Zzp’ers aan het woord over hun inkomen en de crisis

Binnenlopen, of aanmodderen op bijstandsniveau? De onderlinge verschillen zijn groot. Zeven zzp’ers vertellen wat zij verdienen, welke kosten ze maken en hoe ze zich redden nu de economie deels is platgelegd.

Wie: Chantal Baartmans (48) en Eric Jozee (57) wonen met dochter Indi (13) in Utrecht.

Beroep: Chantal is artdirector/ontwerper en Eric werkt als freelance horecamanager.

Werkuren: Chantal werkt gemiddeld 32 uur per week, Eric 34 uur.

Omzet: Chantal zette in 2019 45.000 euro om, Eric 34.000.

Bedrijfskosten: Chantal is jaarlijks zo’n 14.000 euro kwijt aan haar computer, trainingen, arbeidsongeschiktheidsverzekering, accountantkosten en de huur van haar werkplek.

Eric heeft weinig onkosten. ‘Een arbeidsongeschiktheidsverzekering heb ik niet, daarvoor is mijn uurtarief (28 euro) te laag.’

Netto: Chantal betaalde in 2019 zo’n 6000 euro aan belastingen; van haar omzet blijft 20- tot 25.000 euro over. Eric betaalde in 2019 6900 euro belasting. Per maand blijft er gemiddeld 2200 euro over.

Chantal: ‘In 2002 was ik mijn baan bij een communicatiebureau beu. Ik stond voor de keus: ergens anders werk zoeken, of voor mezelf beginnen. Eric had een goede baan en zei: ‘Waarom zou je het er niet op wagen?’ Binnen een jaar wist ik: zzp’en is het voor mij. Ik rolde van de ene klus in de andere: campagnes, het ontwikkelen van huisstijlen, branding en verpakkingen. Het heerlijkste vond ik de vrijheid om te zeggen: ‘Dit doe ik niet.’ Ik was in loondienst altijd bezig met deadlines, met pieken en rennen. Nu werk ik soms ook nog wel in de weekenden en avonden, maar dat is voor mijn eigen bedrijf en mijn eigen geld – dat maakt het overwerken toch anders.’

Eric: ‘Ik heb twintig jaar bij Fortis Bank gewerkt, als senior grafisch ontwerper. Toen de bank in 2011 fuseerde met ABN Amro kreeg ik de keus: meegaan, of eruit stappen. Ik wilde al langere tijd iets anders. Eerst ben ik vanuit de WW gaan onderzoeken of we bij het Utrechtse industriegebied Rotsoord een stadsstrand konden maken, met horeca erbij. Toen dat plan strandde, ging ik van lieverlee allerlei horecabaantjes doen: barman, gastheer en (assistent-)bedrijfsleider in loondienst. Op een gegeven moment leek de stap naar het zzp-schap logischer. Als eigen baas kon ik op mijn eigen manier werken en de ervaring die ik had opgedaan op meerdere plekken inzetten.

‘Halverwege 2018 begon ik mijn eigen bedrijf en ik heb geen dag zonder werk gezeten – tot nu toe. Ik combineerde de functie van bedrijfsleider voor het horecagedeelte van een broedplaats met die van assistent-horecamanager bij een evenementenlocatie. Voor lage uurtarieven, dat is nu eenmaal zo in de horeca.

‘Door de coronacrisis zit ik van de ene op de andere dag zonder werk. Ook als er straks meer mogelijk is, zullen ze vast eerst hun medewerkers in loondienst inschakelen. Ik schat in dat ik pas weer in beeld kom als alles weer normaal is. En dat kan nog lang duren. Mij heeft dit wel met de neus op de feiten gedrukt: als je alleen een laag tarief kunt rekenen, ben je kwetsbaar omdat je geen buffer opbouwt. Ik werk daarom nu aan een plan om zélf iets op te zetten in de horeca.’

