Het eeuwige levenPiet Steltman (1941-2019)
Piet Steltman (1941-2019): de man die het waarderen van de natuur naar grote hoogte tilde
Hij was naast Anton van Hoof presentator van Ja Natuurlijk. De grote verdienste van Piet Steltman was dat hij het IVN veranderde van een natuurpolitie in een educatieve organisatie.
‘Ik weet dat er op een gegeven moment een groot bedrag binnenkwam bij het IVN. Ik denk van de regering. Wat moeten we daarmee nu doen, vroeg hij aan mij. Dat moet jij weten, zei ik. En dat heeft hij toen besteed aan de oprichting van allerlei provinciale afdelingen. Het IVN is daardoor een grote organisatie geworden voor natuureducatie’, vertelt zijn vrouw Jannie de Bruin. Van vier medewerkers bij de oprichting in 1960 groeide het IVN (Instituut voor Natuurbeschermingseducatie) uiteindelijk uit tot een organisatie van 150 vaste medewerkers, 170 afdelingen en 20 duizend vrijwilligers. Piet Steltman drukte daar als geen ander zijn stempel op.
Nico van der Veen was voorzitter van het IVN toen Steltman directeur was: ‘In 1960 was het IVN nog een soort vrijwillige natuurpolitie die mensen bestraffend toesprak als de schade aan de natuur werd berokkend. Piet heeft er een educatieve organisatie van gemaakt die gidsen ging opleiden en excursies ging organiseren en mensen erop wees hoe mooi en kostbaar de natuur is.’
Zijn zoon Peter Steltman: ‘Hij ging altijd uit van het positieve, niet van het negatieve. Dat zat ook helemaal in zijn karakter. Educatie was beter dan iets verbieden. Zijn enthousiasme was grenzeloos.’
Jarenlang was Steltman een van de presentatoren van het NCRV-programma Ja Natuurlijk met onder anderen directeur Anton van Hoof van Burgers Zoo. Van Hoof deed de buitenlandse onderwerpen, Steltman de binnenlandse.
Nadat hij in 1985 was vertrokken als directeur van het IVN werkte hij nog bij Flevohof, Staatsbosbeheer en de Dierenbescherming. Hij had daarna nog enige tijd onder de naam Piet Steltman Producties een eigen bedrijf dat cursussen gaf voor het opleiden van vrijwilligers. Dit ging in 2014 ten onder. Steltman gaf vervolgens nog jarenlang lezingen door het land, onder meer over de klimaatverandering. Hij overleed 8 februari in zijn woonplaats Lochem aan hartproblemen.
Steltman was de zoon van een hoofdinspecteur van het gemeentelijk energiebedrijf in Amsterdam. Hij was jarenlang welpenleider en assistent verkennersleider van de Nederlandse Padvinders, waar zijn liefde voor de natuur vandaan kwam. Na de middelbare school volgde hij een opleiding aan de Hervormde Kweekschool en studeerde hij nog enige tijd opvoedkunde. In 1960 werd besloten de Vereniging voor Natuurwachten van Natuurmonumenten om te vormen tot het IVN. Jaap van Dijk werd directeur van van de nieuwe poot die nog gevestigd was aan de Herengracht. Hij nam ook Steltman in dienst.
Toen Van Dijk in 1967 overleed werd de pas 25-jarige Steltman zijn opvolger. Eefje van Wissen was jarenlang Steltmans secretaresse: ‘Er kwamen schoolbiologen en kinderboerderijen en het IVN organiseerde natuurbeschermingswerkkampen, waarbij jongeren overdag werkzaamheden deden als het snoeien van struiken en ’s avonds les kregen over de natuur.’
De NCRV vroeg hem in de jaren zeventig mee te gaan werken aan Ja Natuurlijk waarin ook een quiz zat waarin drie kandidaten werden getoetst op hun kennis over de natuur, afgewisseld met reportages en tips over tuin en natuurgebieden. ‘Hij was een echte onderwijsman met veel humorrijke verhalen. Voor de televisie promootte hij de IVN-affiches, waarvoor duizenden bestellingen binnenkwamen’, herinnert Van Wissen zich.
Zijn hele leven bleef Steltman zich inzetten voor natuurbehoud en -educatie. Hij schreef ook boeken als Groene Ambachten en Leven met Dieren. Steltman had drie kinderen, van wie er één is overleden.
