'Atlantis' ligt op het Griekse land

DE LEGENDE VAN Atlantis lijkt een kern van waarheid te bevatten. Archeologen hebben in Griekenland ruïnes gevonden van de stad die mogelijk tot inspiratie diende voor Plato's verhaal over het verzonken rijk. De onderzoekers hebben de vondst bekendgemaakt op een conferentie in Griekenland.

De stad Helike, gelegen bij Egion aan de noordkust van de Peloponnesos, werd in 373 voor Christus door een aardbeving en een vloedgolf van de kaart geveegd. Nog lange tijd zouden de resten van de stad in zee te zien zijn geweest. Klassieke schrijvers als Plinius, Strabo en Ovidius maakten hier aan het begin van onze jaartelling melding van.

Op aanwijzingen van deze schrijvers gingen Griekse archeologen op zoek naar de verzonken stad. In eerste instantie werd aangenomen dat de ruïnes van Helike in de zee lagen. Maar na jaren vruchteloos zoeken onder water, werd de aandacht naar land verplaatst.

De plaat waarop het ligt, is de afgelopen eeuwen door geologische activiteit naar boven gedrukt. Hierdoor lag de kustlijn in de tijd van de klassieke schrijvers meer landinwaarts dan tegenwoordig. Helike kon dus weleens op het land liggen. De resultaten van proefboringen, radargegevens en magnetometrisch onderzoek (onderzoek naar afwijkingen in magnetische velden onder het aardoppervlak) ondersteunden die veronderstelling. Deze zomer kregen de archeologen vergunning om te graven.

Tijdens de opgravingen werden niet alleen aardewerk en koperen munten uit de tijd van de verwoesting teruggevonden, maar ook restanten van muren en een weg. De vondst van een deel van het wegdek verheugt de onderzoekers in het bijzonder. Die weg zou namelijk naar het centrum van de stad kunnen leiden.

Prof. John Bintliff, verbonden aan de faculteit archeologie van de Universiteit Leiden, is vooral benieuwd naar wat er nog gevonden gaat worden. 'Helike zou een tweede Pompeï kunnen zijn. Deze stad werd door een vulkaan plotseling verwoest en heeft daardoor een goede afspiegeling van het leven in die tijd achtergelaten. Helike is iets soortgelijks overkomen. Pompeï is verbrand, maar Helike is door modder bedolven en zou dus in betere staat kunnen zijn.

Anderzijds: 'Het probleem is dat de stad lange tijd op de bodem van de zee heeft gelegen. Hierdoor is ze waarschijnlijk voor een groot deel weggespoeld. Daar komt nog eens de druk bij die de modder al eeuwenlang op de ruïnes uitoefent. Of er veel gevonden wordt, is nog maar de vraag.'

Volgens de oude Grieken is Poseidon de god die over aardbevingen en de zee heerst. Ironisch genoeg was Helike op het moment van de verwoesting het centrum voor de verering van deze god.