Kinderen en opvang

Het valt toe te juichen dat werkgevers het voortouw nemen in de zorg voor het kroost van hun werknemers. In de jaren tachtig hebben de vrouwenbeweging en later de vakbonden een harde strijd gestreden om werkgevers te dwingen een deel van de kosten van de opvang te betalen. Dat ging bepaald niet van harte.

Door toetreding van steeds meer vrouwen tot het arbeidsproces groeide de opvang niettemin aanzienlijk. Eind jaren tachtig ging 4 procent van de kinderen naar de crèche, vorig jaar was dat gestegen tot 17 procent. Dankzij forse investeringen van de overheid en het bedrijfsleven zal over vier jaar voor eenderde van alle kinderen een plaats in de opvang zijn.

Het initiatief van ING en Randstad moet vooral worden geplaatst in het licht van de krapte op de arbeidsmarkt. Voor werkgevers is het steeds moeilijker goed personeel te vinden en dus doen ze hun uiterste best om het personeel te paaien. De lokkertjes zijn talrijk, van de lease-auto tot dure computers. Dat zijn gadgets die vooral mannen aanspreken. Om het tekort het hoofd te bieden, willen bedrijven nu ook de stille reserve van jonge moeders aanspreken. Het is vooral de zorg voor kinderen die vrouwen verhindert serieus deel te nemen aan het arbeidsproces.

Iedereen lijkt tevreden: ouders kunnen hun kinderen met een gerust hart bij professionals achterlaten en de werkgever kan er op rekenen dat werknemers hele dagen beschikbaar zijn zonder dat zij zich afvragen of thuis alles wel goed verloopt. Met alle belangen lijkt rekening gehouden.

Alleen aan de kinderen wordt niet gevraagd hoe zij denken over de uitdijende opvangmogelijkheden. In The time bind: when work becomes home and home becomes work beschrijft de Amerikaanse sociologe Arlie Hochschild hoe ouders steeds meer het thuisfront verwaarlozen. Kinderen blijven langer in de opvang, terwijl vader en moeder op kantoor een interessant bestaan leiden.

Het is goed als er voor alle kinderen deugdelijke opvang komt, maar hun belangen mogen niet uit het oog worden verloren. Uit een onderzoek dat de Commissie Dagindeling op verzoek van de regering liet uitvoeren, bleek één ding overduidelijk: kinderen willen het liefst met moeder en de theepot thuis zijn. Nu zitten ze niet meer dan drie dagen in de opvang. Het zou goed zijn als die praktijk niet onder druk van de arbeidsmarkt sneuvelt.