Voeding voorkomt vervellen

EEN GOEDE zonnebrandcrème kan beschermen tegen het verbranden van de huid en dus tegen vroegtijdige veroudering en het ontstaan van huidkanker. Maar er zijn sterke aanwijzingen dat een uitgebalanceerd dieet niet alleen goed is voor de algemene gezondheid, maar ook beschermt tegen de schadelijke bijwerkingen van het aangename, warme zonlicht, zegt bioloog dr. A. Vink van TNO Voeding.

Een werking van binnenuit heeft grote voordelen boven het insmeren met plakkerige zonnebrandcrème. Eén keer per dag is immers niet genoeg; het smeerritueel moet van tijd tot tijd worden herhaald. 'En de huid wordt pas ingesmeerd tijdens de strandvakantie en niet als er van huis naar het werk wordt gefietst of even op het terras wordt gezeten. Bovendien dreigt er ook gevaar als er door bewolking helemaal geen zon te zien is, want ook dan is er wel degelijk sprake van ultraviolet licht.'

Vink wil graag weten hoe en waar voedingssupplementen ingrijpen in het proces dat loopt van blootstelling aan zonlicht tot huidkanker. TNO Voeding coördineert een nieuw Europees onderzoeksproject, betaald door de EG, naar de bescherming die voeding biedt tegen de negatieve effecten van ultraviolet licht op de huid. Vast staat dat voedingssupplementen als de vitamines C en E, onverzadigde vetzuren en selenium daar invloed op hebben, zegt Vink.

Blootstelling van de huid aan zonlicht kan normaal functionerende cellen doen ontsporen tot wildgroeiende kankercellen. De in zonlicht aanwezige ultraviolette straling verandert membranen en eiwitten in de cel, en beschadigt bovendien het erfelijk materiaal, het DNA.

Gelukkig, zegt Vink, zijn er normaal gesproken adequate herstelmechanismen om de schade teniet te doen. Veelvuldige verbranding van de huid kan deze herstelmechanismen echter zwaar belasten, waardoor de kans op onvolledig of foutief herstel toeneemt. De resterende schade aan het DNA kan leiden tot permanente verandering van de genetische code door inbouw van verkeerde bouwstenen in het DNA.

Maar ook dat hoeft nog niet te leiden tot huidkanker. 'Het immuunsysteem zal normaal gesproken de lichaamsvreemde cel opruimen. Het probleem is dat ultraviolet licht niet alleen de huidcel beschadigt, maar ook het immuunsysteem verzwakt. Als de ontsporing van de huidcellen optreedt tijdens de verzwakking van het immuunsysteem wordt er niet opgeruimd. Huidkanker ontstaat pas als alle stappen in dit proces worden doorlopen', zegt Vink.

Zelf deed Vink de afgelopen jaren, onder meer in een van de meest zonnige Amerikaanse staten, Texas, onderzoek naar enkele van de puzzelstukjes van dit stappen-proces. Uit ander onderzoek was al bekend dat zogenoemde anti-oxydanten, zoals vitamine C, E en selenium - onder meer aanwezig in groenten, fruit en volkoren producten - de huid bescherming kunnen bieden na blootstelling aan UV-licht. Ook onverzadigde vetzuren bleken heilzaam te zijn.

'Onderzoekers van de universiteit van Liverpool, die meedoen aan het Europese onderzoek, gaven vrijwilligers drie tot zes maanden dagelijks tien capsules met omega-3 vetzuren. Daarna werden ze in het laboratorium blootgesteld aan UV-licht. De groep bleek daarna twee keer zo lang in de zon te kunnen zitten voordat de huid rood werd.'

Visoliën bevatten bepaalde onverzadigde vetzuren, waaronder de omega-3 vetzuren, die heilzaam kunnen werken en de negatieve effecten van UV-licht teniet kunnen doen. 'Muizen die aan UV-licht werden blootgesteld, ontwikkelden na een bepaalde tijd huidkanker. Met een visoliedieet werd dat vertraagd.' Maar huidkanker wordt vooralsnog niet voorkomen met voedingssupplementen. Toch is Vink optimistisch. 'Ik denk dat uiteindelijk iedereen huidkanker krijgt, alleen leven we niet lang genoeg om het te ontwikkelen. Het uitstellen van het stappen-proces is dus heel belangrijk.'

Van Vink hoeft niemand de hele dag binnen te blijven als de zon schijnt. 'TNO adviseert, het gezond verstand te gebruiken. Dat betekent: de huid rustig laten wennen aan de zon en zonnebrandcrème of kleding gebruiken om de huid te beschermen.' En misschien krijgen zonaanbidders over enige tijd het advies hun voeding aan te passen of vitaminepillen te slikken.

Suzanne Baart