Arjan Peters
Denkt u dat het Sinterklaasfeest in het jaar 2000 nog bestaat? Dat werd Godfried Bomans ('lang woonachtig geweest in de bisschopsstad Haarlem', zoals de radio hem guitig aankondigde) gevraagd tijdens een radioforum in 1967. De schrijver en columnist kon het alleen maar hopen, want in het verre 2000 'is alles computergestuurd, beton, glas, koud, techniek. Maar het aardige van het Sinterklaasfeest is het ouderwetse. In het jaar 2000 betekent dat: één avond van creativiteit, die nodig is om iets zélf in te pakken en het ook weer uit te pakken. Een oase.' Bomans hoopte dat we niet zouden capituleren.
Zijn spreektrant was ook ouderwets (hij zei geen 'Kijk' maar 'Keejk'), maar op de cd Godfried Bomans over Het geloof in Sinterklaas (Rubinstein, 10,95 euro) is dat wel zo gepast. Alles klopt, tot en met de mededeling in het colofon dat track 2, 4 en 5 niet eerder op 'geluidsdrager' zijn verschenen. Volgende maand is Bomans veertig jaar dood en al zou hij geschrokken zijn van de wereld na het gevreesde jaar 2000, de antwoorden die hij gaf op vragen van luisteraars hebben hun geldigheid behouden. In de jaren zestig werd druk gepoogd van Sinterklaas iets moderns te maken. Bomans werd niet moe die vernieuwingsdrang de kop in te drukken. Kan Sinterklaas niet wat hipper gekleed gaan? 'Dit is een ongepaste vraag.' Kan hij niet aan verkiezingen meedoen? 'Om te beginnen moet het programma dan in boterletters worden geschreven.'
Glijdt hij wel eens uit? 'Nee, mijne heren.... Nooit. Heiligen glijden niet uit.'
De lachbereidheid in de zaal was groot en de timing perfect, maar met terugwerkende kracht blijkt de boodschap in de antwoorden die Bomans gaf gelijkluidend: geloof moet je niet met verklaarzucht te lijf.
Dat inzicht geeft zelfs zijn antiek geworden snaaksheden nog betekenis. Op het concilie in Rome kan Sinterklaas uit de toon vallen, wanneer hij nietsvermoedend in het rond kijkt en 'Wie wil er nog borstplaat?' vraagt. Zwarte Piet is daar trouwens bij aanwezig. De enige leek in de Sint-Pieter 'en daarom is hij ook zwart', aldus Bomans in 1964. 'Zwarte Piet heeft geen stemrecht, maar hij mag wel uitdelen. Daarin komt hij overeen met de leek in de kerk.'
Gebulder en geklap in de zaal. Het is een verklaring van niets die, mits uitgesproken met een zeker gezag, je toch laat nadenken - langer dan de zoveelste aanval op Sinterklaas en zijn gekleurde metgezellen.
Sinterklaas is de feestheilige van alle gezindten en overleeft alle aanvallen glorieus, stelde Nicolaas Matsier terecht in 2000 in het boekje De botten van Sint-Nicolaas, een boeiend Middeleeuws geschrift van de kerkelijke geschiedschrijver Orderic Vitalis. Matsier somde de aanvallers op: 'de dominees, later Maria Montessori, de verzamelde antiautoritaire ouders en onderwijzers in de jaren zeventig en tachtig en van de voor racisme (Zwarte Piet) o zo bange politiek correcte crècheleidsters van de jaren negentig.'
Elf jaar geleden. De crècheleidsters hebben meer aanhangers gekregen, die hun rituele klachten op de opiniepagina's spuien, waarna het feest weer ongeschonden de vijfde december zal halen.
Wie niet met ongerijmdheden kan leven, zoals elk kind moeiteloos lukt, die onttakelt de illusie en zet de bijl aan het mysterie. En daarbij: al geloof je nog zo hard níet in Sinterklaas, hij gelooft wél in jou.
undefined
