Balanstrutje is eerder een door sociale druk opgedrongen rol dan een vrijwillige keuze

Het zou zomaar hét woord van het jaar 2018 kunnen worden: balanstrutjes. Onder de chocoladeletterkop 'Vrouw aan het werk!' riep De Telegraaf de afgestudeerde vrouwen van Nederland deze week op fulltime te gaan werken. Maar liefst 63 procent van de jonge vrouwen (of oudere meisjes) tot 25 jaar werkt in deeltijd, tegen 30 procent van de jonge mannen (of oudere jongens), zo had het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) uitgerekend.

Nederlandse vrouwen werken tot hun 35ste gemiddeld acht uur minder dan mannen van dezelfde leeftijd. In minder welvarende landen - Kroatië, Roemenië, Bulgarije - werken vrouwen slechts één uur minder dan mannen.

Bij een aantal ondernemende vrouwen probeerde De Telegraaf de oorzaken van dit keuzepatroon te achterhalen. Miljonair Sonja Bakker van de dieetboeken wist de oorzaak wel. 'Vrouwen zijn vaak niet bereid hard te werken en van onderaf te beginnen voor een droombaan.' En Els Doets van Jan Doets America Tours, zakenvrouw van het jaar 2017, noemde Nederlandse vrouwen 'balanstrutjes' die een perfecte verhouding willen tussen privé en werk. 'Maar als je zo denkt, gebeurt er niks met je carrière. Dan blijf je dwalen in niemandsland.'

Jonge Nederlandse vrouwen hechten zo aan hun hobby's (fotograferen, zingen in koren) dat ze geen tijd hebben voor een voltijdsbaan. Mannen voelen daarentegen de druk om na het behalen van het diploma carrière te maken, in een jacht op een hoger loon en mogelijk ook een hogere maatschappelijke status. Veel vrouwen sorteren al in de keuze van hun studierichting (zorg en onderwijs) voor op een beroep dat veel mogelijkheden biedt in deeltijd te werken.

Nederlandse vrouwen hebben na drie feministische golven de mannen voorbij gestreefd in opleidingsniveau. Maar ze doen minder met die opleiding. Qua ambitie blijven ze nog mijlenver achter. Dat zou aan het glazen plafond kunnen liggen, waardoor vrouwen bij voorbaat het hoofd in de schoot leggen. Feministen geven de dure kinderopvang de schuld, maar die is in Kroatië en Roemenië verhoudingsgewijs niet goedkoper. Daarbij komt dat vrouwen vaak al voor deeltijd kiezen, voordat ze een partner hebben, laat staan kinderen.

Vastgeroeste rolpatronen zijn er in Nederland zo ingestampt dat vrouwen zich er moeilijk aan kunnen onttrekken. Doets zegt: 'Mijn moeder vindt het ook maar niks dat ik zo hard werk.' Weinig moeders zeggen dat over hun zonen.

Ook het SCP komt deels tot die conclusie: 'Het is de vraag of de keuze voor deeltijdwerk een bewuste keuze is of ook ontstaat door voorbeelden en attitudes uit hun omgeving.' Naast ouders geven partners en vrienden veel sneller aan vrouwen dan aan mannen te kennen dat ze na het behalen van het diploma ook tijd moeten overhouden voor leuke dingen.

Balanstrutje is eerder een door sociale druk opgedrongen rol dan een vrijwillige keuze.

Reageren? p.dewaard@volkskrant.nl