Nieuws
Australië en Nieuw-Zeeland zitten niet te wachten op Saoedi-Arabië als sponsor WK voetbal voor vrouwen
Een wedstrijd op het komende WK voetbal voor vrouwen kan zomaar gepaard gaan met reclame voor een vakantie in Saoedi-Arabië. Maar organisatoren Australië en Nieuw-Zeeland zijn niet gediend van het voornemen om het toernooi te laten sponsoren door een regime dat vrouwen- en mensenrechten schendt.
De voetbalbonden van beide landen hebben een boze brief gestuurd naar wereldvoetbalbond Fifa waarin ze hun onvrede laten blijken. De landen zijn niet gekend in de beslissing en zeggen in een verklaring ‘geschokt en teleurgesteld’ te zijn.
De sponsordeal tussen de Fifa en het toerismebureau van Saoedi-Arabië is nog niet officieel aangekondigd, maar volgens verschillende media wel aanstaande. Australië en Nieuw-Zeeland wachten die bevestiging niet af en nemen met hun brief de vlucht naar voren.
De vraag is of de Fifa wel officieel communiceert over een akkoord. Tijdens het afgelopen WK in Qatar was het toerismebureau van Saoedi-Arabië ook een van de sponsoren, maar dat werd pas zichtbaar tijdens het toernooi, op de reclameborden langs de kant tijdens de wedstrijden.
Toegenomen populariteit
Het WK, dat van 20 juli tot en met 20 augustus duurt, is het eerste voor vrouwen dat georganiseerd wordt met 32 landen, waarvan Nederland er één is. Het is een teken van toegenomen professionalisering en populariteit van het voetbal voor vrouwen. Bovendien zijn de rechten en sponsordeals voor het WK voetbal voor vrouwen voor het eerst losgetrokken van het WK voetbal voor mannen.
Australië en Nieuw-Zeeland willen daarom niet dat de aandacht voor het toernooi een negatieve knauw krijgt door de associatie met Saoedi-Arabië. ‘We kunnen niet stevig genoeg benadrukken wat de potentiële repercussies en gevolgen van dit besluit zijn’, schrijven de bonden aan de Fifa. ‘Australië en Nieuw-Zeeland hebben als soevereine landen en als voetbalbonden al decennialang gendergelijkheid als speerpunt en gepoogd deze waarden over de wereld te verspreiden.’
De landen zeggen te erkennen dat er in Saoedi-Arabië in de afgelopen jaren verbetering zit op het gebied van vrouwenrechten, maar ‘het blijft ontegenzeggelijk zo dat vrouwenrechten nog zeer sterk beperkt worden’. De Fifa heeft nog niet gereageerd op de brief van Australië en Nieuw-Zeeland.
34 jaar cel voor retweeten
Onder het feitelijke bewind van kroonprins Mohammed Bin Salman zijn er inderdaad wijzigingen doorgevoerd voor vrouwen in het streng-islamitische koninkrijk. Vrouwen mogen bijvoorbeeld sinds een paar jaar autorijden, een paspoort aanvragen en naar het buitenland reizen en er gelden minder strenge restricties op werk voor vrouwen.
Maar deels zijn dat wijzigingen voor de bühne. Elke vrouw heeft nog steeds een mannelijke voogd, die kan bepalen waar ze gaat en staat. Bovendien krijgen vrouwenrechtenactivisten lange celstraffen. Vorig jaar legde de rechter een student 34 jaar cel op omdat ze op Twitter activisten volgde en retweette. Volgens Amnesty International is dat alles het bewijs dat het land ‘inherent discriminerende systemen tegen vrouwen’ in stand houdt.
Bovendien heeft Bin Salman meer mensenrechtenschendingen op z’n kerfstok. Het Westen neemt algemeen aan dat hij de opdracht gaf om de Saoedische journalist Jamal Khashoggi in 2018 te laten vermoorden in Istanbul. Zijn lichaam werd met een botzaag in stukken gesneden en verdween.
Dat leek Bin Salman en Saoedi-Arabië tot internationale paria te maken. Maar zeker sinds de oorlog in Oekraïne is er behoefte aan een alternatief voor Russische fossiele brandstoffen. Dat lijkt ook Bin Salman te hebben gerehabiliteerd. Hij mocht bijvoorbeeld weer op bezoek komen bij de presidenten van Frankrijk en de Verenigde Staten.
Sportswashing
Saoedi-Arabië probeert ook actief het imago te verbeteren. Eén van de manieren is via wat activisten sportswashing noemen: sport als manier gebruiken om je land positief te presenteren. Diezelfde kritiek klonk op buurland Qatar.
Daar zijn de Saoedi’s druk mee bezig. Sinds 2021 is er bijvoorbeeld een F1-grand prix in het land. Ook het aantrekken van de Portugese topvoetballer Cristiano Ronaldo door een Saoedische club wordt als sportswashing beschouwd. Zijn Argentijnse rivaal Lionel Messi is het gezicht van het Saoedische toerismebureau dat mogelijk het vrouwenkampioenschap sponsort.
En Saoedi-Arabië zou samen met Egypte en Griekenland het WK voetbal voor mannen in 2030 willen organiseren. Mocht dat doorgaan, dan kunnen vrouwen eventuele wedstrijden bijwonen. Dat was een van de hervormingen die Bin Salman in 2018 doorvoerde.
Twee jaar later ging een vrouwenvoetbalcompetitie van start in Saoedi-Arabië. In 2026 wil het land het Aziatische voetbalkampioenschap voor vrouwen organiseren. Maar Bonita Mersiades, de baas van het vrouwenvoetbal van de Australische bond, roept op de ogen op de bal te houden en de initiatieven te zien voor wat ze volgens haar zijn: hypocrisie.
Dat verwijt ze vooral ook wereldvoetbalbond Fifa: ‘Aan de ene kant hebben ze beleid dat respect voor vrouwen- en lhbti-rechten uitdraagt, en aan de andere kant zien ze er geen kwaad in om grote bedragen te ontvangen van een organisatie die een land vertegenwoordigt dat die waarden deelt noch respecteert’, aldus Mersiades tegen The Athletic. ‘De cultuur in het mondiale voetbal is niet veranderd en misschien zelfs achteruitgegaan in tien jaar tijd.’
