Als Shanice van de Sanden aanzet, zindert het stadion

Ze staat symbool voor Oranje, afdeling vrouwen: van relatief onbekend naar beroemd in recordtijd. Zo snel als zij is, zo vlotjes nestelde het Nederlands elftal zich in menig sporthart. Of het EK voor vrouwen nu een hype is of niet.

Shanice van de Sanden (24) is de snelste van Oranje en, naar eigen zeggen, de ijdelste. En opeens is ze nog bekend ook, door dat EK in Nederland, door haar kopbal in de openingswedstrijd tegen Noorwegen, door haar sprintje richting familie, koning en koningin, door de expressie op haar gezicht.

'Lachen is de muziek van je hart', staat op haar arm getatoeëerd, in het Engels. Ze is snelle vrolijkheid. Zaterdag in Doetinchem speelt ze met Nederland de kwartfinale van het EK tegen Zweden. Ze hoopt op kansen, op dieptepasses, op perfecte voorzetten naar spits Miedema, wier chagrijn toeneemt door het uitblijven van een doelpunt. Ze is rechtsbuiten met soms schitterende schijn- of passeerbewegingen, alsof ze zelf nauwelijks beseft wat ze doet.

Wie kende Shanice van de Sanden, buiten de insiders? Shanice heet ze, maar andere speelsters noemen haar Sjaan. Sjaantje. 'Dat vind ik leuk.' Haar imago past bij een ploeg die snel wint aan populariteit. Ze is positief. Uitbundig. Ze voetbalt met lippenstift op. Het haar moet goed zitten. 'Ik ben het ijdelst.' Ze is wat rusteloos, net als het spel van de ploeg soms. 'Ik ben vooral bezig met mezelf, om verder te komen. Ik wil nog meer. Nog belangrijker zijn voor het nationale team.'

Fotograferen

Anderzijds kent ze haar plaats. Ze speelt bij Liverpool, maar denk dan niet aan Anfield of aan Wijnaldum. Ze is twee keer bij een duel van de mannen geweest. De programma's overlappen elkaar vaak. 'We zien ze nooit, behalve bij een clinic. Daar maakte ik eens een praatje met Sturridge. Wijnaldum heb ik nog nooit gezien. Dat geeft ook niet. Ik zit daar niet om die mannen te zien. Ik zit daar voor mezelf, voor mijn teamgenoten.'

Voorbeelden had ze trouwens nooit, vroeger. 'Ik was tot mijn 12de nooit met voetbal bezig.'

In Liverpool woont ze met drie teamgenoten. Ze heeft haar eigen auto, kan leven van voetbal en kijkt beelden van zichzelf terug. 'Om mezelf beter te maken.' De ploeg traint en speelt op kunstgras, op 15 minuten van de stad, voor een paar honderd toeschouwers. 'Dat is niet veel, nee.' Maar dat geeft niet. Ze leeft haar droom. Het EK. Een club in Engeland.

Van fotograferen in Liverpool wordt ze rustig. 'Liverpool is een mooie, oude stad. Echt cool.' Dat woord gebruikt ze vaak: cool. En vet. 'Er zijn plekken met graffiti die bijna elke week zijn vernieuwd. Vette eettentjes. Heel erg leuk. En de haven, die is pas mooi.' Ze is nog niet in het museum van de Beatles geweest. 'De Beatles vind je overal daar. De Cavern Club, ja, daar ben ik al geweest. Vet.'

^{Tekst gaat verder onder de foto.}

Ze is er vooral om te voetballen, om beter te worden, want ze beseft dat ze een bepaald deel van de technische bagage mist. Haar voorzetten zijn vaak matig. Zij is waarlijk symbool voor de snelle groei van een sportploeg. 'Technisch ben ik niet zo goed als Lieke Martens. Maar dat vind ik niet zo erg. Ik zit hier met mijn eigen kracht. Ik ben hartstikke snel. Dat heeft het team ook nodig. Ik train op rustig blijven, zodat ik een goede voorzet geef of op doel kan schieten. Normaal zit ik nog heel erg in mijn sprint, en dan gaat de voorzet weleens achter. Het kan niet allemaal perfect zijn.' Soms twijfelt ze tussen voorzet of schot.

