Nieuws
Asielsysteem loopt over: reguliere opvang zit vol, asielzoekers moeten naar noodlocaties
De reguliere asielopvang kan de instroom niet meer aan. Zo’n tweehonderd asielzoekers zijn dinsdagavond naar de noodopvanglocatie in Heumensoord, bij Nijmegen, gebracht. Eigenlijk was die locatie alleen bedoeld voor inderhaast geëvacueerde Afghanen.
Eind augustus waarschuwden minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) en staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid, VVD) er al voor: over een paar weken kunnen asielzoekers mogelijk niet meer worden opgevangen. Het ‘uiterste onwenselijke scenario’ van crisisnoodopvang, zoals het opvangen van asielzoekers in sporthallen waar minimale voorzieningen aanwezig zijn, dreigt. Zover is het nog niet, maar het Nederlandse asielsysteem staat zwaar onder druk.
De tweehonderd asielzoekers moesten dinsdagavond naar Heumensoord, omdat de reguliere opvanglocaties van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) vol zitten. Volgens een woordvoerder van het COA is het de bedoeling dat de groep ongeveer vijf dagen in het Nijmeegse bosgebied verblijft.
Noodopvang
Verlichting moet komen van noodopvanglocaties die gemeenten op dringend verzoek van het demissionaire kabinet inrichten. Zo komt er deze maand plek voor 320 mensen in de Zeelandhallen in Goes. Leeuwarden overweegt vanaf half oktober noodopvang te bieden aan zeshonderd asielzoekers in de Friezenhal, een beurshal in het WTC Expo. Die werd tijdens de vluchtelingencrisis van 2015 ook gebruikt voor opvang.
Zelfs met de nieuwe noodopvangplekken die weldra beschikbaar zijn, is er naar verwachting een tekort, aldus de woordvoerder van het COA. De organisatie zoekt naarstig naar meer opvanglocaties, ‘zodat crisisnoodopvang kan worden vermeden’. De nood is hoog.’
Zwaar belast
Voordat de tweeduizend Afghaanse evacués naar Nederland werden gehaald toen de Taliban de macht overnamen, was de Nederlandse asielopvang al zwaar belast. In 2019 vroeg het kabinet gemeenten al om vijfduizend extra reguliere opvangplekken in te richten, maar in augustus constateerden Ollongren en Broekers-Knol dat de capaciteit − momenteel ongeveer 30 duizend plekken − nog niet voldoende is verhoogd.
Door de krapte op de woningmarkt is het moeilijk om statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) te huisvesten, waardoor zij noodgedwongen in de asielopvang blijven hangen. Vorige maand verbleven rond de 11 duizend asielzoekers met een verblijfsvergunning in de asielopvang. De bedoeling is dat zij binnen veertien weken een huis krijgen toegewezen, maar zesduizend van hen zitten er al langer.
Piek van nareizigers
Het aantal asielaanvragen per maand steeg deze zomer bovendien hard. Er is sprake van een piek in het aantal nareizigers die voor gezinshereniging naar Nederland komen. Vanwege de pandemie komen zij nu pas. Ook is het aantal migranten uit Turkije de afgelopen zomer sterk toegenomen.
Of je als asielzoeker in de reguliere opvang of de noodopvang terecht komt, kan veel uitmaken. Reguliere opvanglocaties bestaan uit ‘een soort dorpje’, zoals de woordvoerder van het COA het zegt. Zo staat er een school en een speelplaats als er kinderen zijn, en het COA organiseert activiteiten, zoals sporten.
De situatie in de noodopvang is in veel gevallen spartaanser. ‘Je slaapt met meer mensen in één ruimte dan in de reguliere opvang. Er is geen school, al proberen we onderwijs zo snel mogelijk te regelen. Een hal als die in Goes, die straks wordt geopend, biedt natuurlijk niet wat een AZC biedt. Noodopvang is echt noodopvang: je hebt een bed en medische zorg, er is begeleiding en het is veilig.’