Chantal: ‘Het is geen ramp. Gelukkig hebben we een buffer en heeft Eric de overbruggingsregeling van drie maanden voor zzp’ers gekregen – omdat wij een gezin hebben is dat 1500 euro per maand. Ik heb op dit moment ook minder werk en ben heel blij dat ik zo’n strenge accountant heb die me altijd heeft gestimuleerd om een groot deel van mijn inkomen opzij te zetten.’

Wie: Ella Breij (59), woont in Oudewater met haar man Kees.

Beroep: Sinds 2016 is ze met haar bedrijf ‘metElla’ professional organizer en zzp’er in de zorg.

Werkt: Ongeveer 22 uur per week

Omzet: In 2019 15.000 euro. Voor haar werk als professional organizer vraagt ze 55 euro per uur, in de zorg verdient ze ongeveer 28 euro per uur.

Bedrijfskosten: 5.000 euro voor reiskosten, computer en investering in haar website.

Netto: Ella betaalde vorig jaar geen belasting en kwam op 10.000 euro netto.

‘Ik wilde al veel langer zzp’er worden, maar vond het moeilijk om de knoop door te hakken. In 2004 begon ik met een opleiding in deeltijd aan de Academie voor Psychosociaal Werk. Dat kwam ook van pas in mijn werk als verzorgende bij lichamelijk gehandicapten en in de bejaardenzorg. Maar ik wilde méér, en ik wilde het zelf doen. Ik kon er niet goed tegen dat anderen mij vertelden hoe ik moest werken, zeker omdat ik vaak vond dat de zorg en de aandacht voor cliënten helemaal niet optimaal waren.

‘Ik had een plan om professional organizer te worden voor mensen die door allerlei omstandigheden – een scheiding, overlijden van een dierbare, een burn-out, kinderen die het huis uit gaan – het overzicht kwijt zijn. Ik vond het eng: zou het me wel lukken om in een heel andere branche een bedrijf op te zetten? Mijn partner is ook kleine zelfstandige en er is dus niet de luxe van een stabiel, gegarandeerd inkomen waar we altijd op kunnen terugvallen.

‘Vier jaar geleden heb ik toch de stap gezet. Ik help nu mensen met opruimen, dingen wegdoen, de boel opknappen en vooral: weer een thuisgevoel creëren. Klanten komen bij mij via mijn site, mijn netwerk, of via hulpverleners zoals hun bewindvoerder.

‘Het werk als professional organizer ligt op dit moment stil. Ik moet naar mensen toe, in hun huis zijn, ze helpen met opruimen en organiseren. Dat is nu allemaal lastig. Ik heb nog wel contact op afstand, maar dat breng ik niet in rekening. Bijvoorbeeld een vrouw die een burn-out heeft gehad en daarbovenop een hernia, en me helemaal trots belde dat ze haar slaapkamer grondig had schoongemaakt. ‘Ik heb zelfs onder mijn bed gestoft!’ Ze wilde dat met mij delen, omdat ik begrijp wat voor grote stap dat voor haar was.

‘Ik ben nu weer meer in de zorg aan het werk; dat ben ik altijd zo’n 10 uur per week blijven doen, maar nu maak ik meer uren. Via een organisatie die palliatieve zorg verleent, help ik mensen met wassen en aankleden, medicatie aanreiken. Beschermende kleding is er niet, dat komt pas beschikbaar als iemand positief is getest op corona. Soms neem ik zelf beschermende kleding mee, want als ik ziek word, verdien ik niks. En ik heb geen arbeidsongeschiktheidsverzekering: daarvoor zijn de bedragen die ik per uur verdien te laag.

‘Toch voel ik me niet kwetsbaar. Ik heb geld gespaard in de tijd dat ik nog in loondienst was. En doordat we in de goede tijd huizen hebben gekocht, verbouwd en weer verkocht, hebben we een fijne buffer waarmee we het als we zuinig doen drie jaar kunnen uitzingen. Een heel veilig gevoel.’

