Banken leveren 'nul' bijdrage aan Europese economie
De bijdrage van banken aan de economie van Europa is nul of zelfs negatief. Het huidige financieel stelsel leidt tot zeepbellen in de vastgoedsector en trekt talent weg uit sectoren die meer waarde hebben voor de economie.
AMSTERDAM - Dit schrijven vijftig wetenschappers in een adviesrapport aan de European Systemic Risk Board die vroegtijdig vertrouwenscrises in de financiële sector moet onderkennen. 'Het Europese bankwezen is opgezwollen tot een patiënt die net zoveel vergt van de economie als het eraan bijdraagt', schrijven de wetenschappers in het rapport Is Europe overbanked?
De omvang van het bankwezen in Europa is sinds 2008 met 10 procent gekrompen. De activa van de gezamenlijke banken in Europa bedragen echter nog altijd 42 duizend miljard euro (42 biljoen) tegen 45 duizend miljard in 2008. Dat is 334 procent van het bbp van alle Europese landen. Ter vergelijking: de activa van de Japanse banken zijn 194 procent van het bbp en van die in de VS maar 83 procent.'
De grootte van het bankwezen tussen 1900 en 1980 was altijd redelijk stabiel. De particuliere kredietportefeuille van de banken bedroeg in die lange periode nooit meer dan 40 procent van het bbp. Daarna vond een verdrievoudiging plaats, terwijl ook nieuwe sectoren als derivatenhandel explodeerden. Dit uitte zich vooral in overfinanciering van de vastgoedmarkt.
undefined
Stresstest
Het sterkst was de groei in de landen die later in de grootste problemen zijn gekomen zoals Griekenland, Spanje, Cyprus en Ierland. Daarnaast kwam een groot deel van die groei voor rekening van megabanken. Van de totale activa in Europa zit bijna de helft bij de twintig grootste banken. In de VS is dat maar een kwart.
In november zal de Europese Centrale Bank het toezicht op de banken in Europa overnemen. Daarvoor zal nog een stresstest van de individuele banken plaatsvinden. Het rapport van de wetenschappers voor de European Systematic Risk Board heeft een algemene reeks aanbevelingen.
Bedrijven in Europa hebben zich sinds 1980 voor financiering vooral tot banken gewend en niet via de beurs eigen of vreemd vermogen aangetrokken. 'Daarmee ging Europa tegen een mondiale trend in roeien', aldus het rapport. Ook werd handelsbankieren - het gewone betalingsverkeer en kredietverlening - in dezelfde organisaties gecombineerd met zakenbankieren, wat extra risico's met zich meebrengt.
De adviescommissie wil dat de kapitaaleisen aan de banken verder worden verhoogd. Daarnaast zouden schulden geen aftrekpost meer mogen zijn voor de belastingen zoals in Nederland nog geldt voor de hypotheekrente. De EU moet op financieel terrein ook een agressiever mededingingsbeleid voeren waarbij te grote banken worden opgesplitst.
undefined
