Antropologie in vervaalde kleuren

Hun reis moest een vlucht uit Europa zijn, een persoonlijke ontdekkingstocht. Voor de omliggende wereld was de interesse zeer beperkt.

Maar was die tocht wel echt zo eenzaam en spiritueel als in de stijlvolle en romantische visie van de Dubini's? De extra's op de dubbel-dvd die van Die Reise nach Kafiristan is verschenen geven de impressie dat bij de echte expeditie het accent wel eens anders zou kunnen hebben gelegen. Meer dan anderhalf uur door Maillart geschoten materiaal overleefde de omzwervingen, en de opnamen laten zien dat de twee wel degelijk een antropologische expeditie ondernamen. In zwartwit en inmiddels vervaalde kleuren legde ze windmolens en irrigatiesystemen vast, schapen en dromedarissen, moskeeen de reusachtige stenen boeddha's.

Het zijn bijzonder mooie beelden. Niet alleen omdat ze een glimp van een lang vervlogen wereld geven, maar vooral omdat Maillart een vakkundig filmer was, met oog voor expressieve gezichten en landschappen.

Dat de beelden soms gefragmenteerd en onsamenhangend zijn, hindert niet. Als geluidsband werd een opname gebruikt van Maillart zelf, die in het begin van de jaren negentig haar werk toelichtte. Vol enthousiasme en met een scherpe herinnering plaatst ze de beelden.

Ze klinkt daarbij heel anders dan de zwijgzame vrouw in Die Reise nach Kafiristan. En ze is welsprekend genoeg om de film die na haar dood over haar gemaakt zou worden in een nieuw perspectief te plaatsen.