Angel uit conflict in Afghanistan

AMSTERDAM - Na de tweede ronde van de presidentsverkiezingen stortte Afghanistan in een politieke crisis toen duidelijk werd dat er op grote schaal was gefraudeerd. Het onwaarschijnlijk hoge aantal stemmen maakte het kamp van verkiezingswinnaar Ghani verdacht, niet alleen bij de tegenstander, maar ook bij de internationale gemeenschap.

Abdullah en zijn aanhangers dreigden de macht te grijpen door een parallelle regering uit te roepen en daarmee het land te verscheuren. Na bemiddeling van Kerry stemden beide kandidaten in met een controle van de stemmen. Behalve Kerry's dreiging de financiële steun te beëindigen, is een drijfveer voor de kandidaten het plan om de vorm van de regering te veranderen, waardoor beide kampen beter worden vertegenwoordigd.

Volgens The New York Times ziet het plan er in grote lijnen als volgt uit: de winnaar van de verkiezingen wordt president en zijn tegenstander of een door hem benoemde vertegenwoordiger wordt hoofd van de regering. Een dergelijke functie bestaat op dit moment niet. Dit hoofd van de regering zal deze positie twee jaar bekleden, waarna de grondwet wordt aangepast om een parlementaire democratie te creëren met een premier als hoofd van de regering en de president als hoofd van de staat.

De hertelling moet duidelijkheid geven over de winnaar, zodat een regering kan worden gevormd die beide kampen accepteren. Maar garandeert deze controle een eerlijke uitslag?

'In Afghanistan zijn verkiezingen vanwege de moeilijke omstandigheden vrij rommelig, en ook bij een hertelling blijft de uitslag onzeker', zegt Martine van Bijlert van het Afghanistan Analysts Network in Kabul. 'Een controle haalt alleen de duidelijke fraudegevallen eruit.'

De controle is vooral bedoeld om uit te wijzen of er zo massaal en georganiseerd is gefraudeerd als Abdullah beweert. Grootschalige fraude is vrij makkelijk te herkennen, want door tijdnood wordt die vrijwel altijd onzorgvuldig gepleegd. De stembussen zijn volgepropt, alle kruisjes zijn op dezelfde manier geschreven. Of het aantal uitgebrachte stemmen is een vermenigvuldiging van vijftig (de stembiljetten zijn per vijftig verpakt), en de vrouwen stemmen substantieel anders dan de mannen. Als je maar weet waar je moet zoeken, zegt Thijs Berman, voorzitter van het waarnemingsteam van de Europese Unie in Afghanistan. Elke stembus moet open, elk stembiljet moet worden bekeken.

De controle geeft geen garantie voor een 100 procent eerlijke uitslag, maar belangrijker is dat Abdullah en Ghani binnenboord blijven. Zeker voor Abdullah is de belofte dat de regering wordt hervormd waarschijnlijk belangrijker dan de kans dat hertelling de uitslag verandert. 'Door de hervorming krijgt de verliezer meer macht', zegt Van Bijlert. 'Zo wordt de angel uit het conflict gehaald.'

undefined