien is het een maatregel die ervoor zorgt dat het op tijd afronden van je studie niet meer zo onaantrekkelijk klinkt.

^{Timo Koren is student media en cultuur.}