70 miljoen taps: het dringt na de vakantie pas door
AMSTERDAM - Frankrijk was even met vakantie, maar eind juli al publiceerde het Duitse weekblad Der Spiegel een grafiek die liet zien hoe vaak de Fransen in de periode tussen 10 december 2012 en 8 januari 2013 door de Amerikaanse inlichtingendienst NSA waren afgetapt. Wie de dagelijkse staafdiagrammen optelde, kwam tot ongeveer 70 miljoen gesprekken. Precies het getal dat nu, drie maanden later, zoveel diplomatieke ophef veroorzaakt.
Destijds maakte de Franse politiek zich er niet al te druk over, terwijl in Duitsland een fel nationaal debat ontbrandde. In Frankrijk stelde slechts een handjevol parlementariërs vragen en hield de regering zich op de vlakte. De timing van de ophef nu heeft wellicht ook te maken met het bezoek vandaag van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry aan Parijs.
De aftapcijfers zijn afkomstig uit door Edward Snowden gelekte documenten over het NSA-programma Boundless Informant. Ze laten één maand uit het leven van de spionagedienst zien. Der Spiegel had zich in zijn verhaal geconcentreerd op Duitsland, waar de Amerikanen nog zes keer zo veel telefoontjes aftappen als in Frankrijk. Het blad had er wat andere landen bij gezet, ter vergelijking.
Ook Nederland figureerde in het verhaal van Der Spiegel. Hier werden in die periode 1,8 miljoen telefoongesprekken opgevist. Het gaat vooral om metadata, dus wie met wie belde en wanneer. Daaruit kunnen netwerken worden geconstrueerd rond voor de Amerikanen verdachte personen (met locatiedata erbij kun je daar vervolgens een drone op af sturen). Sommige gesprekken zijn in hun geheel opgenomen. Of er op trefwoorden is gefilterd, is niet duidelijk. Het meekijken met internetverkeer, zoals de NSA in Duitsland in die maand wel deed, gebeurde niet in Frankrijk en Nederland.
Wat is dat voor getal, 1,8 miljoen? Als iemand gemiddeld zes keer per dag belt, komen die 1,8 miljoen telefoongesprekken in dertig dagen neer op 100 duizend gevolgde Nederlanders. Dat valt nog mee, kun je denken. Klokkenluider Snowden had in zijn eerste onthullingen, in juni, de indruk gewekt dat iedereen altijd en overal wordt afgeluisterd en gevolgd. Dat is dus niet zo.
Maar het kan ook reden zijn tot zorg - zeker als je de reactie leest van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat wijst weliswaar op een Europese werkgroep die de spionageactiviteiten bij de Amerikanen zal aankaarten, maar zegt tegelijkertijd dat 'de Nederlandse [geheime] dienst al enige tijd met de NSA in gesprek is om te kijken of er tot wederzijdse afspraken kan worden gekomen'.
undefined
