Vroeg of laat zal Nederland drugsbeleid moeten bijstellen

HET GOEDE aan het artikel van Harry Bego (Forum, 12 december) is dat hij de discussie over drugsgebruik breed ziet en er terecht ook tabak, alcohol, XTC en soortgelijke producten bij betrekt.

Tragisch is echter dat zijn conclusie (niet de drugs maar de repressie is het probleem) volstrekt niet wordt gedragen door de door hem opgesomde feiten. Op basis van die feiten kan net zo goed worden geconcludeerd dat de repressie moet worden opgevoerd.

Bego vraagt zich af waarom er in de publieke opinie zo weinig steun komt voor een liberaler drugsbeleid. Feitelijk geeft hij zelf het antwoord al door aan te geven dat het zijns inziens wel meevalt met de gezondheidsschade van drugsgebruik. Eenieder die rechtstreeks te maken heeft met drugsgebruik weet wel beter: drugsgebruik veroorzaakt een enorme aantasting van de persoonlijkheid. Dat zal maatschappelijk altijd onaanvaardbaar blijven.

Dat bepaalde producten regulering - zo men wil repressie - verdienen, kan toch niemand serieus bestrijden. De verkoop van vuurwerk, wapens, milieubedreigende stoffen en medicijnen bijvoorbeeld, wordt toch ook strak gereguleerd. En voor producten als tabak, alcohol, soft- en harddrugs, XTC, gokken enz., geldt eenzelfde maatschappelijke noodzaak tot regulering. De discussie behoort dus slechts te gaan over de mate, de vorm en de effectiviteit van die regulering.

Met betrekking tot het reguleren van harddrugsgebruik verdient het Nederlandse beleid waardering. Ten aanzien van de softdrugs is het beleid echter te ver doorgeschoten. Dat heeft er inmiddels voor gezorgd dat in korte tijd éénderde van de dertienjarigen soft drugs is gaan gebruiken. Dit is onaanvaardbaar, temeer daar de grens nog lang niet lijkt te zijn bereikt.

Deze ontwikkeling moet wel degelijk op het conto van het coffeeshopbeleid worden geschreven. De fout zit hem in het feit dat hier verkoop, gebruik en laagdrempeligheid aan elkaar zijn gekoppeld. Dat heeft een grootschalige, oncontroleerbare, gebruiksbevorderende, openbare scene opgeleverd, met een jaarlijks gigantisch toenemende, niet meer te controleren handel in producten die overal elders in de wereld illegaal zijn. Je moet een Don Quichotte zijn om daar als enige tegenin te willen gaan.

We zullen het gebruik van softdrugs moeten reguleren, omdat het huidige beleid te veel gebruik genereert. En waar gebruik wordt bevorderd, breidt de handel uit.

Allereerst moeten verkoop en gebruik worden ontkoppeld. Dat betekent sluiting van alle coffeeshops. Vervolgens dient het gedoogbeleid te worden beperkt tot de streng gecontroleerde verkoop van in Nederland geproduceerde nederwiet aan geregistreerde, meerderjarige ingezetenen, voor gebruik in de privésfeer. In de prijs van het product dienen de maatschappelijke kosten die de regulering veroorzaakt te zijn verwerkt. Dat zorgt voor flinke verhoging van de toegangsdrempel.

Het beleid ten aanzien van verschillende genotsproducten moet worden geharmoniseerd. Te overwegen valt bijvoorbeeld het verplaatsen van de verkoop van laag-alcoholische dranken naar de speciaalzaken (slijterijen), verhoging van de accijnzen, vermindering van relame, en een striktere controle op de naleving van het verkoopverbod aan minderjarigen.

Ten aanzien van tabak - een product dat aan de basis staat van elk ander drugsgebruik, en waarvan schade en overlast een veelvoud bedragen van al die andere producten bij elkaar - is het beleid nog steeds veel te slap. Tabaksgebruik verdient stapsgewijs net zo te worden behandeld als soft drugs. Dat betekent: strikt gereguleerde verkoop, géén reclame, gecontroleerde hoge prijzen, hulpverlening aan verslaafden, en gebruik uitsluitend toelaatbaar in de privésituatie.

Het Nederlandse gedoogbeleid heeft bewezen het gebruik onvoldoende tegen te gaan. Nederland zit daardoor terecht in de beklaagdenbank en zal links- dan wel rechtsom moeten bijdraaien.

A.M.J. Nijpels is secretaris van de Nederlandse Niet-Rokersvereniging CAN.