Alle Duitse kranten hebben het over teloorgang van vriendschap met Turkije

De teloorgang van de politieke vriendschap tussen Duitsland en Turkije laat zich goed vertellen in mediahypes: de toorn van Erdogan over het 'smaadgedicht' van Jan Böhmerman, de arrestatie van Welt-journalist Deniz Yücel - die overigens nog steeds zonder proces gevangen zit in Istanbul - en steeds opnieuw oplaaiende ruzie over de Navo-basis in Incirlik.

Steeds als Duitsland een politieke beslissing neemt die het regime in Ankara onwelgevallig is, weigert president Erdogan leden van het Duitse parlement zijn land in te laten voor een bezoek aan hun soldaten, diep in Zuidoost-Turkije. Vorige zomer was de erkenning van de Armeense genocide door het Duitse parlement reden voor een verbod, nu is Erdogan boos omdat Duitsland politiek asiel heeft verleend aan Turkse soldaten die vrezen bij terugkeer naar hun land als coupplegers gevangen te worden gezet.

Over Incirlik is het afgelopen jaar zo veel bericht dat iedere Duitser die je er 's nachts voor wakker maakt moeiteloos zal opdreunen dat er 280 Duitse soldaten, zes Tornado-verkenningsvliegtuigen en een vliegend tankstation gestationeerd zijn. Een basis van niks dus eigenlijk. Maar de symboolwaarde is reusachtig.

Want in tegenstelling tot de andere mediahypes, was Incirlik niet alleen symbolisch voor de spanningen Berlijn en Ankara, maar stond de legerbasis ook voor wat er restte van de vriendschap tussen de twee landen.

Hoe harder Erdogan het verbood, hoe meer parlementariërs een of andere aanleiding verzonnen om hun manschappen eens te gaan begroeten, daar in den vreemde. Ironisch genoeg wilden vooral politici van Die Grünen en Die Linke opeens naar Turkije - de partijen die het minst dol zijn op de Bundeswehr, maar wel het liefst demonstratief in hun recht staan.

Zolang de basis in Incirlik er was, konden de Duitse politiek en de media met een laatste restje geloofwaardigheid over Turkije als 'partnerstaat' spreken.

Verscheidene kranten roepen dezer dagen de woorden in herinnering van Joschka Fischer, die in 2003 als minister van Buitenlandse Zaken zei dat hij geloofde in Turkije als toekomstig EU-lid.

Het was ook de reden dat vorige zomer - toen Erdogan voor het eerst Duitse parlementariërs weigerde - steeds wezen op het belang van de vriendschap met Turkije, niet alleen als Navo-partner, maar ook omdat 'Europa niet de deur in het gezicht van hervormingsgezinde Turken moest dichtgooien.'

Maar woensdag was de maat vol, na een desastreus bezoek van minister Gabriel van Buitenlandse Zaken aan Ankara, waar hij geschoffeerd schijnt te zijn door de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Melvüt Cavusoglu. 'De grenzen van wat dragelijk is' waren bereikt, zei Gabriël na afloop.

Duitsland verplaatst manschappen, vliegtuigen en tankstation deze zomer nog naar Jordanië. Geen Navo-partner, maar vermoedelijk zonder kinderachtige machtspelletjes van de president.

Daarmee krijgen de Duitse media hun zin. Ze voerden, eigenlijk zonder uitzondering, de afgelopen weken campagne voor terugtrekking uit Incirlik. 'We moeten ons niet uitleveren aan de spelletjes van Erdogan', schreef Die Zeit. 'Terugtrekken en wel uit zelfbehoud', kopte Der Spiegel.

De Frankfurter Allgemeine Zeitung sprak vandaag van 'het einde van een zelfbedrog', doelend op de Duits-Turkse vriendschap. Dat het Duitse leger zich ooit zou moeten terugtrekken uit Turkije was tot een paar jaar geleden ondenkbaar, merkt de auteur op.

Dat bracht hem op de betrekkingen met de VS, die zich onder Trump eveneens in steeds troebeler vaarwater bevinden, en hij schreef: 'Waarmee ik hier de hoop uitspreek dat bezoeken van Duitse parlementsleden aan de VS voorlopig mogelijk blijven.'