Belgische hulpverlener vrij na omstreden gevangenenruil met Iran

‘Eindelijk vrij’, twitterde de Belgische premier Alexander De Croo vrijdag bij een foto van Vandecasteele in een Belgisch militair transportvliegtuig, dat hem terugvloog. Iran bevestigde dat hij was vrijgelaten in ruil voor de Iraanse diplomaat Assadollah Assadi, die in België was veroordeeld tot 20 jaar cel voor terrorisme.

De Iraanse oppositiegroep Nationale Raad van Verzet van Iran (NCRI) bekritiseerde de Belgische regering meteen voor de vrijlating van Assadi. De Iraniër werd in 2021 schuldig bevonden voor zijn betrokkenheid bij een poging tot het plegen van een bomaanslag op een bijeenkomst van de NCRI in Parijs. Volgens de verzetsgroep heeft Brussel een ‘op schaamteloze wijze losgeld’ betaald om de hulpmedewerker uit een Iraanse cel te krijgen.

De Croo zweeg echter in een verklaring over de ruil met Assadi. ‘Wij laten geen onschuldige landgenoot in de steek’, aldus de premier. ‘Dat is de verantwoordelijkheid die ik op mij neem. En die ik aanvaard. We laten in ons land niemand achter. Zeker niet iemand die onschuldig is.’

Slechte gezondheid

Vandecasteele werd donderdag door Iran overgebracht naar Oman, dat bemiddelde tussen de twee landen. Daar werd hij welkom geheten door Belgische diplomaten en een militair team, en medisch onderzocht. De medewerker van Dokters van de Wereld, dat ijvert voor toegang tot de gezondheidszorg, komt vrijdagavond aan in België. ‘Geweldig nieuws', reageerde de organisatie in een tweet.

Dat Vandecasteele en Assadi met elkaar zouden worden geruild, werd al enige tijd verwacht. De arrestatie van de Belg begin vorig jaar werd vanaf het begin gezien als een poging van Teheran om de veroordeelde Iraanse diplomaat vrij te krijgen. Vandecasteele werd beticht van spionage, een beschuldiging die eerder tegen veel andere buitenlanders werd gebruikt.

In de gevangenis ging zijn gezondheid achteruit. De medewerker van een ngo klaagde over slaapproblemen. Ook zei hij te weinig eten te krijgen. Zijn familie en de Belgische regering trokken aan de bel over zijn verslechterde situatie, maar daar trok Teheran zich niets van aan. Achter de schermen probeerden beide landen met hulp van Oman tot een deal te komen. De afgelopen dagen werd eindelijk een akkoord bereikt.

‘Positieve inspanningen’

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdolahian dankte het sultanaat in een tweet voor de ‘positieve inspanningen’ om Assadi vrij te krijgen. De bewindsman zei dat de diplomaat onschuldig was, en jarenlang ‘illegaal en in strijd met het internationale recht’ had vastgezeten in Duitsland en België.

‘Hij is nu op de weg terug naar zijn vaderland’, twitterde Amirabdolahian. De Belgische rechter achtte bewezen dat Assadi een bom in zijn diplomatieke koffer Europa had binnengesmokkeld voor de aanslag.