Achterstanden bij IND in behandeling asielaanvragen zijn groter dan gemeld aan Tweede Kamer

Dit blijkt uit correspondentie van IND-medewerkers, die in handen is van de Volkskrant. De IND’ers stellen daarin dat herhaalde asielaanvragen geen deel uitmaken van de vorig jaar opgerichte Taskforce, die als doel heeft de achterstanden bij de IND weg te werken. Justitie heeft altijd gezegd dat de Taskforce ‘alle’ aanvragen die voor 1 april 2020 zijn ingediend voor zijn rekening neemt.

Dat er nog een voorraad aanvragen blijkt te zijn die buiten de Taskforce om wordt behandeld, roept bij kritische Kamerleden en asieladvocaten de vraag op in hoeverre er informatie is achtergehouden ten behoeve van het behalen van het ambitieuze politieke doel: meer dan 15 duizend achterstallige aanvragen voor het einde van 2020 wegwerken (wat uiteindelijk niet is gelukt). Vanwege de oplopende dwangsommen van asielzoekers, die de staat tientallen miljoenen euro's hebben gekost, wil het kabinet zo snel mogelijk van alle lopende procedures af.

Onduidelijkheid

De ‘restvoorraad’ bevestigt bovendien het vermoeden dat de immigratiedienst niet alle zaken op orde heeft. Al sinds de oprichting van de Taskforce, vorig jaar maart, bestaat er onduidelijkheid over de grootte van de voorraad weg te werken asielaanvragen. In eerste instantie werd gesproken van 14 duizend aanvragen, wat werd bijgesteld naar 15 duizend. Later kwamen hier nog eens 350 aanvragen bij. De Taskforce moet daarvan nog zo’n 7.000 aanvragen behandelen.

De IND laat desgevraagd weten dat er daarnaast nog eens 1.030 aanvragen zijn van voor 1 april die buiten de Taskforce om door de dienst zelf worden behandeld. Het gaat om herhaalde aanvragen die na een afwijzing opnieuw zijn ingediend op basis van veranderde omstandigheden, bijvoorbeeld in het land van herkomst of in de persoonlijke sfeer. Inmiddels zijn 600 herhaalde aanvragen weggewerkt, meldt de IND.

Volgens de immigratiedienst richt de Taskforce zich specifiek op aanvragen die voor het eerst worden beoordeeld, wat zou verklaren waarom herhaalde aanvragen hierbuiten vallen. Uit de correspondentie die in handen is van de Volkskrant blijkt echter dat er wel degelijk voorbeelden zijn van herhaalde aanvragen die bij de Taskforce terecht zijn gekomen. ‘Het valt niet uit te sluiten dat in een enkel geval een herhaalde aanvraag tussendoor is geglipt’, zegt de IND hierover.

Chaos

Voor vluchtelingen veroorzaakt de onduidelijkheid over welke dienst hun aanvraag behandelt veel onrust, zegt Jelle Goezinnen, juridisch medewerker van de SNDVU, een organisatie voor ongedocumenteerde vluchtelingen in Utrecht, van wie er velen een herhaalde aanvraag hebben lopen. ‘Sommigen wachten al bijna drie jaar’, zegt hij. ‘Over zaken die door de Taskforce worden behandeld, wordt al ronduit slecht gecommuniceerd, maar deze mensen hebben helemaal geen idee waar ze aan toe zijn. Het is een ongekende chaos in de vreemdelingenketen met veel menselijk leed als gevolg.’

Volgens Kamerlid Bram van Ojik (GroenLinks) is altijd de indruk gewekt dat de Taskforce er zorg voor moest dragen dat de IND de handen vrij heeft voor het reguliere werk. ‘Het is nooit de bedoeling geweest dat daar nu opnieuw achterstanden ontstaan.’ De Kamer heeft onlangs een motie van Van Ojik aangenomen die de regering opdraagt om de IND-achterstanden uiterlijk voor 1 juli van dit jaar ‘volledig’ weg te werken.

‘Dit is het zoveelste slechte nieuws over de IND’, zegt D66-Kamerlid Maarten Groothuizen (portefeuille Asiel). ‘Het lijkt erop dat de organisatie niet in beeld heeft hoe groot het probleem nou eigenlijk is.’ Demissionair staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) heeft de Kamer toegezegd maandelijks te rapporteren over de voortgang bij de Taskforce en de IND. Een nieuwe brief wordt deze week verwacht.