ANTILLIANEN ZIJN DÉ PRIORITEIT

Hij windt zich er nog steeds over op. Sterker: Leonard Geluk (35),CDA-wethouder onderwijs en integratie in Rotterdam, is nog steeds woedendals hij eraan denkt. 'Ik heb de neiging minstens zo hard terug te meppen.'

De afgelopen weken werd hij neergezet als de man die Marco Pastors degemeenteraad uitwerkte. Pastors, wethouder van Leefbaar Rotterdam, had ineen parochieblaadje uitspraken gedaan over moslims die crimineel gedraglegitimeren met hun religie. Onacceptabel, riep Geluk in de media, enPastors werd door de gemeenteraad naar huis gestuurd. Hij vertrok als eenmartelaar van het vrije woord.

Althans: dat beeld overheerste in de media. Maar volgens Geluk zat hetnét even anders.

Laten we eerst eens naar de inhoud van Pastors' woorden kijken. Hoe zithet nu met de islam? Praten moslims hun misdaden goed met hun godsdienst?

'We zien dat de islam in de stad wordt gebruikt om misstanden telegitimeren. Dat dieven zich beroepen op hun religie, hoor ik niet zo veel.Maar ik zie wel dat mensen zich achter de islam verschuilen. Dat is erg.'

Maar dat is toch wat Pastors heeft gezegd? Waarom was dat nou zokwalijk?

'Je moet niet te veel tekst-exegese toepassen. Iedereen die het leestdenkt: christenen mogen niet pikken van hun godsdienst, en moslims mogendat wél. Dus de koran, de islam zou grond geven om te stelen vanniet-gelovigen. Dat is kwetsend.'

Maar dat is niet precies wat hij zegt.

'Het gaat om het beeld dat hij heeft opgeroepen. Hij generaliseert.'

Dat zegt hij er zelf bij.

'Het was niet zozeer de inhoud van het interview die hem de kop heeftgekost. Het interview was meer de druppel. Het was net iets te veel. Deirritatie bij de gemeenteraad was dat hij zich niet aan de motie hield omalleen uitspraken te doen die binnen het collegebeleid pasten.'

O ja, het spreekverbod.

'Nee. Dat heeft hij er zelf van gemaakt. Het is toch normaal datwethouders zich binnen het collegebeleid uiten? Hij heeft die motie inmaart van dit jaar zelf omarmd. In het collegebeleid staat dat we respecthebben voor diversiteit, voor alle godsdiensten. Als hij een vent wasgeweest, had hij toen moeten opstappen. Híj heeft zich niet aan zijnafspraak gehouden. Maar hij gaat nu de publieke opinie in als redder vanhet vrije woord. Hij is een meester in de omdraaiing.'

En dan noemt hij u ook nog een judas.

'Ik ben teleurgesteld. Het raakt het me heel erg. Ik heb me altijd aanmijn afspraken gehouden.'

Wij horen dat u gebeld bent door partijbonzen van het landelijke CDA.Die vonden dat u zich wel wat soepeler op had kunnen stellen omdat dit nietgoed was voor de beeldvorming. Klopt dat?

'Ik heb pas na het debat contact gehad. De wens was wel dat de stadbestuurbaar moest blijven. Ik ben onder meer gebeld door Balkenende. Dieheeft me sterkte gewenst. Dat is het familiegevoel van het CDA, hè? Alseen van ons het even wat ingewikkeld heeft.'

PvdA-lijsttrekker Van Heemst beweerde dat hij de uitspraken van Pastorsook gezegd zou kunnen hebben en trok dat later weer terug. Wat vindt udaarvan?

'Ik snap niet wat Van Heemst nu echt bedoelt. Ik heb hem op vijfverschillende momenten vijf verschillende dingen horen zeggen. En die zijnook weer anders dan vijf andere woordvoerders van de PvdA beweerden. Wateen inconsistentie, wat een fladderkoers. Dat is wel kenmerkend voor dePvdA. Dit doet bij mij het enthousiasme om naar de PVDA te lonken welafnemen. Maar goed: tegelijkertijd zit ik wel met die integratiediscussiemet Leefbaar Rotterdam. Ik wil niet zeggen dat we geïsoleerd raken, maarhet is wel een hele klus om straks een coalitie te vormen in Rotterdam.'

