Arabische landen sluiten aanval op Irak voorlopig uit

'Het is een kwestie van eer', zei Jawad Anani, de voormalige minister van Buitenlandse Zaken van Jordanië. 'Je kunt van de Arabieren niet verwachten dat ze instemmen met bombardementen op Irak terwijl de Palestijnen lijden. Waarom zouden we wel Saddam Hussein verdrijven en niet Ariel Sharon?' Jordanië heeft gewaarschuwd voor de catastrofale gevolgen die een aanval op Irak kan hebben voor het koninkrijk. Een mogelijke economische crisis en de toestroom van duizenden Iraakse vluchtelingen houden veel Jordaniërs uit de slaap.

Kranten in de Golfregio hebben de rondreis van Cheney eensgezind een mislukking genoemd. 'De vice-president heeft het volgende gehoord: de VS moeten het Israëlische terrorisme een halt toeroepen en voorkomen dat Israël over massavernietigingswapens beschikt', schreef de Saudische krant Al-Watan. 'Dát is de prioriteit van de landen in de regio, en niet een militaire actie tegen Irak.'

In 1991 maakte Cheney dezelfde reis als minister van Defensie onder George Bush sr en toen slaagde hij er in een coalitie met onder andere Saudi-Arabië te vormen om Koeweit te bevrijden. Maar deze keer spelen de Saudische leiders niet mee. Ze hebben zeerterughoudend gereageerd op elk plan van de VS om Irak aan te vallen. Ook raadden ze de VS aan 'de internationale druk op Irak op te voeren om zich te houden aan de VN-resoluties'.

Kroonprins Abdallah, in werklijkheid de leider van Saudi-Arabië, heeft duidelijk gemaakt dat het land niet weer als springplank voor een aanval zal fungeren. Ondanks dat heeft Abdallah wel de uitnodiging aanvaard om, waarschijnlijk in de lente, een bezoek aan Washington te brengen.

In Egypte kreeg Cheney hetzelfde te horen. President Hosni Mubarak benadrukte dat een impasse over de wapeninspecties voorkomen dient te worden. Tijdens een gezamenlijke persconferentie zei Mubarak dat er alles aan gedaan moet worden om de wapeninspecties te hervatten. Hij voegde eraan toe dat hij dezelfde boodschap had voor de Iraakse delegatie die hem later zou bezoeken.

Cheney viel alleen in Koeweit een wat warmer welkom ten deel. Hoewel ook daar angst bestaat voor een grote Iraakse vluchtelingenstroom, is de haat jegens Saddam Hoessein diep geworteld. 'Cheney is hier als een van de helden van de bevrijdingsoorlog altijd welkom', schreef de Koeweitse krant Arab Times. Sinds 11 september hoopt Koeweit dat de VS in het kader van hun strijd tegen het terrorisme zijn pijlen richt op het buurland. Al tien jaar dromen de Koeweiti's van een Saddam-vrij Irak.

Parallel aan het diplomatieke offensief van Cheney ondernam ook de tweede man van Irak, Ezzat Ibrahim, een rondreis door het Midden-Oosten. Bijna alle reisdoelen van Cheney lagen ook op zijn route. Tegelijkertijd bracht de Iraakse vice-premier Tareq Aziz een bezoek aan Noord-Afrika. Waarschijnlijk zijn de gesprekken met de Iraakse en Amerikaanse delegatie ook gegaan over de 'prijskaartjes' die aan de Arabische steun hangen. De handel tussen Irak en de Arabische landen is de laatste jaren flink toegenomen en de inkomsten daaruit overtreffen bijvoorbeeld in Jordanië de Amerikaanse financiële steun.

Toch is Cheneys mislukte reis wellicht eerder het gevolg van de situatie in Israël dan van Arabische onwil om Irak van Saddam te ontdoen. Jordanië heeft laten weten dat wanneer de Israëlisch-Palestijnse crisis afneemt en Irak snel kan worden aangepakt, het koninkrijk zich niet tegen een militaire campagne zal verzetten. Ook in andere Arabische landen is dit de meest waarschijnlijke houding.