Amerikaanse troepen gaan weg uit Saudi-Arabië

Volgens het Pentagon zijn de VS al begonnen een deel van de tienduizend militairen terug te trekken. Sinds de Golfoorlog hadden de VS ongeveer vijfduizend man in Saudi-Arabië , maar de troepenmacht was versterkt met het oog op de militaire operatie tegen Irak.

Er zijn nog steeds honderd Amerikaanse gevechtsvliegtuigen gestationeerd op de luchtmachtbasis Prins Sultan in de woestijn van Saudi-Arabië. Maar volgens het Pentagon is het de bedoeling dat alle toestellen aan het eind van de zomer zijn vertrokken.

De VS gebruikten de luchtmachtbasis voor patrouillevluchten boven de zuidelijke no-fly zone in Irak, maar die vluchten zijn niet meer nodig sinds de val van het regime van Saddam Hussein. De basis diende ook als commandocentrum voor de Amerikaanse troepen in de regio, maar het ziet ernaar uit dat de VS nu voor Qatar zullen kiezen als nieuwe uitvalsbasis. Van daaruit regisseerde generaal Tommy Franks al de militaire operaties in Irak.

De Washington Post meldde onlangs dat de VS militaire bases willen vestigen in Irak, maar Rumsfeld ontkende gisteren dat dergelijke plannen bestaan.

De terugtrekking betekent een ingrijpende wijziging in het Amerikaanse beleid jegens Saudi-Arabië, dat in 1991 diende als springplank voor de militaire operatie om de Iraakse troepen te verdrijven uit Koeweit. Na afloop van de Golfoorlog bleven er vijfduizend Amerikaanse militairen achter, als een tastbaar bewijs dat de VS Saudi-Arabië zouden verdedigen tegen een mogelijke aanval door Saddam Hussein.

De Saudische heersers zaten echter altijd enigszins in hun maag met de aanwezigheid van de Amerikaanse troepen op Saudische bodem, waar de heiligste plaatsen van de islam (Mekka en Medina) zijn gevestigd. Vanuit streng islamitische kringen kregen zij de kritiek dat zij verraad hadden gepleegd aan de islam door de Amerikaanse troepen toe te laten.

Osama bin Laden gebruikte de aanwezigheid van de 'ongelovige' Amerikanen op het Arabische schiereiland als één van de argumenten voor de aanslagen van Al Qa'ida op Amerikaanse doelen.

Van Amerikaanse zijde speelt er ook enige irritatie mee bij het besluit de troepen terug te trekken. De VS waren geprikkeld door de weigering van Saudi-Arabië om toestemming te geven voor het gebruik van Saudische bases voor gevechtsvluchten tegen Irak.

Het keerpunt in de relatie tussen de twee landen was echter 11 september 2001. Na de aanslagen op het World Trade Center en het Pentagon begonnen de Amerikanen zich af te vragen waarom de meeste kapers afkomstig bleken uit Saudi-Arabië, dat toch een bondgenoot heette te zijn.

De Saudische heersers werd verweten dat zij hadden bijgedragen aan de voedingsbodem voor radicale islamitische terreurbewegingen met hun steun aan de wahhabieten, een uiterst intolerante stroming binnen de islam. Saudi-Arabië stak veel geld in projecten om in allerlei landen scholen te vestigen waar de puriteinse leer van het wahhabisme wordt onderwezen.

Washington hoopt dat het vertrek van de troepen voor de Saudische heersers de weg vrijmaakt om politieke hervormingen af te kondigen in hun land, waar het koningshuis nog steeds de absolute macht heeft en waar vrouwen geen auto mogen besturen. De New York Times berichtte twee maanden geleden dat de Saudische leiders hadden besloten aan te sturen op het vertrek van de Amerikaanse troepen. In ruil daarvoor zouden de conservatieve islamitische leiders zich moeten neerleggen bij hervormingen.

Het is echter nog de vraag wat er van die veranderingen zal komen. Ook na de Golfoorlog was er sprake van democratische hervormingen, maar in de praktijk kwam daar weinig van.