Pastors wond zich de afgelopen jaren vooral op over criminaliteit ondermoslims. Zijn de moslims inderdaad de grootste criminelen van Rotterdam?

'Nee.'

Wie dan?

'De Antilliaanse gemeenschap is de echte probleemgroep als het om geweldgaat... Laat ik niet generaliseren, ik bedoel een deel van de Antilliaansegemeenschap.'

En hoe zit het met de groepsverkrachtingen?

'Dat zijn ook weer Antillianen, aangevuld met Marokkaanse enKaapverdiaanse jongens.'

Hoe komt dat nou?

'Ons idee is dat ze van huis uit niet genoeg worden gecorrigeerd. Hetis een opvoedingskwestie. En dat is niet makkelijk. Je zult alsalleenstaande moeder maar een paar tieners hebben die alles doen behalvenaar jou luisteren.'

Heeft u meer grip gekregen op het probleem?

'Nee. Het is de afgelopen drie jaar alleen maar erger geworden. Wehebben heel veel van die criminele Antilliaanse jongeren binnengekregen.En dan bedoel ik crimineel in de breedste zin van het woord: diefstallen,straatroven, groepsverkrachtingen. Ze worden zonder enige begeleiding vanCuracao naar Nederland gestuurd. Er wordt gezegd: probeer het maar eens inRotterdam. Voor Opstelten heeft het probleem van de criminele Antillianennu prioriteit.'

Is hij daar niet wat laat mee? Hadden jullie de afgelopen tijd niet teveel aandacht voor de moslims?

'De Antillianen waren altijd al belangrijk. Nu is het dé prioriteit.'

Wat vindt u van het beleid van minister Rita Verdonk?

'Ik ben heel enthousiast over haar taalbeleid.'

Bent u ook enthousiast over de rest van haar beleid?

'Er wordt per jaar 400 miljoen uitgegeven aan terrorismebestrijding,terwijl er maar zes miljoen wordt gebruikt om te zorgen dat mensen meerbegrip en respect voor elkaar hebben. Dat is niet evenwichtig. Je moetallochtonen kansen bieden. Deze mensen kunnen veel betekenen voorNederland. Dat mag wel wat meer worden uitgestraald. We mogen mensen welwat meer aan de hand meenemen.'

Klinkt een beetje soft. Door Marco Pastors werd u ook al neergezet alssoftie ten opzichte van het integratieprobleem.

'Het beeld dat ik soft zou zijn is aantoonbaar onjuist. Ik denk dat ikeen van de eerste gemeentebestuurders in dit land ben die aangeeft waar jenou precies aan moet voldoen als je wil integreren. Want het wordt welsteeds gezegd: integreren, integreren, integreren. Maar wat is dat dan? Iksnap niet wat er soft is aan mijn beleid van verplicht Nederlands leren,verplichte opvoedingsondersteuning, verplicht aanpassen aan onze waardenen normen, sterk aansturen op gemengde scholen.'

Hoe gaat u het probleem van de criminele Antillianen aanpakken?

'Ik vind dat we ongekend hard mogen zijn wat repressie betreft. Diecriminelen moet het leven absoluut onmogelijk worden gemaakt. Daar moet jezeer storend bovenop zitten. Net zoals we bij extremisten doen. Entuchtscholen.'

Tuchtscholen?

'Ja. We zijn bezig een school op te zetten. Voor een deel van dezejongens helpt dat. Het is een heropvoedingsprogramma, veertig uur per week,voor jongens die net uit de gevangenis komen. Het gaat daar over rust,reinheid en regelmaat. Discipline. Volgend jaar zomer gaat het open. Webeginnen met 184 plaatsen.'

Is dat niet wat weinig?

'Ik ben aan het kijken hoe ik het aantal plekken in een klap kanvertienvoudigen. Het nadeel is dat het extreem duur is. Voor een lokaleoverheid is dat eigenlijk niet op te brengen. Maar we doen het wel. Westoppen er miljoenen in.'

