‘Geen kleine man’ zoekt uit waarom juist vrouwen onbegrepen klachten hebben ★★★☆☆

‘Ik moet naar buiten, ik moet lucht hebben, ik stik. Ik moet naar buiten, ik moet lucht hebben, ik stik.’ Het geeft bepaald een dramatisch effect aan het begin van de podcast Geen kleine man, de herhaling van wat er omging in de Belgische journalist Sofie Peeters tijdens de paniekaanvallen, iets waarmee ze tien jaar lang kampte.

Ze had ze bijna dagelijks, in de trein, in de collegezaal, op feestjes. Behalve in de vier jaar dat ze haar twee kinderen kreeg en de pil niet slikte. Wacht eens even? Was daar een verband mee? Pas toen ze na haar tweede zwangerschap weer met de pil begon en de paniekaanvallen terugkwamen, viel het kwartje. Ja dus.

Paniekaanvallen zijn een (zeldzame) bijwerking van de anticonceptiepil. Dat geen van haar artsen, psychologen en andere zorgverleners daar ooit op kwam, legt een structureel probleem bloot in de geneeskunde, betoogt Peeters in de podcast die ze maakte met audiocollectief Schik.

Mannenbolwerk

De zorg is nog steeds een mannenbolwerk waarin artsen doen alsof er geen verschillen tussen mannen en vrouwen zijn; een vrouw wordt standaard behandeld als een man, maar dan iets kleiner van stuk. Het gevolg: gemiste diagnoses, vrouwen die jarenlang met onbegrepen klachten rondlopen en zo hun vertrouwen in medici verliezen.

70 tot 90 procent van de patiënten met onverklaarbare klachten is vrouw. Betekent dat niet, klinkt het in de podcast, dat vrouwen in de zorg worden achtergesteld? Het kan van alles betekenen, natuurlijk – dat mannen geen ruimte voelen om met vage klachten naar de huisarts te gaan bijvoorbeeld – maar in Geen kleine man is het glashelder: vrouwen worden in de geneeskunde veronachtzaamd.

Soms komt die boodschap wat drammerig over, vooral in de anekdotes van ervaringsdeskundigen. Zo vertelt Latifa, intercultureel bemiddelaar in de zorg, dat ze ‘elke dag bidt’ dat ze ‘nooit een operatie onder narcose hoeft te ondergaan’, zo weinig vertrouwen heeft ze nog in de zorg. Tegelijkertijd bezoekt ze maandelijks het ziekenhuis voor de behandeling van haar auto-immuunziekte. Als luisteraar vraag je je dan af waarop haar wantrouwen is gestoeld.

Het sterkst is de podcast als er feiten en cijfers op tafel komen. In een van de bonusinterviews over onder andere hart- en vaatziekten en endometriose komt onderzoek aan bod waaruit blijkt dat vrouwen later worden behandeld aan hartkwalen dan mannen, met alle risico’s van dien. Een van de oorzaken: bij mannen zegt de partner eerder: ‘Dit is niet goed, Henk, je moet naar de dokter’. Bij vrouwen is de gedachte vaker: iedereen is weleens moe. Ook thuis valt nog winst te behalen.