het eeuwige leven
Aat Nederlof (1970-2021) was een introverte jongen die kon vlammen zodra hij op het toneel stond
Nederlof had het syndroom van Down en was een van de weinige Nederlandse acteurs voor wie voorstellingen op maat werden gemaakt.
In Helmert Woudenbergs Bobby speelde Aat Nederlof in 2003 de hoofdrol van een verstandelijk gehandicapte die zich niet van zijn stuk laat brengen door zijn manipulatieve familieleden. Drie jaar eerder had hij al Hamlet mogen spelen in een stuk van Don Duyns, met ook Carice van Houten en Alex Klaasen. Het was de kroon op zijn carrière. ‘Aat speelt Hamlet ‘heel precies’, kopte de Volkskrant. ‘Aat Nederlof is een gedroomde Hamlet’, aldus Het Parool. In 2007 bewerkte Duyns De Odyssee ook speciaal voor Nederlof, dat onder de titel Aat’s Odyssee in het theater kwam.
Nederlof werd een gevierd acteur ondanks zijn beperkingen. Hij had het syndroom van Down. Niettemin speelde hij twintig jaar lang in theaterstukken, films en televisieseries: van Arjan Ederveens Fly Away, een echte kunstrevue uit 1997, tot Haye van der Heydens Heel zachtjes aanraken uit 2009 en van Medisch Centrum West in 1994 tot Flikken Maastricht in 2011. ‘Een wonderboy’, noemde zijn moeder Anna Diepenhorst hem in deze krant.
Zij schreef ook drie boeken over zijn leven: over zijn kindertijd, zijn puberjaren en zijn carrière in het theater. De laatste tien jaar moest Aat gas terugnemen. Zijn bewegingen en spraak werden langzamer. Hij verbleef in het Thomashuis De Zaanse Akker in Assendelft, waar hij op 12 april overleed na een hersenbloeding. ‘Een geweldige woonvoorziening met lieve mensen. Hij had daar gezelligheid en buiten zijn eigen plekje op de schommel’, zegt zijn zus, actrice Joan Nederlof. Aat werd 50 jaar.
Aat Nederlof werd geboren in Vlaardingen en groeide op in het dorpje Maasland. Zijn moeder was danseres bij het Scapino Ballet en had haar eigen balletschool. Zijn vroeg overleden vader was directeur bij een kantoormachinehandel. Aat was de eerste zoon na drie dochters. ‘Dat hij Down had, was best wel een shock. In die tijd werden dergelijke kinderen in tehuizen geplaatst, waar ze saaie dingen moesten gaan doen’, vertelt Joan.
Aat was ambitieus. Toen hij zag dat Joan naar de Toneelschool in Amsterdam ging, wilde hij dat ook. ‘Het had er ook mee te maken dat mijn moeder hem bewegingslessen gaf. Daarnaast ontwikkelde ze bijvoorbeeld ook zijn tongmotoriek, waardoor hij beter leerde spreken.’ Omdat Joan stage liep bij mimespeler Rob van Reijn kon Aat daar ook les krijgen. Samen met Herman Holsbergen, een stiefzoon van Rob van Reijn, vormde hij een mimeduo dat langs de theaters trok.
Joan: ‘Aat was van nature introvert en bescheiden. Maar als hij op toneel stond, veranderde dat. Dan kon hij vlammen.’ Door zijn optreden in de Teleac-serie Knoop in je zakdoek kreeg hij in 1992 de kans een rol te spelen in de televisieserie Iris, met onder anderen Monique van de Ven en Joop Doderer, gevolgd door een rol in Medisch Centrum West. In de film Tadzio van fotograaf Erwin Olaf speelde hij samen met Theo van Gogh en Arjan Ederveen. En in Oude Tongen van Toneelgroep Amsterdam was Aat een gehandicapte in een rolstoel, die als Koos Alberts meedoet aan een miniplaybackshow. Ook deed hij reclamespots, bijvoorbeeld voor het jeansmerk G-Star.
‘Vanwege zijn handicap moest hij voor elke voorstelling keihard werken’, zegt Johan. ‘Hij moest de zinnetjes echt een voor een uit zijn hoofd leren. Daardoor was hij heel precies.’ Dat hij in 2011 moest stoppen, voelde hij als een soort pensioen. Zo kon hij nog genieten van het leven.