Wie: Coen Aerts (29) woont in Amsterdam

Beroep: performer, staat met Le Directeur Entertainment op festivals en evenementen.

Werkuren: 30 uur per week

Omzet: in 2019 23.000 euro

Bedrijfskosten: ‘Ik heb het afgelopen jaar veel geïnvesteerd, bijvoorbeeld in The Gasoline Bar. Daar heb ik al mijn spaargeld in gestopt, van de baan die ik in 2016 opzei – zo’n 10.000 euro. En ik heb 1.250 euro uitgegeven aan pruiken, omdat er een buitenkansje was doordat een pruikenmaker failliet ging.

Netto: Coen betaalde vorig jaar geen belasting en hield 2000 euro over. ‘Gelukkig heb ik een passief inkomen van 500 euro per maand uit de erfenis van mijn vader, die in 2016 overleed. En ik kan heel zuinig leven.’

‘Dit festivalseizoen zou ik eindelijk geld gaan verdienen. Ik stond veel geboekt, bijvoorbeeld met The Gasoline Bar – een motor die ik heb omgebouwd tot een bar met een mini-gokkast. Mensen kunnen op de motor komen gokken, mits ze iets ‘uit het hart’ in het gaatje van de gokkast stoppen. Een ticket voor de ‘Route 69' is de jackpot; ofwel een lapdance-ritje op de motor met veel motorolie.

‘Veel van mijn performances zijn lijfelijk en vallen onder het genre ‘boylesque’, een variant op burlesk. Ik nodig mensen uit om voor een even in een andere realiteit te stappen, zonder taboes, waar contact, intimiteit en seksualiteit herondekt kunnen worden. Ik kruip bij mensen op schoot, raak ze aan, laat ze elkaar aanraken. Niet echt iets dat je makkelijk aanpast aan de anderhalvemetersamenleving.

‘Ik begon mijn bedrijf in 2011, tijdens mijn studie kunstgeschiedenis. Daarnaast werkte ik als freelancer bij het BNN-programma Spuiten en Slikken. In 2016 ging ik daar weg om écht voor mijn bedrijf en optredens te gaan. In de kunsten kun je bijna niet anders dan als zzp’er werken. De financiële onzekerheid vond ik niet erg, omdat ik niet veel nodig heb. Het werd een tijd van investeren. De buffer die ik met het werk voor Spuiten en Slikken heb opgebouwd, is inmiddels helemaal op.

‘Alles staat nu stil en ik denk dat dit hele seizoen verloren is. Toch voelt deze periode gek genoeg als vakantie. Ik geniet er eigenlijk best van dat er geen druk is om opdrachten binnen te halen – de competitie in het creatieve wereldje is groot, en nu hoef ik me daar even niet in te storten. Ik hoef niet te reizen, geen kostuums te strijken, geen nieuwe concepten te ontwikkelen. Dankzij de uitkering voor zzp’ers, 1.052,32 euro voor alleenstaanden, krijg ik gedurende drie maanden bijna meer geld binnen dan normaal gesproken. Ik zing het nog wel even uit, ik zit hier lekker in de tuin, heb kippen die eieren geven. Sowieso ben ik gewend om zuinig te leven. Ik woon antikraak in een klein huisje, heb geen auto en koop nooit kleren – die krijg ik van anderen die weten dat ik van extravagante dingen hou. Wat ook helpt: ik ben niet alleen in deze lockdown, ik woon samen met mijn liefje en mijn broer.

Maar ik kan natuurlijk niet achterover blíjven leunen. Als ik het op de lange termijn wil redden, moet ik bekijken wat ik kan aanpassen. En ik ben ook bezig met acquisitie. Ik benader potentiële klanten, bijvoorbeeld reclamebureaus die misschien acteurs en bijzondere karakters nodig hebben voor spotjes.

Over de toekomst denk ik niet te veel na. Alsnog een baan in loondienst zoeken? Ik hoop dat het niet nodig is; het zou voelen alsof ik alles waarin ik heb geïnvesteerd dan uit handen laat vallen.’