Tegenstanders vrezen haar snelheid. Zo vaak is ze al vertrokken na een dieptepass van bijvoorbeeld Jackie Groenen. Als ze aanzet, zindert het stadion. 'Vet. Ik krijg daar kracht van. Mooi, al die mensen zijn zo enthousiast, vriendelijk en positief.'

Die goal in Utrecht tegen Noorwegen, met het hoofd: het kon niet mooier. Ze is geboren op 2 minuten van het stadion. 'Ik liep een krantenwijk om een seizoenkaart te kunnen kopen voor de Bunnikside. Het was meer een uitje om met mijn broer mee te gaan.' Ze noemt hem vaak, Deswin. Ze rende op straat weleens tegen hem en verloor. Dan moet hij snel zijn geweest.

Kritiek

Vijf jaar geleden, onder bondscoach Roger Reijners, kreeg ze geen uitnodiging voor Oranje. Hij was ontevreden over haar balaanname en rendement. Had hij gelijk? 'Ja. Zeker. Die punten van kritiek heb ik opgeschreven, in mijn telefoon. Uiteindelijk nam de trainer die niet tevreden was me mee naar het WK.'

Ze toont haar tatoeages. Behalve de Engelse tekst de eerste letter van haar familieleden. Moeder Jolanda. Dan de kinderen: Marvin, Germaine, Deswin, Shanice, Mariah, Gaëlle. Drie broers, zijzelf, twee zusjes. Haar vader woont in Suriname. Met hem heeft ze weinig contact. Drie oudere broers, maar geen eentje zat op voetbal.

'Ik ben nooit aangestoken. Ik voetbalde nooit. Ik zat altijd achter de computer. Msn'en met vriendinnetjes. Praten over niks. Alleen trapte ik weleens een balletje tegen de poort, achter het huis. Toen heeft mijn buurman me ingeschreven bij VVIJ in IJsselstein. Hij zei: 'Je bent altijd thuis, je zit altijd achter de computer. Ga eens iets leuks doen.' Vanaf toen ging het snel.'

^{Tekst gaat door onder de foto.}

En nu wil ze van Zweden winnen, in de kwartfinale van het EK, om het genot te verlengen. Het vertrouwen is daar, de kracht, de sfeer. Ze weet het nog goed, de dag van haar doelpunt tegen Noorwegen. 'We kwamen aan met de bus. Het was bizar druk. Iedereen ging juichen en schreeuwen. Ik was nerveus. Na het fluitsignaal was de spanning meteen weg. Mijn eerste actie was goed. Dat is echt belangrijk. Het was helemaal niet zo mijn wedstrijd, maar die goal doet alles.'

Ze bereidt zich voor met muziek. Broederliefde en zo. Ze maakte haar eigen motivatiefilmpje, met goede momenten bij het Nederlands elftal en bij Liverpool. Muziekje eronder. 'Daarvan krijg ik een boost.' Tijdens het Wilhelmus zag ze de koning en koningin staan. Na haar doelpunt rende ze richting haar familie.

'Toen zag ik de koning en de koningin ook helemaal gek worden en ik dacht: effe...' Ze zwaaide naar het koningspaar. 'Het was heel spontaan. Zoals ik ben.'

Geen rellen, vertrouwen blijft ook na de poulefase

De spits

De spits scoort niet. Het zou een kwestie zijn bij de mannen, een nationale affaire. Voorbeeld: Oranje heeft alle groepsduels gewonnen op een EK, maar Robin van Persie heeft nog geen doelpunt gemaakt, nadat hij twee jaar eerder op het WK eveneens niet had gescoord in drie duels. Dat is overigens nooit gebeurd, want Van Persie scoorde altijd minimaal één keer in de groepsfase. Toch was er vaak discussie: moest Huntelaar niet spelen?

