Afstuderen als bakkeleier

Dat politici hun gezicht willen redden, daar moeten we alle begrip voor hebben. Want zo zitten mensen in elkaar. Maar juist daarom moeten we er geen begrip voor hebben dat politici keer op keer weer vergeten hoe mensen in elkaar zitten, en steeds weer dezelfde voorspelbare beleidsfouten maken. Want het gaat natuurlijk helemaal mis met de studieduur.

In de jaren tachtig werden de universiteiten gedwongen, iedere studierichting terug te brengen naar vier jaar. Een prachtig, want consequent beleid. Uitzonderingen werden niet geduld. Maar enige tijd geleden beging Ritzen de dommigheid om uitgerekend de opleidingen aan technische universiteiten een studieduur van vijf jaar toe te staan.

De gevolgen van dit beleid had iedereen met enig gezond verstand kunnen voorspellen. Want het 'waarom hij wel en ik niet' is een adagium dat op de menselijke genen geplakt lijkt.

Wanneer je dus voor de opleiding van veredelde elektriciens en metselaars wel een vijf jaar toestaat, en niet voor de opleiding van, noem maar eens wat, theoretisch natuurkundigen, dan vraag je om moeilijkheden.

En jawel, het haasje-over-springen is begonnen. Eerst kregen de technische opleidingen aan de gewone universiteiten van Ritzen ook vijf jaar. Maar ja, je kon natuurlijk met je klompen aanvoelen dat zulk beleid wel heel vreemd overkwam bij al die andere bèta-opleidingen. Dus besloot bijvoorbeeld de Rijksuniversiteit Groningen dat die er allemaal een vijfde jaar bijkregen. Betaald door de universiteit.

Maar ja, in de titel van de opleiding technische bedrijfswetenschappen zit het woord techniek, dus natuurlijk vinden de mensen daar nu dat ook deze opleiding voor computeraars vijf jaar moet duren. Bovendien zou een vierjarige studie te kort zijn om bedrijfskundige en technische vakken te integreren.

Misschien moeten de technische bedrijfswetenschappers eens bij psychologie komen kijken. Daar worden in vier jaar biologie, natuurkunde, wiskunde, filosofie, genetica, psychiatrie en sociologie geïntegreerd. Dat is wel even wat lastiger dan technische vakken integreren met iets wat eigenlijk helemaal geen wetenschap is.

Maar ook al is het geen echte wetenschap, gewone bedrijfskunde zal natuurlijk ook vijf jaar willen, en zich er misschien zelfs op beroepen dat bedrijfskunde net als al die technische opleidingen eigenlijk een hbo-opleiding is. En zo zullen steeds meer studierichtingen aan het haasje-over-spel mee gaan doen, en dan is het hek helemaal van de dam.

Terwijl iedereen zich opmaakt om vijf jaar te claimen, poneert Nuis nu dat de studieduur van vier jaar de regel zal blijven, en dat er driejarige opleidingen mogen komen. Zo wordt het pas echt een rommeltje, vooral omdat er ook nog vervolgopleidingen kunnen komen na die drie jaar.

Een universitaire middenschool van drie jaar is niet alleen overbodig, maar ook volstrekt onwenselijk. Niemand wil het. De universiteiten niet, de werkgevers niet, en de studenten niet. Je bent wel gek om de markt op te gaan met een vage driejarige opleiding wanneer je moet concurreren met afgestudeerden die vier jaar hebben gestudeerd. En hoe denkt staatssecretaris Nuis in hemelsnaam studenten zo ver te krijgen dat ze een opleiding kiezen waarbij ze na drie jaar hun recht op studiefinanciering verspelen?

We moeten daarom gewoon direct stoppen met al dat gepruts rond de studieduur, en radicaal terug naar vier jaar voor iedereen. Punt uit. Dat is duidelijk, en dat voorkomt een boel zinloze discussies en nodeloze bestuurlijke energie.

Overigens hadden we ooit al driejarige opleidingen. De graad die je toen kon krijgen heette die van kandidaat. Ook toen al wisten we dat je met een dergelijke titel op de arbeidsmarkt kansloos was. Daaraan zal de nieuwe titel baccalaureus niets veranderen. Bovendien is die naam niet uit te spreken. Ik zou die titel nog niet willen hebben al duurde de opleiding tien jaar.

Ik stel daarom voor hier een goed Nederlands woord van te maken: bakkeleier. Bakkeleien krijgt dan een nieuwe betekenis: afstuderen als bakkeleier. Hebben we naast de doctorandustitel nog iets unieks waar we ons internationaal goed belachelijk mee kunnen maken.