Aanval van Bolkestein komt PvdA-top goed uit

Van onze verslaggever

Jan Hoedeman

ZWOLLE

In de wandelgangen schieten partij-prominenten met scherp op het verhaal dat Bolkestein een dag voor het congres in de Volkskrant schreef. Daarin waarschuwt hij de PvdA voor metaalmoeheid en roept het kabinet op grotere ambities te tonen.

'Ik heb Bolkestein aangezien voor een vriend van paars. Maar als je dat bent, dan zeg je zulke dingen niet', vindt minister van VROM Margreeth de Boer. 'Kennelijk wil hij het PvdA-congres beïnvloeden en de verhoudingen op scherp stellen. Het effect had kunnen zijn dat er een Ziektwetmotie was aangenomen die voor de PvdA-bewindslieden en de fracties afkeurend was geweest.'

Minister Jo Ritzen van Onderwijs herinnert zich dat hij deze film al eens eerder heeft gezien: tijdens het vorige kabinet. De hoofdrol speelde CDA-fractievoorzitter Brinkman. Ritzen: 'Dit is: ''Het speelkwartier is voorbij.'' Het is heel slecht afgelopen met de stuurman aan de wal die het vorige kabinet tot spoed maande. Dit gaat zich tegen Bolkestein keren omdat het ongeloofwaardig is. Juist dit kabinet verandert vrij veel dingen snel. Het tempo moet wel door de mensen te volgen zijn.'

Ritzen heeft wel een verklaring voor de spierballentaal van de liberaal: 'Bolkestein wil zijn machtspositie accentueren ten opzichte van de eigen mensen in het kabinet. Daar gaat een probleem ontstaan.'

Een van de machiavellisten in de PvdA is de auteur van het beginselprogramma, Thijs Wöltgens. 'Bolkestein dreigt met een andere coalitie als de PvdA zo moeilijk blijft doen als met de Ziektewet. Hij is zich zeer bewust van het feit dat de sociale zekerheid het gevoeligste punt is voor de PvdA.'

PvdA-senaatsfractievoorzitter Joop van den Berg veronderstelt dat Bolkestein zich wat ongemakkelijk begint te voelen. 'Het PvdA-gezicht komt de laatste tijd sterker naar voren. Denk aan de armoede-nota, het grote-stedenbeleid, de volshuisvesting.'

'Pure ideologie,' zo vat PvdA-minister Ad Melkert van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de waarschuwingen van de VVD'er samen. Hij suggereert daarmee dat het weinig van doen heeft met politiek praktijk. Melkert voelt zich niet aangesproken door Bolkesteins opmerkingen dat de verbouwing van de sociale zekerheid nog lang niet voorbij is.

'Bolkestein onderschat wat er allemaal is gebeurd. Binnen de contouren van de sociale zekerheid zijn door ons ingrijpende wijzigingen aangebracht: de bijstandswet, de WW, de Ziektewet en een stuk van de WAO. Het betekent dat er tijdens deze kabinetsperiode geen discussie over de wijziging van het stelsel van de sociale zekerheid plaatsvindt.'

PvdA-Tweede Kamerlid Saskia Noorman-Den Uyl vind dat Bolkestein met twee tongen spreekt. Ze heeft de VVD'er weleens een bewogen toespraak horen houden, waarin hij zich verzette tegen een tweedeling van de samenleving. 'Dit is een hard verhaal. Bolkestein zet daarmee zijn geloofwaardigheid op het spel, want dit soort harde voorstellen worden niet overgenomen door zijn partijgenoten in de fractie en het kabinet. Met hen kan ik uitstekend zaken doen.'