Amerikaanse superrijken als Bezos en Musk betaalden geen cent belasting, blijkt uit gelekte documenten

Dat blijkt volgens de onderzoekssite uit papieren van de Amerikaanse belastingdienst IRS waarop ProPublica de hand heeft weten te leggen. Amazon-baas Bezos, momenteel de rijkste man ter wereld, hoefde in 2007 en 2011 geen cent federale belasting te betalen. Ook Tesla-baas Elon Musk wist zijn belastbare inkomen in 2018 zo naar beneden te brengen dat hij niets hoefde te betalen aan de IRS.

Dat lukte ook andere Amerikaanse superrijken, onder wie Bloomberg, Soros en investeerder Carl Icahn, de afgelopen jaren verscheidene malen. Hoewel hun vermogen jaar in jaar uit met honderden miljoenen en soms zelfs tientallen miljarden toenam, zoals door stijgende aandelenkoersen, droegen ze maar een fractie daarvan af aan de schatkist. De Verenigde Staten kennen geen vermogensaanwasbelasting, de Amerikaanse fiscus heft alleen belasting bij de verkoop van de aandelen of bezittingen.

‘Slechts’ 11 miljard betaald

De 25 rijkste Amerikanen zagen hun vermogen van 2014 tot 2018 met maar liefst 329 miljard euro toenemen, maar rekenden over die vijf jaar samen slechts 11 miljard euro af bij de IRS. Het nettovermogen van de modale Amerikanen ging over die periode met 53 duizend euro omhoog. Dat was voornamelijk te danken aan de stijging van de huizenprijzen, maar zij schoten er weinig mee op, omdat de groei van hun vermogen voornamelijk uit loon bestond waarover wél belasting betaald moet worden. Gemiddeld waren zij over die vijf jaar weer 50 duizend euro kwijt aan de fiscus, rekende het zakenblad Forbes uit.

De grootste belastingontwijker was volgens Forbes Warren Buffet, de superinvesteerder die al jaren voor het verhogen van de belastingen voor rijken pleit en beloofd heeft het grootste deel van zijn bezit aan goede doelen uit te geven. Hij betaalde over die jaren 0,1 procent belasting, als je de waardestijging van zijn aandelen en andere bezittingen meerekent. Elon Musk was over die jaren de ‘topbetaler’, met wat ProPublica het ‘ware belastingtarief’ van 3,2 procent noemt, dus wat hij betaalt afgezet tegen zijn vermogensaanwas.

Voor de gewone Amerikanen, die vooral belasting betalen over hun inkomsten uit loon, bedraagt het federale tarief 14 procent.

Jeff Bezos, nu 154 miljard euro waard, had in 2007 nog maar een ‘schamele’ 15 miljard. In dat jaar was zijn vermogen met zo’n drie miljard gestegen, maar dankzij allerlei aftrekposten wist de Amazon-oprichter zijn inkomsten zo te beperken dat hij niks aan de IRS hoefde te betalen. In 2011 lukte hem dat weer: hij en zijn inmiddels voormalige echtgenote kregen zelfs 3,5 duizend euro als kinderbijslag.

George Soros, die ooit een fortuin maakte door te speculeren tegen het Britse pond en nu veel van zijn vermogen besteedt aan programma's om de democratie te bevorderen, betaalde volgens ProPublica over 2016, 2017 en 2018 helemaal geen belasting. Volgens een woordvoerder van de miljardair was dat omdat hij in die jaren verlies maakte op zijn investeringen. Overigens is hij, net als Buffett, een voorstander van het verhogen van belastingen.

Het probleem is volgens ProPublica dat de superrijken zoals Bezos, Facebook-baas Mark Zuckerberg en Larry Page van Google allemaal op papier bijna niks verdienen. Bezos’ jaarsalaris staat op zo’n 65 duizend euro, terwijl de anderen het grootmoedig doen met een symbolische één dollar.

Het Amerikaanse ministerie van Financiën liet dinsdag weten dat het de FBI heeft gevraagd te onderzoeken hoe ProPublica aan de papieren van de IRS is gekomen. Ook Jen Psaki, de woordvoerster van het Witte Huis, zei dat de regering de zaak zeer ernstig neemt. Volgens haar is iedere vrijgave van dergelijke vertrouwelijke informatie zonder toestemming illegaal.