Amsterdammers hebben 124 ideeën voor nieuwe scholen

De hoofdstad snakt naar nieuwe scholen. De bestaande onderwijsinstellingen barsten uit hun voegen en het aantal leerlingen stijgt gestaag. Volgens recente prognoses zullen er over tien jaar in Amsterdam ruim 5000 extra plekken op basisscholen en circa 4500 plekken op middelbare scholen nodig zijn.

Maar wat voor scholen willen mensen? Om die vraag te beantwoorden startte de gemeente dit voorjaar Onze Nieuwe School, een 'challenge' waarbij iedereen een plan kon indienen. 'Leraren hebben veel ideeën hoe het anders kan', zegt wethouder van onderwijs Simone Kukenheim. 'We wilden hen - en andere burgers - de kans geven om mee te denken. Zij weten meer dan wij in het stadhuis kunnen bedenken.'

De zoektocht - volgens organisator Kennisland uniek in de wereld - leverde 124 uitgewerkte plannen op. Zo is er een initiatief voor een vrije school, voor een tweetalige school met Frans als tweede taal, en voor een school voor bewegend leren. Daar wordt 'bij elke les of activiteit gekeken hoe motoriek en bewegen hieraan gekoppeld kunnen worden', schrijven de indieners.

Persoonlijkheidsontwikkeling

Wethouder Kukenheim is onder de indruk van de diversiteit van de plannen. Ook constateert ze dat sommige thema's vaak terugkomen. 'Opvallend veel voorstellen gaan over persoonlijkheidsontwikkeling. Ze stappen af van het idee dat rekenen en taal basisvaardigheden zijn en alle andere dingen daaraan ondergeschikt zijn.'

Tot 23 augustus mag het publiek op een website stemmen op de ingediende plannen, daarna buigt een onafhankelijke jury zich over de inzendingen. Tien tot vijftien ideeën gaan door naar de volgende ronde, waarin de 'schoolmakers' ze met hulp van deskundigen verder kunnen uitwerken tot een realiseerbaar plan.

In januari kiest een commissie namens de gemeente Amsterdam maximaal vier plannen die doorgaan naar de zogeheten Kraamkamer. Daar krijgen de indieners hulp om de scholen nog in augustus 2016 van start te laten gaan. Dat kan onder de vleugels van een bestaande school of als zelfstandige school met een eigen bestuur, al zal het opstarten in dat geval waarschijnlijk langer duren.

Drie plannen uitgelicht:

Plan #62: een vmbo voor jongens

Wie?
Kimo Steenaart is pedagoog en opgeleid tot docent Engels. Momenteel werkt ze op een architectenbureau 'maar ik wil weer met onderwijs bezig zijn'. Ze zoekt nog mensen die willen helpen haar plan uit te werken.

Waarom deze school?
'Jongens doen het minder goed op school. Dat komt niet doordat ze dommer zijn, maar doordat scholen heel talig zijn en veel planningsvaardigheden vereisen. Jongens raken daardoor eerder hun motivatie kwijt. Dat is zonde, daar moeten we iets aan doen. Ik zou daarom een vmbo willen beginnen dat zich richt op de ontwikkelingskenmerken en talenten van jongens - een school waar meisjes overigens ook welkom zijn.'

Hoe?
'We moeten voor alle vakken de didactiek aanpassen, zodat de lessen beter op jongens zijn afgestemd. Jongens zijn bijvoorbeeld veel competitiever en ze leren vaak door trial en error. Daar kun je iets mee in de klas. Ook moet er meer ruimte komen voor humor en beweeglijkheid, want jongens zijn vaak springerig aan het begin van de middelbare school. En je zou de creatieve vakken kunnen koppelen aan andere vakken, zodat de nadruk minder op taal komt te liggen. Waarom een opstel schrijven over een boek dat je gelezen hebt, als je er ook over kan zingen of een schilderij van kunt maken?'

Plan #69: de Alan Turing School

Wie?
Martin Bootsma is leraar op een basisschool in Duivendrecht en redactievoorzitter van het vakblad Jeugd in School en Wereld (JSW). Hij loopt - samen met anderen - al jaren met een plan voor een eigen school rond.

Waarom doet u mee?
'Het onderwijs is vrijwel overal georganiseerd als een trap. Als een kind halverwege groep 2 toe is aan een overstap naar groep 3, dan laten we het die stap niet zetten. In plaats daarvan maken we de trap breder: het kind krijgt extra werk. Op die manier rem je een kind af.'

Wat stelt u voor?
'De Alan Turing School is een school voor kinderen van vier tot achttien jaar - een basisschool en een middelbare school in één, een school met een doorlopende leerlijn. We zullen het onderwijs met behulp van de moderne technologie flexibel gaan organiseren, zodat iedereen elk vak op zijn eigen tempo kan volgen. Klaar met de stof van groep 6? Dan schuif je alvast aan bij de lessen van groep 7. We hebben daarom geen traditionele klaslokalen maar kleinere ruimtes waar een leraar een instructie kan geven. Daarnaast zijn er leerpleinen waar kinderen zelfstandig kunnen werken. Zo geven we ze de mogelijkheid zich optimaal te ontwikkelen.'

Plan #91: het StadsAtelier Amsterdam

Wie?
Suzan Baldinger was ooit directeur van een brede school in Amsterdam-West en is nu onderwijsentrepreneur. Dit plan voor een nieuwe basisschool bedacht ze met meer dan dertig anderen, onder wie experts, scholieren en haar moeder van 81.

Waarom deze school?
'Ze zeggen wel: it takes a whole village to raise a child. Wij zeggen: it takes a city, want de stad biedt zo veel mogelijkheden, daar moeten we gebruik van maken. Bovendien vinden wij de sociale context heel belangrijk. Deze leerlingen wonen in Amsterdam, met al die diverse mensen. Hoe leven die samen? Wij leren ze dat dat ondanks de verschillen gewoon kan.'

Tot welk onderwijs leidt dat?
'We zullen met onze leerlingen veel in de stad zijn, om daar te leren rekenen, om te ontdekken hoe de Noord-Zuidlijn wordt gebouwd, enzovoorts. Daarnaast besteden we veel aandacht aan het ontdekken en ontwikkelen van talenten. We werken veel samen met experts van buiten de school, die kinderen kunnen enthousiasmeren. Ouders komen vertellen over hun werk, kunstenaars krijgen een rol in ons talentatelier, we nodigen ondernemers uit de buurt uit. Daardoor wordt onderwijs rijker en logischer - er is immers een verbinding met de leefwereld in de stad.'