Windt u zich op over dit soort jongens?

'Heel veel van deze jongens hebben maar één passie in het leven en datis het eigen genot. Het eigen gewin. Ze denken: hoe maak ik het voor mezelfzo makkelijk mogelijk? Dat is een teneur onder jongeren waar ik me heelveel zorgen over maak. En het geldt zeker niet alleen voor Antillianen ofKaapverdianen. Ik zie dat bij grote groepen Rotterdamse jongeren. Pakkenwat je pakken kan.'

En hoe wil u die mentaliteit veranderen?

'Ik denk dat we in het onderwijs jongeren niet alleen een vak moetenleren. We moeten ze ook morele bagage meegeven. Ze moeten worden opgevoed.Dat gebeurt in de praktijk nog veel te weinig. Maar ik heb contacten metscholen die dat als hun missie voor de komende jaren zien.'

Wil u ook ingrijpen binnen gezinnen zelf?

'Ja. We moeten een antwoord verzinnen op jongens die keer op keer in defout gaan. Vooral de Antillianen onder hen worden steeds gewelddadiger enextremer, ook in hun seksualiteit. Het kan best dat de oplossing vijftienjaar terug ligt. Dat we er al bovenop hadden moeten zitten toen ze tweejaar oud waren.'

Wat gaat u doen dan?

'We stappen af van de autonomie van ouders. Heel lang vonden we dat deoverheid geen verantwoordelijkheid had achter de voordeur. Nu zien we watdat betekent: dat sommige kinderen niet de liefde en aandacht meekrijgendie ze nodig hebben om het te redden in een ingewikkelde samenleving. DeRaad voor de Kinderbescherming kan pas ingrijpen als sprake is van ernstigeverwaarlozing. Maar je kan al véél eerder zien dat er weer eencrimineeltje aankomt als je niks doet. Daar zit een groot grijs gebiedtussen. Dat zijn we aan het opvullen. Bijvoorbeeld met gezinscoaches.'

Dat is een bemoeizucht die nooit eerder vertoond is. Althans: sinds dejaren vijftig.

'Nee.'

Zijn die gezinscoaches verplicht?

'Het begint vrijwillig. Maar we hebben nu projecten lopen waarbij wezeggen: als jij een uitkering wil, dan moet je gezinscoaching accepteren.Dat speelt met name in Marokkaanse en Antilliaanse gezinnen. Het is nietzo dat daar allerlei juridische procedures voor nodig zijn. Die mensenvoelen zelf ook wel aan dat ze hulp nodig hebben. Het zijn nog maar enkelegezinnen. Maar we boeken goede resultaten.'

Dit heeft nou eens niks met Fortuyn te maken?

'Absoluut niet. Het is een idee van Enneüs Heerma, CDA-leider in dejaren negentig. Die werd er toen om uitgelachen. Maar de afgelopen jarenis het toch wel doorgedrongen dat er veel meer aandacht moet worden besteedaan gezinnen.'

Toch is een aantal van die jongeren met gezinscoach alweer opgepakt voorstraatroof en verkrachting. Hoe kan dat?

'Sommige situaties verbeter je niet een-twee-drie. Ik weet het antwoordniet. Maar bij Antilliaanse gezinnen beginnen we wel met steviger vormenvan gezinscoaching. Die coaches hebben maar drie of vier gezinnen onder hunhoede.'

U staat bekend om uw onorthodoxe maatregelen. Zo bent u bezig deRotterdamse scholen gemengd te maken door te selecteren op achterstand,omdat selecteren op afkomst niet mocht. U wilde ook nog papatax gaanheffen: flierefluitende vaders moeten bijdragen in de opvoeding van hunkinderen. Hoe staat het daarmee?