Anders gaat dat bij de vrouwen. Vivianne Miedema scoort altijd, behalve dus tijdens titeltoernooien. Zeven duels op WK en EK zonder treffer. Ze werkt hard, maar ze miste alle kansen tot nog toe. Soms krijgt ze geen goede voorzetten of ze is omsingeld door tegenstanders. En als het niet zo lekker loopt, worstelt ze met haar lichaamshouding. Dan buigt het hoofd en komen de gebaartjes. Ze oogt dan traag. Het komt goed, houdt ze vol. Oranje wint, daar gaat het om. Ze is onderdeel van het team. Maar intussen vreet de droogte aan haar gemoed.

Defensie

Nog zo'n geval: geruisloos is de aanvoerder sinds jaren uit de ploeg verdwenen. Een late wissel tegen Noorwegen, een iets vroegere wissel tegen Denemarken, reserve tegen België. Mandy van den Berg is gewoon gepasseerd. 'Zo kun je het wel zeggen', aldus bondscoach Wiegman.

Stefanie van der Gragt was terug van een blessure en die vormt een behoorlijk duo met Anouk Dekker. Dekker op haar beurt was vroeger middenvelder, maar ze verhuisde door de blessure van Van der Gragt naar achteren. En Jackie Groenen speelde zich met verve in de ploeg als middenvelder.

Het is sneu voor Van den Berg, die als aanvoerder een sympathiek boegbeeld was van de ploeg, al is ze dan wat traag en verre van meedogenloos. Ze stapte zelfs over van Liverpool naar Reading vanwege de speelwijze. Bij Reading bouwen ze het spel van achteruit op, net als Oranje poogt te doen. En nu is ze reserve. Maar een rel? Welnee. Ze steunt het team.

Zweden

Zweden is vrouwenvoetballand bij uitstek, hoewel alleen Europees kampioen bij de ouverture in 1984 en later, in het geweld van buurland Noorwegen en Duitsland, finalist in 1987, 1995 en 2001. De huidige generatie is top, hoewel de leeftijd begint te tellen. Bekendste spelers zijn centrale verdediger Fischer, middenvelder Seger en de 33-jarige aanvaller Schelin. Maar het allerbekendst is bondscoach Pia Sundhage, die 146 interlands speelde voor Zweden.

In haar tweede loopbaan won ze twee gouden olympische medailles met de Verenigde Staten en, na haar terugkeer, het zilver vorig jaar met Zweden. Nederland was toen bijna in plaats van Zweden afgereisd, maar Miedema miste een kans in de laatste minuut van de laatste wedstrijd in het kwalificatietoernooi.

Zweden zal ook niet onder de indruk zijn van de volle Vijverberg in Doetinchem, zaterdag. De ploeg versloeg in de halve finale van de Spelen Brazilië, in een bomvol Maracanã.

Erkenning

Lieke Martens was al twee keer speelster van de wedstrijd, tegen Noorwegen en België. De Uefa-commissie kiest vaak voor een opvallende speler en zal niet zo gauw een hardwerkende middenvelder nemen. In het tweede groepsduel van Nederland won keeper Sari van Veenendaal de individuele trofee, dankzij haar schitterende reddingen in de tweede helft tegen Denemarken.

In hun strijd om erkenning van het team houden de vrouwen de kijkcijfers nauwkeurig bij. Die zijn nog nooit zo hoog geweest, voor vrouwenvoetbal in Nederland. Bij het WK in Canada waren de wedstrijden in de nacht. Nu loopt het cijfer op, tot 2,4 miljoen gemiddeld tijdens het duel met België. De kwartfinale is op een ogenschijnlijk ideaal tijdstip voor een record, ondanks de vakanties: om 18.00 uur op zaterdag.