NIEUWScoronacrisis
Aantal diagnoses van kanker daalt met dertig procent, en ditmaal is dat slecht nieuws
Het aantal diagnoses van kanker is de afgelopen weken met 30 procent afgenomen. Volgens artsen is dat vermoedelijk een gevolg van de coronacrisis, die maakt dat patiënten minder snel naar de huisarts gaan en diagnostiek wordt uitgesteld.
Normaal gesproken wordt wekelijks bij 3.500 mensen kanker vastgesteld, maar sinds eind februari is een forse daling zichtbaar. De cijfers zijn afkomstig van de Nederlandse Kankerregistratie, die zich baseert op de landelijke databank Palga, waar alle weefselbeoordelingen van pathologen worden verzameld.
Vooral op langere termijn kunnen de gevolgen ingrijpend zijn, waarschuwt Thijs Merkx. Hij is bestuursvoorzitter van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Merkx vermoedt dat mensen zich bezwaard voelen om met hun klachten nu naar de huisarts te gaan.
‘Een knobbel moet je voelen’
‘Ze weten dat de zorg overbelast is.’ Huisartsen doen nu ook vooral telefonische consulten. ‘Maar een huidtumor moet je zien, en een knobbel in de borst moet je voelen’, zegt Merkx, hoofdhals-oncologisch chirurg en hoogleraar in het Radboud UMC.
Bovendien heeft het RIVM op 16 maart alle bevolkingsonderzoeken opgeschort. Het idee was dat daardoor de doorverwijzingen afnemen, zodat in ziekenhuizen meer capaciteit beschikbaar is voor de zorg aan coronapatiënten.
Het is bovendien bij het uitvoeren van de bevolkingsonderzoeken onmogelijk om voldoende afstand te houden. Jaarlijks worden ruim twee miljoen mensen onderzocht op borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Vorig jaar werd op die manier bij ruim 31 duizend Nederlands kanker vastgesteld, 20 procent van alle diagnoses.
In een later stadium
Uitstel gebeurt op grond van goede argumenten, zegt Merkx, maar het gevolg is wel dat veel nieuwe tumoren mogelijk pas in een later stadium worden opgespoord. ‘Dat kan grote gevolgen hebben voor de behandeling en voor de overlevingskansen van patiënten. Daar zien we vermoedelijk pas over vijf of tien jaar de effecten van.’
De daling doet zich voor bij alle kankerdiagnoses, zegt Merkx, maar de afname is het grootst bij huidkanker. ‘Dat is een vorm van kanker die vooral ouderen treft, en juist die groep blijft nu binnen. Bij plekjes op de huid die langzaam veranderen, denken ze nu vermoedelijk dat ze nog wel even kunnen afwachten.’
Merkx wil niet het signaal afgeven dat er iets niet goed gaat. ‘Ik begrijp welke moeilijke afweging de huisartsen maken, zij moeten ook voorkomen dat ze zelf ziek worden. Maar ik zou mensen die zich zorgen maken willen oproepen om toch naar de dokter te gaan. Ik vrees dat we na de hausse aan coronapatiënten straks een nieuwe hausse tegemoet zullen zien, van patiënten die zieker zijn geworden door uitstel van hun behandeling.’
Artsen vrezen dat het aantal doden onder niet-coronapatiënten die vanwege deze crisis geen zorg krijgen, het aantal coronaslachtoffers zal overstijgen.
Chemo uitgesteld, transplantatie afgeblazen: in de ziekenhuizen voltrekt zich een schaduwcrisis.