Wie: Nikki Sterkenburg (35) en Nick Kivits (36) wonen met Ties (4) en Suze (2) in Dronten.

Beroep: Nikki is schrijvend journalist en projectleider bij TerInfo, een scholenproject over terrorisme van Beatrice de Graaf. Ze geeft lezingen, workshops en advies op het gebied van radicalisering en sociale vraagstukken en promoveert in Leiden op radicaal- en extreemrechts in Nederland.

Nick is 15 jaar zzp’er en schrijft over media, technologie, ruimtevaart en wetenschap voor verschillende tijdschriften, kranten en online media. Hij geeft workshops, doet webredactie en coördinerend redactiewerk en doet daarnaast een studie rechten.

Werkuren: Nikki 50 uur per week, Nick 32 tot 40 uur per week.

Omzet: Nikki 139.000 in 2019, Nick tussen de 80.000 en 85.000 euro per jaar.

Bedrijfskosten: Nikki is tussen de 10- en 12.000 euro per jaar kwijt aan onder meer telefoon, aansprakelijkheids- en arbeidsongeschiktheidsverzekering, accountant, reiskosten.

Nick is ongeveer 20.000 per jaar kwijt voor verzekeringen, pensioeninleg, de financieel adviseur, reiskosten, en vervanging van zijn computer.

Netto: Nikki betaalde in 2019 40.000 euro aan belastingen, Nick 20.000 euro. Ze keren zichzelf allebei maandelijks tussen de 2500 en 3000 euro uit.

Nikki: ‘Twee jaar geleden zei ik mijn vaste baan op als redacteur bij Elsevier Weekblad. Ik werkte naast mijn baan aan mijn proefschrift en wilde mijn tijd beter kunnen indelen. Ik zag het als iets tijdelijks, een tussenjaar waarin ik het rustiger aan zou doen. De afwisseling vond ik meteen heerlijk; het ene moment spreek ik een ondernemer voor een artikel, het volgende moment ben ik op bezoek bij een wetenschappelijk instituut in het buitenland. Dat rustig aan doen is niet gelukt. Ik werkte in het begin 60 uur per week en moest vorig jaar voor opdrachtgevers regelmatig naar het buitenland. Dat was nogal een aanslag op ons gezinsleven en daar heb ik me soms wel schuldig over gevoeld.’

Nick: ‘Toen de kinderen halverwege maart thuis bleven van de opvang en school, hebben we meteen besloten om de tijd gelijk te verdelen. Nikki werkt in de ochtend vijf uur, en ik in de middag. Vermoeiend, omdat we constant bezig zijn en het weekend niet meer bestaat, maar we doen het echt sámen.

We lopen nu allebei opdrachten mis. Ik zou dit jaar ongeveer 80.000 euro omzetten, maar ik denk dat ik op ongeveer 60.000 uitkom. Toch hebben we niets te klagen; ik ben heel erg dankbaar voor al het werk dat wij nog wél hebben.’

Nikki: ‘Ik denk dat ik ook ongeveer 20.000 euro omzet misloop. Dat is te overzien. Wel denk ik dat er een recessie aankomt die we allemaal flink gaan voelen. De vorige crisis staat me nog scherp voor de geest: ik kwam toen net de arbeidsmarkt op, heb me suf gesolliciteerd en werd nergens aangenomen. Ik weet hoe het is om dagenlang brood met pindakaas te eten en stukken te schrijven die 3 euro netto per uur opleveren. In die positie hoop ik nooit meer te komen.’

Nick: ‘Voor mij voelt zzp’en in de journalistiek als de beste weg: ik ben niet gemaakt om iedere dag op een kantoor hetzelfde soort verhalen voor dezelfde doelgroep te schrijven. Nu werk ik de ene dag aan een artikel over de wiskunde achter de Rubik’s Kubus voor Kijk, dan zit ik weer met mijn neus in de studieboeken. Ik zou niet anders willen.’

