'Ik ben geen crimineel, ik werk hard, maak huiswerk'

Den Helder ‘Con ta bai, alles rustig?’ Voor een shoarmatent in een winkelstraat in Den Helder schudt Yayo (23) de hand van ‘swa’ (zwager) Farell (19). Het gesprek gaat direct over in het Papiaments. Farell, met pet en capuchon, schudt zijn hoofd en kijkt naar de grond. ‘Vandaag gesolliciteerd. Bij een autobedrijf, maar ik hoefde niet terug te komen.’ Yayo: ‘Gewoon proberen, proberen, proberen, vriend. Morgen weer een dag.’

Den Helder is een van de 22 gemeenten in Nederland met een relatief grote populatie Antillianen. De laatste decennia werden deze gemeenten vaak in een adem genoemd met maatschappelijke problemen en criminaliteit. Maar het gaat goed met de Antillianen, vinden VVD-burgemeester Schuiling en een zestal betrokken hulpinstellingen. Het blijkt ook uit de nota Antillianenbeleid 2010-2013, die onlangs door de Helderse gemeenteraad werd aangenomen. De gemeente overweegt dan ook het aparte beleid voor Antillianen na het jaar 2013 af te bouwen.

Maar het is nog allerminst makkelijk voor met name de Antilliaanse jongens. Op het Cruijff Court in Nieuw Den Helder praat straathoekwerker Jurgen Roozendal met buurtbewoner Richandel (25). Roozendal is speciaal belast met Antillianen en hangt iedere dag rond op het plein, een populaire ontmoetingsplek. ‘De afgelopen jaren is er minder gerotzooi en ruzie onderling’, zegt Roozendal. ‘Doordat contactpersonen uit Antilliaanse kring zijn gaan samenwerken met hulpinstanties en de gemeente, kunnen we jongeren met weinig perspectief vaker en eerder terugbrengen op het juiste pad.’

Een jongen met een gele bouwhelm onder zijn scooterhelm stopt. Roozendal maakt een praatje. De jongen zegt eindelijk al zijn papierwerk op orde te hebben voor de schuldsanering en maakt een opgelucht gebaar: ‘Morgen gesprek. Je gaat mee, ja toch?’ Ze drukken hun knokkels op elkaar, de scooter trekt weer op.

‘Veel jongeren missen zelfvertrouwen, en wantrouwen de maatschappij’, weet Richandel. ‘Wanneer ze voor een baantje worden afgewezen, zeggen ze al snel: ‘Zie je wel, ze willen me niet’. Ik blijf ze uitleggen dat er altijd nog andere bedrijven zijn.’

Even verderop buigt een groepje mannen met rastapetten zich over een potje domino, populair onder Antillianen. Niet voor Tony (21). Die houdt zich liever bezig met muziek. Tony woont bij zijn moeder op de hoek van het plein, hij is werkloos. Hij lacht een beugel bloot. ‘Ik wil later producer worden. Maar je weet toch: rijk worden met muziek gaat me echt nooit lukken.’ Hij maakte zijn mbo-opleiding niet af, hoopt nu op een baan als beveiliger. De ketting over zijn sweater glittert in de zon. ‘Het is niet makkelijk. Als je geen baan hebt, is het gewoon hard. Diploma’s, cv’s enzo, ik weet niet of ik de juiste heb. Maar ik wil goed geld maken.’

Leerwerkplek bij de marine
In vier jaar is het aantal voortijdige schoolverlaters van Antilliaanse afkomst in Den Helder gehalveerd. Politiekorps Noord-Holland Noord verwacht dat de daling van de overlast van de laatste jaren doorzet. Maar onder de uitkeringsgerechtigden in Den Helder blijft de groep Antillianen onevenredig sterk vertegenwoordigd.

Arjan Dijkman van het Veiligheidshuis, het overkoepelende orgaan van hulpinstellingen: ‘De problematiek van Antillianen verschilt steeds minder van die van andere bevolkingsgroepen in Den Helder.’ Maar hoe dan ook, een groot probleem is het banentekort voor jongeren zonder diploma.

Het Veiligheidshuis regelde leerwerkplekken bij de Koninklijke Marine. Ook voor Zulema (36). Achterin een loods op het marineterrein last ze, moeder van drie kinderen en sinds kort oma, scheepsonderdelen aan elkaar. In 1999 kwam ze van Curaçao naar Nederland vanwege haar gehandicapte zoon. Ze reageert schuchter. Nog niet zo lang geleden werden Zulema en haar Antilliaanse collega’s in een bericht in een lokale krant voor criminelen uitgemaakt. Het leidde tot onrust op de afdeling.

‘Ik ben geen crimineel’, zegt ze stellig. ‘Ik heb geen strafblad. Ik werk hard, ik maak huiswerk als de kinderen zoet zijn, met de deur op slot.’ Zo probeert Zulema volgend jaar een mbo-diploma lassen te halen. ‘Met een vaste baan kan ik meer voor mijn kinderen doen.’

Op het plein pakken de dominospelers hun speelborden in. Een jongen rent langs, vangt een dwarrelend krantje uit de lucht en stopt het in de prullenbak. ‘Alles moet altijd tiptop zijn op het plein, op het ziekelijke af’, zegt Richandel. ‘Antilliaanse ouderen houden erg van schoon, dat nemen jongeren over.’ Drie bezems staan tegen het honk. Richandel lacht: ‘Wee degene die hier een blikje op de grond gooit!’