Illusies en Turkenmoppen

Ik belandde op een Internet-pagina waarop een reeks van zes speelkaarten te zien is. De bezoeker wordt gevraagd in gedachten een kaart te selecteren en op een knop te drukken. Er verschijnt dan een omslachtige en tegelijkertijd vage uitleg over wat er met de kaarten gebeurt. Na nog een druk op de knop verschijnt de reeks opnieuw. Alleen zijn het nu vijf kaarten en precies de speelkaart die in gedachten gekozen was, blijkt verdwenen. Het resultaat is voldoende om de onderlip in opperste verbazing naar beneden te laten zakken.

De ronduit geweldige truc laat zien dat er met een hightech-apparaat als de computer ouderwetse fopperij kan worden uitgehaald. Al kan de gefopte natuurlijk dankzij de eindeloze herhaalbaarheid van het systeem wel uitvogelen wat er nu eigenlijk gebeurt. Maar dat laatste is het 'nadeel' van alle apparaten die de gebruiker controle bieden. Zo heb ik ooit onbedoeld voor mezelf de beleving van waanzinnige luchtgevechten tussen straaljagers in de puberfilm Top Gun om zeep geholpen door de video beeldje voor beeldje af te spelen. Zag ik plots dat er helemaal geen enkel vliegtuig neergehaald werd maar dat gewoon - opvallend knullig - een vuurbal over de toestellen werd geplakt. Onwetendheid is de beste wijsheid als het om amusement gaat. En misschien niet alleen bij amusement maar bij iedere illusie die gekoesterd wordt.

In de newsgroup alt.humor.dutch, een soort 'hangplek' voor Nederlandstalige moppentappers, trof ik een nogal ranzige Turkenmop aan, geplaatst door een anonieme afzender. In het verleden kreeg ik bij zoiets bijna automatisch een waas voor ogen. Ik meende dat de verantwoordelijke moest worden gestraft. Bijvoorbeeld door hem of haar de rest van zijn leven de toegang tot het net te ontzeggen. Racisme is immers een kwaad dat met wortel en tak uitgeroeid moet worden.

Nu keek ik nog eens goed naar het bericht en zag dat de afzender klungelde met de anonimiteit. Het bericht bevatte nog voldoende gegevens die even in wat zoekmachines gestopt konden worden. Drie minuten later wist ik dat de 'racist' in feite een jongetje van elf uit Gelderland was. Ik achterhaalde naam, adres en telefoonnummer en het feit dat hij een fan is van de Backstreet Boys - en had dus niet te maken met een dreigende opkomst van extreem-rechts.

Deze week bracht het Nederlandse Meldpunt Discriminatie Internet (MID) zijn eerste jaarverslag uit. Er bleken 69 terechte klachten te zijn ingediend. Het MDI noemde dat 'verontrustend' en klaagde dat justitie geen werk maakt van het vervolgen van de online-racisten. Het persbericht: 'Behalve over ''reguliere'' discriminerende uitingen werden ook veelvuldig meldingen gedaan over discriminerende moppen. Verzoeken van het Meldpunt om bepaalde strafbare moppen te verwijderen stuitten regelmatig op verzet en scheldbrieven. Waar velen vinden dat discriminatie slecht is, vinden velen ook dat discriminerende moppen moeten kunnen en dat het ''kinderachtig'' is daar iets van te zeggen.'

Mijn ervaring is anders. In het geval van de elfjarige volgden binnen luttele uren reacties van mensen die zich stoorden aan het discriminerende karakter van de Turkenmop. Ik heb eigenlijk nog nooit meegemaakt dat racisme op het Internet enthousiast werd onthaald. En het CDA pleit weliswaar voor het vervolgen van kinderen, maar volgens mij heeft justitie wel iets beters te doen dan het opjagen van elfjarigen.

Ik vond het jaarverslag van MDI overigens niet 'verontrustend' maar juist goed nieuws. In een heel jaar 69 gevallen van racisme op pakweg een miljoen Nederlandse gebruikers: dat lijkt me een schijntje. Internet doet het verhoudingsgewijs in ieder geval beter dan de kandidatenlijst van de VVD. Maar als racismebestrijder moet je natuurlijk wel de illusie koesteren dat er wat te bestrijden valt.

Francisco van Jole

http://pw2.netcom.com/tilde sleight/rabbit1.html

http://www.magenta.nl/mdi/