Als heel Nederland 1 dag geen vlees eet, blijven 500 duizend dieren leven

Van wie komt die claim?

‘Goed nieuws’, zo stelde Stichting Wakker Dier onlangs in haar nieuwste radiospotje. ‘Nederland kan op één dag 500 duizend dieren redden!’, aldus de voice-over, simpelweg door op 4 oktober – Werelddierendag – een keertje geen vlees te eten. Want zoveel dieren zouden Nederlanders samen blijkbaar eten: een half miljoen per dag.

Klopt het?

Bij navraag heeft Wakker Dier de cijfers klaarliggen. De stichting laat die de laatste jaren aanleveren door het onderzoeksinstituut Wageningen Economic Research, die de nationale vleesconsumptie in opdracht van Wakker Dier berekent. Het getal van 500 duizend dieren per dag berust in eerste instantie op het aantal kilo dier dat een gemiddelde Nederlander per jaar ‘verbruikt’, dus inclusief botten en restjes. Dat lag in 2016 op 76,8 kilo.

Weliswaar hebben de Wageningse onderzoekers dat cijfer berekend in opdracht van Wakker Dier, het ligt wél in lijn met internationale getallen van de Verenigde Naties: in veel westerse landen consumeert de gemiddelde bewoner jaarlijks zo’n 80 tot 100 kilo vlees. Ook komt het overeen met de laatste voedselpeiling van het RIVM. Die meldt dat een Nederlander minus de botten en restjes gemiddeld zo’n 100 gram vlees per dag eet.

Dan is er nog de vraag of voor die vleesconsumptie elke dag 500 duizend dieren worden geslacht. Dat is niet zo moeilijk: per diersoort zijn de karkaskilo’s terug te rekenen naar het gewicht per levend dier. Bijvoorbeeld: het karkasgewicht van één kip – eigenlijk een vleeskuiken – is ongeveer 1,8 kilo, en gemiddeld verbruikt een Nederlander zo’n 22,2 kilo vleeskuiken per jaar. Breng dat terug per dag, voor 17 miljoen mensen, en je zit al ruimschoots 500 duizend geslachte dieren binnen het etmaal. Daar komen dan nog een paar duizend varkens en runderen bij. Wakker Dier heeft de getallen expres naar beneden afgerond, naar eigen zeggen om overdrijving te voorkomen.

Dat cijfer klopt, bevestigt Izak Vermeij, die aan het instituut Wageningen Livestock Research onderzoek doet. Maar er zit ook een bepaald perspectief achter, oppert hij. ‘Vleeskuikens zijn kleine dieren en we zijn met veel Nederlanders, dus dan gaat het hard. Het klinkt toch anders als ik zeg dat een Nederlander ongeveer één kip per maand eet.’

De hamvraag is of de vleesindustrie zich zo snel aanpast als heel Nederland één dag een stukje kip overslaat. Waarschijnlijk niet, zegt Vermeij: de veehouderij reageert vertraagd op vraag en aanbod en exporteert bovendien ook een hoop vlees.

Eindoordeel

Nederland eet gemiddeld inderdaad 500.000 dieren per dag. Maar door één dag geen vlees te eten, is het niet zeker dat er acuut zoveel dieren worden uitgespaard; zo snel past de veehouderij zich niet aan.

Dit is een aangepaste versie. In een eerdere tekst werd niet ingegaan op de vraag of de vee-industrie zich wel zo snel aanpast aan zo'n eetactie die Wakker Dier voorstelt.