13 Reasons Why stijgt boven het niveau van gemiddelde highschoolserie

In de laatste aflevering van 13 Reasons Why is tot in detail te zien hoe de hoofdpersoon zelfmoord pleegt. Een spoiler is dit nauwelijks, omdat al in de eerste aflevering blijkt dat tiener Hannah Baker een einde aan haar leven heeft gemaakt. Op cassettebandjes heeft ze ingesproken welke dertien mensen schuldig zijn aan haar beslissing. Als een zelfmoordbriefje in stereo.

Op gevatte toon praat Hannah tegen de luisteraar. 'Pak iets te eten, ga er lekker voor zitten. Want ik ga je nu mijn levensverhaal vertellen. Om precies te zijn: waarom er een einde aan mijn leven kwam.'

De bandjes zijn gestuurd naar de eerste persoon die wordt aangewezen als schuldige. Als hij of zij heeft geluisterd, moeten de tapes worden doorgeven aan de volgende. We stappen in het verhaal als de sullige Clay Jensen de doos met opnames ontvangt. De nieuwe Netflix-serie, sinds begin april te zien, volgt Clay terwijl hij de bandjes luistert, dertien uur lang: elke schuldige krijgt zijn eigen aflevering.

De serie, gebaseerd op de gelijknamige young-adultbestseller van Jay Asher, gaat over relevante thema's, zoals cyperpesten, slutshaming en seksueel misbruik. Het melodramatische tienerleven is raak getroffen, en wordt behendig geaccentueerd door een soundtrack van gevoelige tokkelmuziek van nu en zelfhatende postpunkers uit de jaren tachtig.

Ook de dialogen zijn scherp en vaak geestig, al zijn de tieners wel erg geoefend in sarcasme. De flashbacks zijn slim en visueel fraai in het verhaal verwerkt. 13 Reasons Why stijgt, kortom, uit boven het niveau van de gemiddelde highschoolserie. Uit alles blijkt dat tieners serieus worden genomen door de makers. En juist daarom wringt die zelfmoordscène zo.

Het is breed bekend (en meermaals wetenschappelijk bewezen) dat voorbeeld in dit geval kan doen volgen. Dat heet het Werther-effect, vernoemd naar Goethes roman Het lijden van de jonge Werther, die ertoe leidde dat vele lezers, met name jonge mannen, zich op dezelfde manier van het leven beroofden als de hoofdpersoon.

De richtlijn voor media is daarom terughoudend over zelfmoord te berichten: niet romantiseren, geen voorpaginanieuws, geen details over de methode en geen simpele verklaringen - de oorzaak van suïcide is zelden eenduidig. Onder artikelen over zelfmoord wordt vaak een hulplijn genoemd, zoals 113.nl.

Zoiets heeft Netflix wel gedaan. Direct na de laatste aflevering, die overigens begint met een waarschuwing, start de special Beyond the Reasons, waarin cast, crew en psychologen praten over de thematiek. 'Het moest pijnlijk zijn om naar te kijken', zegt showrunner Brian Yorkey over het zelfgekozen einde van Hannah. 'Omdat we duidelijk wilden maken dat niets zelfmoord de moeite waard maakt.'

Er zit inderdaad geen dramatische muziek onder, gelukkig. En de handeling ziet er uiterst pijnlijk uit. Maar toch wordt de zelfmoord als oplossing gepresenteerd; het einde van haar zorgen. En Hannah ziet er, ondanks alles, mooi uit als ze sterft. Het is een scène die je nooit meer zal vergeten, maar het is de vraag of dat goed is.