Bezos bedankt Amazon-medewerkers voor ruimterit, ‘want jullie hebben dit betaald’, en dat valt niet goed

Bezos, de oprichter van Amazon, liet zich dinsdag samen met drie anderen naar 100 kilometer hoogte schieten met een raket van zijn bedrijf Blue Origin. Daarmee was hij een ruime week later dan Richard Branson, die met zijn bedrijf Virgin Galactic iets vergelijkbaars deed. Het waren pr-stunts, bedoeld als startschot van commercieel ruimtetoerisme als serieuze industrie. Toch was de lancering van Bezos op pr-vlak geen onverdeeld succes.

Van tevoren klonk al de kritiek dat hij zijn kolossale vermogen vast beter kon besteden dan aan vervuilende plezierreizen naar de ruimte. Maar met de opmerking waarin hij Amazon-medewerkers bedankte voor het geld dat ze voor hem hadden verdiend, maakte Bezos het zijn critici wel heel makkelijk.

‘Inderdaad, Amazon-medewerkers hebben hiervoor betaald − met lage lonen, vakbonden die werden tegengewerkt, een hectische en onmenselijke werkomgeving en bezorgers die geen gezondheidsverzekering hadden tijdens een pandemie’, kopte de Democraat Alexandria Ocasio-Cortez, lid van het Amerikaanse lagerhuis, al snel in op Twitter.

‘Jeff Bezos vergat alle hardwerkende Amerikanen te bedanken die wel belasting hebben betaald om dit land draaiende te houden terwijl hij en Amazon niets betaalden’, aldus senator Elizabeth Warren, tijdens de vorige verkiezingen in de race om de Democratische presidentskandidaat te worden, enigszins chargerend. Ze maakte meteen van de gelegenheid gebruikt om te pleiten voor het aanscherpen van het Amerikaanse belastingstelsel.

Er is al veel langer kritiek op de zware werkomstandigheden bij tech- en distributiegigant Amazon, het bedrijf waar Jeff Bezos zijn vermogen van naar schatting 200 miljard dollar aan dankt. Dit jaar groeiden volgeplaste drinkflesjes van magazijnmedewerkers die geen tijd zouden krijgen om naar de wc te gaan uit tot het symbool hiervan.

En de kritiek op Amazon is breder. In maart pikte president Joe Biden Amazon eruit als voorbeeld van een bedrijf dat dankzij gaten in het belastingstelsel relatief weinig belasting afdraagt. Eerder, tijdens de presidentscampagne, verwees hij naar Amazon om te zeggen dat ‘geen bedrijf dat miljarden winst maakt een lager belastingtarief zou moeten betalen dan brandweermannen en leraren’.

Ook Bezos zelf betaalde tussen 2006 en 2018 slechts 1 procent belasting over zijn totale vermogenstoename, onthulde journalistiek platform ProPublica. Daarin is hij niet uniek: superrijken als Elon Musk en Michael Bloomberg maken eveneens handig gebruik van de Amerikaanse belastingregels.

Machtsmisbruik

Amazon zou verder zijn macht misbruiken om concurrenten uit de markt te drukken. Zo zou het producten namaken en aanbieden voor bedragen waar kleinere bedrijven onmogelijk in mee kunnen en eigen producten oneerlijk bevoordelen in zijn populaire webshop.

In het Amerikaanse Congres, waar zowel Republikeinen als Democraten zich de laatste jaren steeds kritischer zijn gaan opstellen tegen grote techbedrijven, wordt zelfs hardop gesproken over het opknippen van Amazon. Ook in de EU, waar de Europese Commissie meerdere onderzoeken heeft ingesteld naar machtsmisbruik van Amazon, ligt het bedrijf onder vuur.

In dat licht is het afwachten of het ruimtetripje het imago van Jeff Bezos, en daarmee van Amazon, goed doet of schaadt. Het is ook de vraag of het Bezos veel uitmaakt. Die is immers al welvarend genoeg om zichzelf de ruimte in te schieten.