Vrouw komt later, zegt zo'n man dan

U schiet nogal in een reflex.

‘Dat klinkt alsof ik vind dat er niks mag veranderen. Nou, dat klopt niet. Wat mij betreft mag de inburgering best een beetje efficiënter en zelfs goedkoper. Maar tweederde van je budget afhalen, dat noem ik slopen. Utrecht krijgt 10 miljoen euro per jaar van het rijk. We moeten op alles bezuinigen, dat begrijp ik best. Ook hierop, maar kan het niet een beetje minder?’

Mag je van migranten vragen ook zelf te investeren in hun toekomst?

‘Van iedereen mag je dat vragen. Maar asielzoekers en vluchtelingen komen hier berooid en ellendig aan en....’

We hebben het niet over asielzoekers en vluchtelingen.

‘Nou ja, daar ben ik wel het meest kwaad over. We kennen verplichte inburgeraars en vrijwillige. Tot de verplichte horen asielzoekers en vluchtelingen, oudkomers en huwelijksmigranten. Vrijwillige inburgeraars zijn mensen die al een verblijfsvergunning hebben, maar die vinden dat ze nog onvoldoende van Nederland weten. Dat zijn bijvoorbeeld oudere migrantenvrouwen die in de jaren tachtig een verblijfsvergunning hebben gekregen. Van de tweeduizend inburgeraars zijn 150 asielzoeker of vluchteling.’

Dan de huwelijksmigranten.

‘Zij komen weliswaar op een andere manier binnen, maar je moet je afvragen of wij hen dat hele bedrag zelf moeten laten betalen. Als het resultaat is dat ze straks achter de vitrage in Overvecht in een isolement zitten, dan ben je veel verder van huis. Het merendeel van de mensen zit al aan de onderkant of leeft van een uitkering. Tot 2007 was het voor iedereen vrijwillig, maar dat werkte niet. Daarom is inburgering verplicht gesteld, en dat kost geld.’

Veel vrouwen komen niet opdagen als ze de cursus zelf moeten betalen. Ook nu blijven velen weg, plicht of niet. Sancties zijn er nauwelijks.

‘Wie niet komt, krijgt geen verblijfsvergunning. Ja, dat kan, ze kunnen blijven als ze hier getrouwd zijn. Of dat straks consequenties krijgt, weet ik nog niet omdat we het beleid van het nieuwe kabinet nog niet kennen. Misschien is dat van plan iedereen die het diploma niet haalt, terug te sturen naar het land van herkomst. Maar je helpt die migrantenvrouwen er niet mee. Ik heb gisteren weer diploma’s uitgereikt. Er waren flink veel mannen, en een aantal had ook z’n vrouw meegenomen. ‘Wanneer komen zij naar de cursus?’, vroeg ik. ‘Vrouw komt later’, zegt zo’n man dan. Veel mannen willen ook niet dat hun vrouw op cursus gaat. Als je de verplichting en de dwang weghaalt, heb je kans dat ze geen stap meer zetten in de Nederlandse maatschappij. Misschien is dat ook wat die mannen willen, maar uit het oogpunt van emancipatie moeten wij dat niet willen.’

Sommige gemeenten kopen de boetes af met symbolische bedragen van 1 euro, zoals Eindhoven tot nog toe heeft gedaan.

‘Bij ons tekent een cursist voor het volgen van de cursus. Dat betekent dat je 80 procent van de cursus aanwezig moet zijn, vier dagdelen per week. Als je dat niet lukt, dan moet je een deel terugbetalen; desnoods gebeurt dat gedwongen via een korting op de uitkering. Meestal bedraagt de boete 270 euro, dat is zoveel als het examengeld.’

Nogmaals:, 4- of 5 duizend euro, zoveel als de cursus kost, is toch niet te veel voor een nieuw leven? Vaak zijn het heel jonge vrouwen die hier naartoe komen om te trouwen.

‘Het klopt dat de huwelijksmigratie gewoon doorgaat. Er komen nog steeds veel vrouwen op die manier het land in. We hebben inmiddels wel de voorwaarde dat ze in het land van herkomst een toets hebben gedaan, en die kost duizend euro. Hun toekomstige man moet hier 125 procent van het minimuminkomen verdienen. De leeftijd voor haar is verhoogd van 18 naar 21 jaar. Ik ben het met al die maatregelen eens. Maar als je nu stopt voor deze groep te betalen, of als je je niet inspant hen naar de inburgering te krijgen, loop je kans dat ze in hun flatje blijven zitten. Dat is niet alleen triest voor die vrouwen en hun kinderen, maar ook maatschappelijk is het heel onverstandig. Ik heb het pas nog zelfs oliedom genoemd. Het maatschappelijk rendement is vele malen groter als je investeert in deze mensen. Dat krijg je honderd keer terug. Straks hebben we jonge arbeidskrachten hard nodig. Haal een diploma in de zorg, zeg ik, dan hoeven we geen Poolse of Roemeense handen aan het bed te halen.’

De gemeente Utrecht haalt inburgeraars per taxi op om ze naar de cursus te brengen. Hoe doet u dat?

‘Echt? Wij hebben een bonus gekregen van het rijk voor de manier waarop wij migranten stimuleren de cursus te volgen. Vandaar dat wij ook zeggen: Den Haag, waar ben je mee bezig? Wij geven heel gerichte voorlichting, praten over het belang van inburgering, zorgen dat er kinderopvang is ,zodat die vrouwen naar de cursus kunnen.’

Nog een laatste poging. De effectiviteit was altijd ver te zoeken. Eerst bleek de wet onuitvoerbaar, nu zijn er nog altijd te weinig cursisten die het examen halen. Critici noemen het niveau veel te hoog.

‘In 2008 is overal in het land de inburgering eigenlijk pas goed op gang gekomen. Bij ons slaagt 50 procent van de cursisten. Dat is minder dan in andere gemeenten; die doen het beter. Ik vind zelf dat het veel te laag is. Maar dat betekent niet dat we het niveau van de cursus gaan bijstellen, daaraan gaan we echt niet beginnen. Wij vinden dat er gewoon beter onderwijs moet worden gegeven, en daarop gaan we ons nu richten. ’

1973 geboren in Woudenberg.

Studie Nederlands, Utrecht.

2002 gemeenteraadslid voor PvdA in Utrecht. In 2005 lijsttrekker.

2006 Wethouder jeugd, onderwijs en volksgezondheid. Wijkwethouder Noodwest en Overvecht.

2010 loco-burgemeester en wethouder sociale zaken en werkgelegenheid, inburgering, jeugd en sport.

Heeft een partner en twee dochters.

Aanvullingen & verbeteringen

Rectificatie / gerectificeerd

In het twistgesprek (Opinie & Debat, 18 september, pagina 28) wordt gesteld dat Utrecht de inburgeraars per taxi ophaalt om ze naar de cursus te brengen. Dat klopt niet. Niet Utrecht, maar de gemeente Gouda heeft taxi’s ingeschakeld. In hetzelfde stuk wordt gesteld dat oudere migrantenvrouwen die in de jaren tachtig een verblijfsvergunning hebben gekregen, niet hoeven in te burgeren. Dat is niet juist. Van niet Europese oudkomers zijn alleen degenen die inmiddels de Nederlandse nationaliteit hebben gekregen, vrijgesteld van de inburgeringsplicht.