De bedoelingen zijn goed, maar resultaat werkt averechts. In het Utrechtse park Transwijk, waar het elk jaar gezellig is bij het Bevrijdingsfestival, schilderen parkwachters van de gemeente rond twaalf uur ’s middags grote witte letters op het vers gemaaide gras: ‘75 jaar vrijheid’. Maar het zijn schrille letters, op een troosteloos leeg grasveld.
Normaal lopen hier duizenden festivalgangers rond, allemaal op zoek naar zo’n fijn gratis optreden van een grote Nederlandse popartiest. Of die altijd leuke rapbattles van jong hiphoptalent uit de wijk Kanaleneiland. Biertje erbij, de frituur binnen handbereik. Nu is het doodstil en die kale witte vrijheidsletters benadrukken de ernst en treurigheid van deze bijzondere Bevrijdingsdag.
Wie toch wat sfeer en mogelijk een klein beetje feestelijkheid wil pakken, is zoals vaker gedurende deze coronacrisis aangewezen op de online surrogaten: een optreden vanuit een huiskamer, een virtuele rapbattle misschien? Maar de zoektocht verloopt moeizaam.
Op de overkoepelende website Vrijheid.nl van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei staat te lezen dat ‘het programma van 75 jaar vrijheid is aangepast’, en dat er ‘updates’ te vinden zijn. Maar die leiden de festivalzoeker niet naar een keuze aan mooie initiatieven, die her en der toch zouden moeten opduiken. Wel kan worden doorgeklikt naar de site Bevrijdingsfestivals.nl, maar ook daar staat weinig meer te lezen dan dat ‘de festivals niet doorgaan’.
Ambassadeur van de vrijheid
Op de site zijn wel een paar korte documentaires te vinden over de artiesten die dit jaar als ‘ambassadeur van de vrijheid’ zouden optreden, op meerdere festivals. Maar een indringend en persoonlijk portret van de populaire Amsterdamse band Kris Kross Amsterdam blijkt opgenomen voordat de coronamaatregelen van kracht werden, zo verschijnt al snel in beeld. Het geeft niet echt het idee dat je samen met anderen live iets aan het beleven bent. Onder de video op YouTube staan dan ook geen glorieuze kijkcijfers: de clip is halverwege de middag iets meer dan drieduizend keer bekeken.
De beelden van voorgaande edities van al die Bevrijdingsfestivals, die de afzonderlijke organisaties online hebben gezet, helpen ook niet echt. Waarom zou je naar een optreden uit 2018 van de band Wulf op het bevrijdingsfestival van Zwolle willen kijken, als je ook in de rij kunt gaan staan bij de Ikea? Of de tuin kunt aanharken? Het festival te Utrecht biedt als alternatief een afspeellijst aan op Spotify, met liedjes van alle artiesten die zouden optreden. Het aanbod is wel erg karig en ook dat maakt het gemis van de gebruikelijke parkfeesten extra wrang.
De goede oude radio biedt een uitwijkmogelijkheid. Radio 3FM bijvoorbeeld draait de hele dag ‘vrijheidstracks’, van Beautiful Day van U2 tot Wij zullen doorgaan van Ramses Shaffy – een vrijheidstrack is kennelijk wat je er zelf van maakt. Het radiostation Funx laat artiesten praten over de oorlog, en de belevenissen van vele opa’s en de oma’s. De klassieke zender Radio 4 laat een koor van driehonderd zangers vanuit de eigen huiskamer een vocaal arrangement van het stuk Largo van de componist Dvorak vertolken. De uitvoering, die is terug te kijken op YouTube, is gepast mistroostig.
En dat doet cabaretier Claudia de Breij aan het einde van de middag nog een poging enig saamhorigheidsgevoel in deze desolate Bevrijdingsdag te pompen. Om vijf voor vijf wordt het hele land geacht het lied Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder van alweer Ramses Shaffy aan te heffen. De carillons van een aantal kerken doen ook mee, verzekert de Koninklijke Nederlandse Klokkenspel-vereniging.
Maar misschien is het ook een idee rond dat tijdstip maar eens dat eerste biertje open te trekken. Uit de eigen koelkast.
Bevrijdingsdag in Wageningen: ‘Het lijkt een filmset’
Wageningen, de stad die een centrale speelde in de Duitse capitulatie, is deze Bevrijdingsdag afgesloten. Verslaggever Mac van Dinther is wel ter plaatse. We bellen met hem.
Twee minuten stilte in de leegte, op de Dam en in het hele land
Het had, bij het jubileum van 75 jaar bevrijding, een grote Dodenherdenking moeten worden. Het werd ondanks een geheel lege Dam een memorabele herdenking, mede door de emotionele toespraak van de koning waarin hij zijn overgrootmoeder Wilhelmina niet spaart.