'Ik ben nog in overleg met minister De Geus van Sociale Zaken. InRotterdam zijn Antilliaanse mannen die bij wel tien verschillende vrouwenkinderen hebben. En die vrouwen hebben allemaal een uitkering. Ik vind datdat niet kan. Ik vind dat een man zjn verantwoordelijkheid moet nemen overde kinderen die hij verwekt. Daar kun je de samenleving niet voor latenopdraaien. Het is niet meer dan logisch dat die vader opdraait voor dekosten. En als hij een uitkering heeft, dan moet hij maar een symbolischbedrag betalen.'

Is dat haalbaar?

'Het is redelijk ingewikkeld. Je moet vaderschapsprocedures gaanuitvoeren. Toch denk ik zelf dat het haalbaar is. Ook als dat alleen inRotterdam gebeurt. Maar ik wil van De Geus horen dat hij me steunt. Ik weetnog niet hoe hij erover denkt. Ik moet het ook nog door de gemeenteraadzien te krijgen. Als ik een goed verhaal heb - vrouwen moeten natuurlijkniet de dupe worden van deze maatregel - dan lukt dat.'

Zou u de instroom van Antilliaanse jongeren zonder kansen willenstoppen, zoals minister Pechtold onlangs stelde?

'Daar heeft hij hartstikke gelijk in. Het is goed dat ze hier alleenkomen als ze in een gezin terecht kunnen, naar school gaan of werken.'

Hoe denkt u over drugs? Legaliseren of verbieden?

'Als CDA-lijsttrekker zeg ik: ik vind het geen gezicht dat je op schoolleert om op te passen met softdrugs en dat je in de pauze op de hoek diesoftdrugs kan gaan kopen. Het CDA vindt dat er geen coffeesshops in debuurt van scholen moeten staan.'

Aha. Dus voortaan even op de scooter stappen voor je blowtje.

'Uiteindelijk zou ik het liefst helemaal van coffeeshops afwillen. Maarals we nu die keuze maken dan is de consequentie dat je het illegalecircuit verder spekt. Daar zitten ook een aantal nadelen aan. Daarom ga ikliever verder op deze halfslachtige tussenweg. Ik vind het ook eeninteressant idee om een limiet te stellen aan het gehalte THC innederwiet.'

Wat is er gebeurd in Rotterdam? Vijf jaar geleden werd er noggediscussieerd over vrije verstrekking van heroïne en crack. Nu zou u hetliefst softdrugs verbieden.

'Over die vrije verstrekking wordt nog steeds gepraat, hoor.'

Maar u bent van het nieuwe moralisme.

'Ja. De mensen die in de jaren zestig zijn gevormd en nu aan de machtzijn, zijn als de dood om moralistische uitspraken te doen. DeVeronica-cultuur: zelf bepalen wat je lekker vindt. Maar ik vind het eenambitie voor de dertigers van nu, die je overal ziet doorbreken, om denieuwe moraal weer op de agenda te zetten. Daar moeten we het lef voorhebben. Er moeten gemeenschappelijke waarden en normen komen. Het ís nietieder voor zich. Culturen moeten niet zelf maar bepalen wat ze vinden. Dienieuwe generatie durft dat aan de orde te stellen.'

Wie maken daar deel van uit?

'Balkenende is een voorloper. Hij is ouder, maar spreekt mij alsdertiger heel erg aan. Hij werd weggehoond toen hij in 2001 in zijn boek'Anders en beter' stelde dat de multiculturele samenleving geen doel opzich was, maar het koppelde aan normen en waarden. Maar nu zie je het ookin andere partijen. Bijvoorbeeld de PVDA. Ik luister zeer geïnteresseerdnaar Jeroen Dijsselbloem, die zich zorgen maakt over de MTV-cultuur.PVDA-bestuurder Dominic Schrijer durfde het aan het CDA te steunen toen wijbedenkingen uitten tegen het coffeeshopbeleid.'

U spreekt van een generatie die de macht naar zich toe trekt. Heeft ulandelijke ambities?

'Nee.'

Daar geloven we niks van.

'Toen ik lijsttrekker werd voor het CDA heb ik gezegd: ik blijf tot 2014in Rotterdam.'

Maar als u wordt gevraagd, dan neemt u zeker uw verantwoordelijkheid?

'Ik sluit niets uit. Natuurlijk niet.'