België

Of ze veel geld kreeg van de overwegend vermogende Europese ambtenaren en diplomaten, weet ik niet. De Roemeense was niet de enige die voorbijgangers aanklampte. Op bijna elke straathoek rond het Schumanplein, in het Europees kwartier, stonden concurrenten. Voor passanten was het kiezen of delen, of - zoals meestal het geval - gewoon doorlopen.

Sinds kort zijn de bedelaars rond Schuman verdwenen. Of eigenlijk toch niet. Ze zijn er nog steeds, maar ze bedelen niet meer. Tenminste, ze doen alsof ze niet meer bedelen. De voorheen bedelende vrouwen verkopen tegenwoordig de Daklozenkrant, voor zestig frank per stuk. Volgens het blad gaan daarvan 36 frank naar de verkoper.

Maar in werkelijkheid hoopt de arme verkoper natuurlijk altijd meer te vangen voor zijn koopwaar. Een briefje van honderd frank (5,50 gulden) wordt dankbaar in ontvangst genomen, maar als het even kan zonder wisselgeld. Het is ze gegund, ook de Roemeense zigeunerin met haar baby.

Bedelen is sinds enkele maanden verboden in Brussel. In juni vorig jaar nam de gemeenteraad het nieuwe politiereglement aan dat bedelen op straat verbiedt. In november trad het reglement stilletjes in werking.

De hulporganisaties spraken er schande van. Want met het verbod is niemand gediend. 'Het gaat alleen maar om de zorg voor een proper straatbeeld', menen de organisaties. Slechts met dat doel voor ogen worden de arme bedelaars gecriminaliseerd. 'Want wie niet mag bedelen, gaat dan maar stelen.'

Het gemeenteraadsbesluit, zelfs met de steun van de Franstalige socialisten, is op zich verrassend genoeg. Twee jaar geleden verslikte de toenmalige burgemeester Michel Demaret zich nog in zijn vermetele plan om alle zitbanken langs de grote boulevards weg te halen, omdat ze clochards aantrokken die het straatbeeld vervuilden. In de gemeenteraad ontstond zowat een spontane volksopstand. De huidige burgemeester Francois-Xavier de Donnea, toen nog oppositielid, noemde het plan smalend 'een hoofdstad onwaardig'.

Het bedelverbod kreeg echter wel de instemming, al eisten de Franstalige socialisten een 'sociaal begeleidingsplan' voor de bedelaars. Vijf sociaal werkers worden nu de straat opgestuurd om bedelaars op te vangen die in aanvaring komen met de politie en hen onder te brengen in het circuit van de sociale opvang.

Toch zijn de bedelaars niet uit de Europese hoofdstad verdwenen. In praktijk reageert de politie zeer willekeurig. Sommige bedelaars worden opgepakt, enkele uren vastgehouden en weer vrijgelaten. Anderen wordt slechts verzocht 'een eindje verder om de hoek te gaan staan'. Tegen de verkopers van de Daklozenkrant kan de politie niet optreden, want dat is legaal. Maar de diehards in de gemeenteraad zullen niet tevreden zijn, want het straatbeeld in Brussel is nog steeds niet 'proper'.Peter de Graaf

Dit is de negende aflevering van een serie over internationale bedelfolklore. Morgen: bedelen in Ierland.