Wie: Simone Janssen (47) woont in Den Haag

Beroep: (Bruids)fotograaf

Omzet: 80-90.000 euro per jaar, prijs voor bruidsfotografie: 2400 euro per opdracht, voor kleine shoots (zwangerschapsshoots, familiefotografie): 250 euro.

Werkuren: tijdens het bruiloftsseizoen 60 uur per week, in de winter 20.

Bedrijfskosten: Ongeveer 32.500 euro voor nieuwe camera’s en lenzen, bedrijfsauto, boekhouder, internet/telefoon, arbeidsongeschiktheidsverzekering, samenstelling en afdrukken van fotoboeken, kosten voor de marketing.

Netto: in 2019 betaalde Simone ongeveer 12.000 aan belastingen. Ze houdt zo’n 40.000 euro per jaar over.

‘Ik fotografeer vooral duurdere en grotere bruiloften. De bruidsparen hebben jarenlang gespaard en het uitgebreid gepland; locaties bekeken en besproken, regelmatig zelfs in het buitenland. ‘Wij willen geen bruiloft met een coronastempel’, zeggen ze nu. Een bruiloft is zo’n belangrijk, emotioneel moment in je leven, dus ik begrijp dat ze het uitstellen. Soms steekt het wel, als de afzeggers vooral met zichzelf bezig zijn en zich niet lijken te realiseren dat deze crisis bij ondernemers zoals ik grote financiële nood veroorzaakt.

‘Ik begon in 2009 als fotograaf. Opgeleid als psycholoog, werkte ik tot die tijd als trainer en coach. Ik wilde al langer het roer omgooien en toen ik de bruiloft van een vriendin fotografeerde, viel het kwartje. Het was zo bijzonder om met foto’s waardevolle herinneringen mee te geven. Ik nam ontslag en werd fotograaf.

‘Ik ben een echte seizoenswerker: het bruiloftsseizoen begint eind maart en loopt door tot half oktober. In de winter doe ik nog wat kleine fotoshoots en werk ik aan mijn website. Op dat moment teer ik in op mijn reserves en kan ik bijkomen van het harde werken in de zomer. Als het vet van de botten is, begint het seizoen weer en komt er weer geld binnen. Maar ja, nu dus niet. Bruiloften in augustus en september worden ook al uitgesteld of helemaal afgezegd. Dit seizoen is verloren.

‘Bij elk appje en telefoontje met een afzegging krijg ik pijn in mijn buik. Ik lig nachtenlang wakker en pieker over hoe het nu verder moet. Straks moet ik mijn huis verkopen, de overwaarde gaan ‘opeten’ en voor veel geld een flatje huren. Terwijl mijn pensioen deels in mijn huis zit, en ik zo ontzettend geniet van mijn tuin.

‘Ik heb een Tozo gekregen, een voorschot op de uitkering voor zzp’ers – 1000 euro voor alleenstaanden per maand. Daar kan ik de hypotheek, andere vaste lasten en het eten bijna van betalen, maar dat is voor drie maanden. En dan? Ik probeer nu meer in te zetten op familie- en zwangerschapsfotografie en zakelijke opdrachten. Daar heb ik nu meer klanten van, maar die bedragen zijn laag, dus alleen daarmee red ik het niet.

‘Bij mijn bank ligt een aanvraag om de hypotheek te verhogen, voor de overwaarde op mijn huis. Ik heb een ton overwaarde, en wil een kwart daarvan als lening opnemen. Als dat lukt, krijg ik weer lucht en kan ik vooruit kijken. Nadenken hoe ik verder wil met mijn bedrijf, wat ik kan aanpassen en hoe ik – als dit alles voorbij is – weer klanten binnenhaal. Want dat ik verder wil als zzp’er, is zeker. De vrijheid die ik heb als zelfstandige, dat ik alles zelf kan beslissen, de overwinning die ik voel als ik een klus binnenhaal: ik wil echt nooit meer terug in loondienst.’