Beter dan Harry Potter

ALS JE De gevleugelde kat, een boek van meer dan vijfhonderd pagina's, uit hebt, kun je het niet zomaar wegleggen....

Marieke Henselmans

Hij deed dat samen met zijn vriend Bors, een jongen van 12, die wel eens wat jat, die na het eten aan de computer speelt, en 's avonds in bed leest met een zaklantaarn. Onduidelijk waarom nu uitgerekend hij in dit ongelooflijke avontuur terechtkomt.

Jasje Tak wordt midden in de nacht gebeld door de handelsonderneming Giphart Internationaal, naar later blijkt met een soort telefoon die alleen door kinderen gehoord wordt. Als hij op magische wijze bij de balie van het bedrijf komt, wordt hij naar de directie gebracht. Een uitzendcommissie vraagt hem om bij Giphart in dienst te treden. Het zou gaan om twee middagen per vier weken. Honorarium: vijfhonderd euro per maand en maandelijks een keuze uit de producten van Giphart tot een bedrag van honderd euro.

Hij voelt vaag aan dat hij gevaar loopt, maar het voorgespiegelde salaris en vooral de keuze uit de Giphart-producten trekken hem over de streep. Giphart handelt in uitvindingen, handige dingen waarvoor Jasje zijn ziel zou verkopen, dingen die in deze wereld nog niet bestaan. Een lopend stoeltje, een pen die onthoudt wat je schrijft en een tekst kan vertalen, lichte motortjes waar je mee kunt vliegen, minizeppelins, een opvouwbaar motorbootje en nog veel meer onbeschrijfelijke handigheden.

Wat eveneens helpt is dat het bedrijf zijn vriend Bors ook heeft opgeroepen (of eigenlijk ontvoerd). Ze hebben de ervaring dat kinderen beter meewerken als ze samen zijn met een vriendje. Jasje en Bors moeten een soort examen afleggen en ze doen het uitstekend. Ze mogen in dienst treden als commissionair van Giphart met als taak in de droomwereld producten van Giphart te verkopen. Althans: dat vertelt men. Hun werkelijke taak: daar komt de lezer later pas achter.

De winst van Giphart loopt terug, ze verliezen terrein aan concurrent en aartsvijand Katz. De directie zoekt een manier om in de echte tijd te reizen en zo haar markt oneindig te vergroten. Maar dat levert onoverkomelijke problemen op. In de droomwereld zijn uitgangen naar andere tijden, maar die zijn alleen door mensen met 'sens' te vinden en deze 'sensers' kunnen weer niet in de droomwereld reizen, omdat de tijdsverschillen daar groot zijn en zij die als pijn ervaren.

Bij experimenten die tot tijd reizen zouden moeten leiden, zijn inmiddels verschillende handelsreizigers omgekomen. Onder hen ook kinderen. De directie van Giphart denkt (op grond van een misverstand) dat Jasje in staat is door de tijd te reizen. Ze doen geheimzinnig, omdat ze er niet tegenop zien de kinderen groot gevaar te laten lopen; ze willen koste wat kost de markt uitbreiden en het bedrijf redden.

Jasje, Bors en een andere commissionair, Teresa, worden uitgezonden en binnen de kortste keren gaat het mis. Ze raken in de droomwereld gevangen, al kunnen ze grappig genoeg nog wel met een mobieltje naar de echte wereld bellen. Het verhaal spitst zich toe op deze drie kinderen, hoe ze reizen door wens- en angstdromen, en wat hun overkomt. Wat ze moeten zoeken (de mogelijkheid door de tijd te reizen) vinden ze niet, maar ze vinden wel andere dingen.

Bors blijkt sens te hebben en tóch in de droomwereld te kunnen reizen. Zoals een goede diskjockey twee platen naadloos in elkaar kan laten overgaan (door een moment te zoeken waarop de ritmes van beide nummers precies gelijk klinken), zo probeert Bors zijn eigen ritme in overeenstemming te brengen met het ritme van de veranderende tijd.

Teresa blijkt een meesterverteller; met haar talent kan zij de gebeurtenissen op cruciale momenten een andere wending geven en Jasje blijkt met zijn manier van kijken de droomwereld te kunnen veranderen. Hij kijkt door dingen heen, hij probeert ze 'om' te 'kijken'.

Daarover blijkt dit verhaal te gaan. Hoe je de wereld een beetje kunt veranderen. Niet door terug te gaan in de tijd, maar door te vertellen, door je te verdiepen in elkaars ritme, door anders naar dingen te kijken. Ieder van hen heeft tijdens de reis wel eens het drietal gered met behulp van de talenten die ze gaandeweg hebben ontdekt.

De directie van Giphart schat hun ontdekkingen niet naar waarde. Als ze na hun huiveringwekkende, ongehoord spannende avonturen met inzet van al hun vaardigheden en door een indrukwekkende solidariteit en samenwerking weten terug te keren, concludeert de secretaris van de uitzendcommissie: 'Uw expeditie was dus een catastrofe.' 'Helemaal niet', zegt Jasje, 'maar u vraagt helemaal niet de goede dingen!'

Wat hebben ze veel geleerd over zichzelf, hun verleden, hun hebzucht, het menselijk verlangen naar bezit, euro's, hebbedingetjes. Ze hebben geleerd dat het niet gaat om de antwoorden, maar om de vragen. Niet om waar je vandaan komt, maar waar je naartoe gaat. Over de waarde van familiebanden en vriendschap; over de tragiek van conflicten om geld, die klein beginnen, maar op het laatst de wereld regeren.

Hoewel de schrijfster literatuurwetenschapper is, lijkt haar boek niet aan de tekentafel te zijn ontworpen. Ze vertelt haar verhaal haast achteloos: zo is het nu eenmaal. Er valt geen mus van het dak zonder dat Hoving daar een bedoeling mee heeft. Maar deze uitgebalanceerde structuur ligt er niet te dik bovenop.

De gevleugelde kat doet denken aan de beste boeken van Tonke Dragt en aan de verhalen van Diana Wynne Jones met haar Crestomanci-serie. Geen twijfel mogelijk, dit is beter dan Harry Potter. Het is meeslepend, spannend, aangenaam ingewikkeld, realistisch, geloofwaardig, hartverwarmend en vol fantasie en humor. Een sensationeel debuut van een rasverteller

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden