NieuwsRacisme
Betogers VS verwijderen beelden die aan slavernij en kolonialisme herinneren
In de VS hebben antiracismebetogers twee beelden van de Confederatie-president Jefferson Davis en ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus naar beneden gehaald. Tegelijk stelde parlementsvoorzitter Nancy Pelosi voor om alle beelden van leiders en soldaten van de Confederatie te verwijderen bij het Capitool.
Door de dood van George Floyd en de massale betogingen in steden in het hele land, staan vooral de standbeelden weer ter discussie die herinneren aan de tijd van de slavernij. Diverse zijn al weggehaald of beklad. Met de verwijdering van het Columbus-beeld in Saint Paul, dat tegenover Minneapolis ligt, laten nu ook de oorspronkelijke bewoners van Amerika van zich horen.
Betogers, geleid door de Ojibwe activist Mike Forcia, gooiden een touw om het beeld van Columbus en trokken het naar beneden. Het metershoge beeld stond bij het parlementsgebouw van Minnesota. Agenten waren ter plekke maar grepen niet in. Het werd later door de gemeente weggehaald. In de afgelopen dagen werd ook een Columbus-monument in een park in Richmond weggehaald en in een rivier gegooid en werd een standbeeld in Boston beschadigd.
‘Dit moest gebeuren en het was er het juiste moment voor’, aldus Forcia, doelend op de talloze protesten in de VS tegen racisme. ‘Wij hebben lang genoeg gewacht.’ Inheemse activisten in de VS protesteren al jaren tegen de verering van Columbus omdat zijn expedities hebben geleid tot kolonisatie van hun grondgebied en de dood van veel bewoners.
Niet rouwig
Het Columbus-beeld in Saint Paul stond er sinds 1931. Plaatsvervangend gouverneur Peggy Flanagan zei de verwijdering niet te betreuren. ‘Alle inwoners van Minnesota moeten zich welkom voelen in en bij het parlementsgebouw’, twitterde ze.
In de vroegere hoofdstad van de Confederatie (de zuidelijke staten die zich afscheidden omdat zij tegen de afschaffing van de slavernij waren) konden agenten ook niet voorkomen dat het beeld van oud-president Jefferson Davis naar beneden werd gehaald. Onder luid gejuich van demonstranten werd het beeld in Richmond daarna weggesleept. In het stadje Portsmouth, 130 kilometer verderop, werden vier beelden van een Confederatie-monument naar beneden getrokken door betogers. Gouverneur Ralph Northam van Virginia wil een bekend beeld van de zuidelijke generaal Robert E. Lee verwijderen uit Richmond, maar een rechter heeft dit tijdelijk verboden.
Pelosi, de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, wil alle elf standbeelden van leiders en soldaten van de Confederatie die in het parlementsgebouw in Washington staan, zo snel mogelijk weg hebben. ‘Hun beelden zijn een eerbetoon aan haat, niet aan erfgoed’, aldus Pelosi. ‘Ze moeten worden verwijderd’, schrijft ze in een brief aan de commissie die over de plaatsing van de beelden gaat.
‘Wreedheid’
De Confederatie bestond uit zuidelijke staten die tijdens de Amerikaanse burgeroorlog van 1861 tot 1865 tegen het noorden vochten. In het Capitool, waar zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden zetelt, staat een groot aantal monumenten ter herinnering van sleutelfiguren uit de Amerikaanse geschiedenis. Het gaat onder andere om beelden van generaal Lee, opperbevelhebber van het Confederatie-leger, en van president Davis.
Pelosi: ‘Monumenten voor mannen die wreedheid en barbarij bepleitten om zo’n duidelijk racistisch doel te bereiken, zijn een groteske belediging van de idealen van de Amerikaanse democratie en vrijheid.’ Naast de standbeelden is ook de zuidelijke strijdvlag zeer omstreden. De Amerikaanse raceklasse Nascar kondigde woensdag aan de vlag niet meer te zullen gebruiken tijdens wedstrijden of evenementen.
De Amerikaanse marine zei dinsdag bezig te zijn om de zuidelijke strijdvlag – rood met een blauwwit kruis en witte sterren – uit alle openbare ruimtes, van schepen en vliegtuigen te verwijderen. President Trump liet weten niets te voelen voor het hernoemen van tien legerbasissen die naar Confederatie-generaals zijn vernoemd. ‘Deze monumentale en krachtige bases zijn onderdeel van het grootse, Amerikaanse erfgoed. Mijn regering denkt er niet aan om deze namen te wijzigen’, aldus Trump.
Omstreden standbeelden in Nederland
Wat te doen met omstreden standbeelden?
Als helden van hun voetstuk vallen, moet hun beeltenis dan weg uit parken en pleinen? De een zegt: ‘Doe niet krampachtig over sloop’, de ander meent: ‘Behoud ze als een splinter in je oog die pijn doet’.
Uit wandelen met een ‘slaafgemaakte’ in Hoorn
Een Hoornse verhalenverteller van Surinaamse afkomst kruipt in de huid van de zwarte bediende Tabo Jansz. Die zou vermoedelijk niets hebben begrepen van de afkeer die de slavernij nu oproept.
Buste van Johan Maurits verbannen naar het depot: slavernijdebat gaf de doorslag
Tot september 2017 stond in de ontvangsthal van het naar hem genoemde Mauritshuis een borstbeeld van Johan Maurits. Dat werd verbannen naar het depot, en dat nieuws veroorzaakte destijds veel verontwaardigde reacties. Wat zat er precies achter die verplaatsing van de buste?
Discussie over de term ‘Gouden Eeuw’
Het Amsterdam Museum schrapte vorig jaar de term ‘Gouden Eeuw’. Verdient dit initiatief navolging? Of moet je afblijven van een historisch begrip dat de Nederlandse trots symboliseert en al eeuwen bestaat.
Hoe in Bristol de antiracistische beeldenstorm begon
In Engeland halen woedende demonstranten standbeelden neer van ‘foute figuren’ uit de koloniale tijd. In Bristol, gebouwd met geld van slavenhandelaren, is er kritiek op de actie, maar ook bijval. ‘We zien de statige panden, niet het bloed dat als onzichtbaar cement heeft gediend.’
