Paula Jones wil niets met feminisme te maken hebben

IN FORUM van 5 juni uit Frans Verhagen zijn ongenoegen over de Nederlandse feministen. Zij zouden zich niet druk maken over de seksuele intimidatie door, toen nog gouverneur, Bill Clinton van zijn ondergeschikte Paula Jones.

Verhagen constateert dat de verontwaardiging achterwege blijft omdat het gaat om een Democraat die tijdens zijn presidentschap een min of meer pro-feministische stelling heeft ingenomen. Hij is progressief en aantoonbaar geëngageerd met de positie van gediscrimineerde groeperingen.

Om zo iemand maakt een feminist zich blijkbaar niet druk, beweert Verhagen. Daar voegt hij aan toe dat de Nederlandse vrouwen vinden dat Clinton toch weinig opzienbarends heeft uitgevoerd. Hij heeft alleen zijn broek laten zakken. 'So what?' legt hij de Nederlandse feministe in de mond; zij ligt daar blijkbaar niet wakker van.

Er zijn twee redenen voor deze bescheiden reacties, die Verhagen in zijn verontwaardiging over het hoofd ziet. De eerste is de afwijzende attitude van Paula Jones zelf. Ondanks haar verweer tegen Clinton, een daad die de feministen natuurlijk toejuichen, heeft zij zich niet met hen ingelaten. In plaats van contact te zoeken met de machtige Amerikaanse vrouwenbeweging NOW, heeft Jones gekozen voor steun uit de rechts-conservatieve hoek.

Patricia Ireland, presidente van de NOW heeft herhaaldelijk geprobeerd contact te zoeken met Jones, maar zij bleek daar absoluut niet in geïnteresseerd. De NOW heeft wel actie gevoerd om deze zaak voor het hof te krijgen. De organisatie wil nu rustig afwachten tot de verklaringen van beide partijen zijn gehoord. Pas dan neemt zij eventueel een stelling pro-Jones in.

In de Verenigde Staten bestaat dus geen sterke lobby die naar het buitenland overwaait en gelijkgezinde groepen op sleeptouw neemt. Laat staan dat deze laatsten zich zelf plots druk bezig houden met Paula Jones' aantijgingen.

Een andere reden voor de beperkte reacties van de feministen is te vinden in het verschil in cultuur. In de Verenigde Staten heeft het zogenaamde 'slachtofferfeminisme', een strategie om vanuit een slachtofferrol aandacht te vragen voor de ondergeschikte positie van de vrouw, net haar hoogtijdagen achter de rug. Het was bijvoorbeeld een rage om mannen die erin geslaagd waren iemand in hun bed te lokken, aan te klagen wegens machtsmisbruik.

Het beschaamde vrouwelijke 'slachtoffer' beschuldigde hen achteraf van geestelijk overwicht. Zij beweerde dat zij eigenlijk niet had gewild, maar dat zij na aandringen van de andere partij wel toegestemd had tot seks. Deze doorgeslagen 'date rape' hype is gelukkig op zijn retour, maar het 'slachtofferfeminisme' is nog lang niet verdwenen.

In Nederland heeft het 'powerfeminisme' definitief korte metten gemaakt met deze variant. Hier bestaat meer de behoefte aan 'empowerment' van vrouwen, die liever geloven in het benadrukken van hun kracht dan in het innemen van een slachtofferpositie.

In het mei-nummer van Opzij is de 'ideale vrouw' omschreven: zij is krachtig, humoristisch en slagvaardig. Ondanks haar moedige initiatief, voldoet Paula Jones niet bepaald aan dit portret.

Tijdens TV-shows schieten haar ogen vol tranen als zij de gebeurtenis van jaren geleden (voor de zoveelste keer) beschrijft. Zij beschouwt zichzelf als onmiskenbaar slachtoffer van Clintons escapades, mede door de nasleep die de affaire heeft gekregen.

Een Nederlandse 'powerfeminist' zal zich moeilijk kunnen herkennen in dit optreden. De presentatie van Paula Jones is er een die zij nou net heeft afgezworen.

Men kan hier zeker zijn ongenoegen over uitspreken; Frans Verhagen echter baseert zijn negatieve oordeel op onjuiste gronden. Welke redenen er op de achtergrond ook meespelen, elke feministe zal het streven naar een rechtszaak van iedere Paula Jones of Anita Hill waar ook ter wereld onderschrijven.

Iemand die een machtspositie inneemt, hoort immers geen ongewenste avances te maken met de dreigende mededeling: 'You're smart. Let's keep this between ourselves', zoals Clinton schijnt te hebben gezegd. Het is een vorm van machtsmisbruik die iedereen zal afkeuren; daar hoef je niet eens feminist of vrouw voor te zijn.

Sanderijn Cels is historica.