‘Alle huisregels staan op schrift, dat is voor ons allebei wel zo fijn’

‘Ik stuurde Ana een foto van een schilderij’, zegt Bert Bast (77).

‘En ik kreeg dat berichtje net toen ik erover dacht om aan Bert en Marian te vragen of ik een kamer bij ze kon huren’, vertelt Ana Rosa Morfín Chávez (29).

Bast: ‘Het was De executie van keizer Maximiliaan, door Manet. Mijn vrouw Marian en ik zagen het hangen in het museum in Mannheim. Ik vroeg je of je het werk kende hè, Ana, en het verhaal?’

Chávez: ‘Omdat hij de Mexicaanse keizer was.’

Bast: ‘En Ana is Mexicaanse. En net als wij geïnteresseerd in kunst en geschiedenis.’

Chávez: ‘Ik wist dat het niet goed met Maximiliaan was afgelopen. Maar het schilderij kende ik niet.’

Bast: ‘In hetzelfde antwoord vroeg Ana: kan ik niet op jullie kamer op zolder komen wonen?’

Chávez: ‘Toen zeiden Bert en Marian dat zij al aan mij zaten te denken.’

Bast: Ana maakte toen al een paar maanden bij ons schoon. En het klikte meteen. Ze betaalt geen huur. Ze maakt nog steeds schoon en… mijn vrouw heeft alzheimer. Niet meer in het beginstadium, ook niet in de eindfase. Een moeilijke tijd om mee om te gaan. Er is wel hulp te krijgen, maar dat gaat allemaal op afspraak. Het geweldige met Ana in huis is dat ze een half uur hier of een uur daar kan bijspringen.’

We zitten in de indrukwekkende studeerkamer van een statig pand aan een laan met veel groen in Utrecht. Bast is immunoloog in ruste. De eerste keer dat hij hier kwam, was tijdens zijn groentijd, om een handtekening te halen van de toenmalige bewoner. ‘Destijds zei ik al: hier wil ik wonen als ik later groot ben.’ En zie, in 1980 kocht hij het huis met zijn vrouw Marian en trok het paar erin met hun twee dochters. De kamerverhuur begon later met ‘vrienden van de kinderen’, nog later ‘kinderen van vrienden’. De familie Bast reisde veel en dan was het wel zo geruststellend dat het huis niet leeg achterbleef.

Wekelijks nemen Bast en Chávez de agenda door en stemmen zij hun plannen op elkaar af. Bast, die zelf stottert, zet zich sinds zijn pensioen in voor wetenschap en voorlichting op dat vlak en moet nogal eens naar bijeenkomsten in het land. Tegen Chávez: ‘We weten natuurlijk dat je niet voor ons in Utrecht woont, je bent hier voor je studie. Maar het werkt wel heel goed voor ons allemaal.’ Lachend: ‘Anders moet je het nu zeggen hoor! Wij moeten onze grenzen kennen uiteraard.’

Chávez is als klassieke zangeres in opleiding voor het conservatorium naar Utrecht gekomen. ‘Ik kom uit Uruapan, in de provincie Michoacán, vijf uur van Mexico City. Dit is mijn tweede jaar hier. Het was een worsteling om een huis te vinden. Ik kende Bert en Marian via een vriendin die hun buurvrouw pianoles geeft.’

Bast: ‘De muziek is een extra reden om Ana te verwelkomen. Ik speel zelf piano. Ik vind dat het moeilijkste wat er is. Men vraagt wel eens of ik Ana soms begeleid, maar ik heb meer dan genoeg aan mijn eigen Bach, Beethoven en Mozart.’

Schoonmaken is in dit grote huis geen sinecure, maar, zegt Chávez: ‘Ik ben een harde werker. Omdat ik van buiten Europa kom, is mijn opleiding best duur. Ik heb ook nog een baantje in een restaurant. Met mijn werk hier verdien ik de huur. Bert zegt altijd dat ik zo veel voor Marian en hem doe, maar ik denk dat ze niet weten hoe veel ze voor mij doen. In de andere huizen voelde ik me een beetje alleen. Hoewel Bert en Marian hun eigen leven hebben, heb ik toch het gevoel dat er iemand voor me is. Ik leer ook over de Nederlandse cultuur. Marian praat met me over de koning, de geschiedenis, kerst. En Bert en Marian zijn heel relaxed. Zij denken dat we regels hebben, maar ik merk er niets van.’

Bast: ‘In de huisregels staat wel dat mensen na tien uur stil moeten zijn in het trappenhuis.’

Chávez: ‘Bert zei aan het begin: ik hoop dat je het niet erg vindt dat ik alle afspraken op schrift zet. Maar dat vond ik juist prettig. Er stond onder meer in dat als Marian hier niet blijft wonen, dat hij het dan van tevoren zegt, maar dat ik dan misschien moet verhuizen. Dat begrijp ik. Waar ik met mijn familie erg over heb gelachen was dat ik geen marihuana in huis mag hebben. Dat was ik ook niet van plan. De familie vond het een goed teken dat Bert dat niet wil.’

Bast: ‘Ik heb gewoon een ontzettende hekel aan rook. We zijn wel dol op wijn.’

Chávez: ‘Ik zie Marian ondanks het leeftijdsverschil als een vriendin. We brengen nu ook weer niet zó veel uren met elkaar door, maar ze herkent mij goed. Ik heb het idee dat ze om me geeft. Ik ga met haar mee naar haar schilderles en dan is het niet of ik haar verzorg, nee, we lopen samen. Ik denk dat het prettig is voor iemand om niet als kind of patiënt te worden behandeld. Ik vind het mooi dat Bert probeert om haar een gevoel van normaliteit te geven.’

Bast: ‘Marian was zo’n aardige meid. Niet voor niks ben ik verliefd op haar geworden. Nu is het anders. Als ik bijvoorbeeld probeer om met haar naar die schilderles te wandelen, wil ze vaak niet. Bij jou gaat ze gewoon mee, Ana. Dat is heel fijn.’