Berouwvolle Grapperhaus wil nu ‘die hele criminele economie’ gaan oprollen

Grapperhaus reageerde op een onderzoek van de Politieacademie waaruit blijkt dat Nederlandse criminelen jaarlijks voor een straatwaarde van ten minste 19 miljard euro synthetische drugs produceren. Nederland draait mee in de wereldtop.

Grapperhaus belijdt ook een zekere mate van schuld: ‘Ik denk dat we eerlijk als maatschappij moeten zeggen dat we hier een aantal jaren niet voldoende prioriteit aan hebben gegeven.’

‘Morele verplichting’

Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond kwalificeert de woorden als ‘goed lopende zinnen zonder tastbare inhoud – en ik bedoel dat niet cynisch.’ Hij zegt: ‘Ik vind het een morele verplichting van het kabinet om in het geweer te komen. Er is geen bar op Ibiza, geen achterbuurt in Aberdeen waar geen Nederlandse xtc is. We werken mee aan een enorme verloedering. We kunnen echt veel meer; waarom kiezen we ervoor zo weinig te doen?’

Grapperhaus herinnerde dit weekeinde aan de 100 miljoen die het kabinet heeft uitgetrokken voor een zogeheten Ondermijningsfonds ter bestrijding van de drugsgerelateerde criminaliteit. Het is een eenmalig bedrag. Onderzoeker prof. Pieter Tops zei, refererend aan de drugsproductie van 19 miljard: ‘Het is een begin. Het moet natuurlijk veel meer worden.’

De onderzoekers van de Politieacademie dringen in hun rapport onder meer aan op verhoogde capaciteit in de opsporing: ‘Er zijn te weinig opsporingsambtenaren, waardoor de pakkans laag is, zeker voor topcriminelen die afstand bewaren tot het criminele handwerk.’ De Politiebond heeft erop gewezen dat duizenden zaken blijven liggen bij gebrek aan mankracht, zelfs als er sterke aanwijzingen zijn in de richting van daders.

‘Onvermogen’

De criminoloog prof. Cyrille Fijnaut spreekt, verwijzend naar de 19 miljard van ‘griezelige cijfers’. Hij zegt: ‘Er hangt een donderkop boven Nederland.’ Volgens Fijnaut is de enorme omvang van de illegale drugsindustrie de uitkomst van jarenlange verwaarlozing van recherchetaken: ‘Er wordt in Nederland gewoon niet actief gerechercheerd. Op wapens bijvoorbeeld. Dan moet je niet verbaasd staan als de kogels je om de oren vliegen. Hetzelfde verhaal geldt voor drugs. Ik vind het getuigen van professioneel onvermogen van de top van de Nederlandse politie en van het openbaar bestuur. Het is net alsof je een astronoom hebt die zijn eigen verrekijker vernietigt. Als ik nu lees hoe we ervoor staan, schieten de tranen in de ogen. Die criminelen kunnen hier gewoon hun gang gaan.’

Hanneke Ekelmans, politiechef van Zeeland en West-Brabant , zegt dat gezocht wordt naar een minder versnipperde aanpak van ondermijnende criminaliteit. Binnenkort houdt de Nationale Politie een interne bijeenkomst met tal van betrokkenen om meer samenhang in beleid te bewerkstelligen. Ekelmans: ‘Er is onvoldoende diepgang om bij de grote jongens te komen. Meer inzet op het traceren van de enorme criminele vermogens zou zomaar een effectieve strategie kunnen zijn.’

Struijs van de Politiebond die zelf 35 jaar rechercheur is geweest, heeft de signalen gezien van de door Nederlanders gedomineerde drugsindustrie: ‘Anderhalf jaar geleden kwam in Amsterdam een Trumpie op de markt, een xtc-pil met het gezicht van Trump erop. 36 uur later was die pil te koop in Sydney. Dan besef je hoever de arm reikt van Nederlandse criminelen.’