AIVD: dreiging digitale spionage en aanvallen neemt toe, risico voor nationale veiligheid
Digitale aanvallen en spionage vormen een steeds grotere dreiging voor Nederland. Deze digitale dreiging zal de komende jaren nog verder toenemen en vormt een risico voor de nationale veiligheid. Dat schrijft de inlichtingendienst AIVD in zijn jaarverslag over 2017.
Volgens AIVD-directeur Rob Bertholee is Nederland interessant vanwege de goed ontwikkelde digitale infrastructuur en het lidmaatschap van Nederland van de EU, de NAVO en de huidige zetel in de VN Veiligheidsraad. 'Spionage is iets van alle tijden, maar steeds meer landen gebruiken de digitale mogelijkheden en raken daar steeds bedrevener in.' Bertholee noemde in een toelichting 'Rusland, China en Noord-Korea' als landen die heel goed zijn in digitale spionage.
In digitale spionage komen volgens de inlichtingendienst alle soorten 'klassieke dreiging' terug zoals politieke en economische spionage, maar ook sabotage en politieke beïnvloeding. Rusland wordt in het jaarverslag expliciet genoemd als een land dat digitale politieke beïnvloedingscampagnes orkestreert.
De dienst noemt digitale aanvallen 'laagdrempelig, goedkoop', 'moeilijk terug te voeren naar de daadwerkelijke afzender' en met een groot 'potentieel bereik'. Doelwitten zijn bedrijven, de vitale infrastructuur in Nederland en de overheid. Zo werd een deel van de Rotterdamse haven vorig jaar getroffen door de gijzelingssoftware 'Petya', wat grote schade veroorzaakte. De dienst stelde vorig jaar digitale inbraken vast bij verschillende Europese bedrijven, onder meer met vestigingen in Nederland, waarbij 'terabytes' aan gegevens werden gestolen.
Aankomend referendum
Ondanks alle digitale mogelijkheden ziet de AIVD dat er ook nog steeds sprake is van zogeheten 'klassieke spionage'. Zo vergaarden 'Russische functionarissen' volgens de dienst in 2017 inlichtingen op het gebied van economie, wetenschap, politiek en defensie. Ook werd er door China geprobeerd om mensen te 'rekruteren' als spion. Via Linkedin werden personen benaderd die interessant waren voor China. 'Menselijke spionage is nog steeds effectief. En als je via dergelijke sites maar voldoende uitzet, dan komt er altijd wel iemand binnen', aldus Bertholee.
Dat het jaarverslag van de AIVD juist nu verschijnt, kort voor het referendum over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), is geen toeval, aldus Bertholee. 'Zo vlak voor het referendum is het goed dat wij laten zien wat we als AIVD eigenlijk doen.'
IS en Al-Qaeda
Maar dat de AIVD nu vanwege het referendum de digitale dreiging zou benadrukken, is volgens Bertholee niet het geval. 'Het is niet de eerste keer dat we hier voor waarschuwen. Ik heb al eerder gezegd dat Nederland wat betreft digitale dreiging wat naïef is.'
Net als voorgaan de jaren waarschuwt de AIVD in het jaarverslag voor de dreiging van de IS en Al-Qaeda. 'Geografisch is het kalifaat inmiddels non-existent, maar hun ideologie is springlevend.' Hoewel in 2017 'nauwelijks' mensen uit IS-grondgebied naar Nederland terugkeerden, blijft de dienst hier wel voor waarschuwen. Nu het kalifaat uiteen is gevallen verwacht de AIVD dat meer personen zullen proberen terug te keren naar Nederland.
In Syrië en Irak verblijven minstens 175 kinderen met een Nederlandse ouder. Meer dan de helft van hen is jonger dan 4 jaar. Minder dan tien procent van hen is volgens de AIVD 9 jaar of ouder. Zij zouden inmiddels training kunnen hebben gehad volgens de dienst of ingezet zijn bij de strijd van IS. Uitreizigers vanuit Nederland waren er vorig jaar volgens de geheime dienst nauwelijks. Een zeer beperkt aantal jihadisten lukte het nog om naar Syrië of Irak te vertrekken.
