Een halve Spanjaard die meer schrijver dan journalist is

Schrijver en halve Spanjaard Edwink Winkels (56) is bekend als sportjournalist. Nu zijn vierde roman uit is, moet dat maar eens afgelopen zijn.

Schrijver of journalist?

‘Ik ben altijd journalist geweest. Toen ik dertien was, wist ik al dat ik naar de School voor Journalistiek zou gaan. Ik ben in de journalistiek gerold en werd sportjournalist, eerst bij NRC Handelsblad en later bij Het Vrije Volk. Na mijn verhuizing in 1988 naar Barcelona kwam ik bij El Periódico terecht.

‘In 2012 nam ik na 21 jaar ontslag. Ik was vijftig. In de journalistiek had ik alles gedaan wat ik maar wilde; in de sport en later ook als algemeen ­verslaggever en stadschroniqueur. Een van de redenen om weg te gaan was dat ik een roman wilde schrijven. Ik wilde mezelf op intellectueel vlak uitdagen. Het idee zat al 10 jaar in mijn hoofd, dat werd Welkom Thuis.

‘Sindsdien schrijf ik elke anderhalf jaar een roman. En ze deed het is net verschenen. Ik ben nu meer schrijver dan journalist. 90 procent van mijn tijd gaat op aan het schrijven van ­boeken. Maar voor bijna iedereen ben ik nog steeds die sportjournalist uit Barcelona die soms opduikt in Studio Sport of De Avondetappe. Niemand op straat zegt ooit iets over mijn schrijverschap.’

De stad der wonderen van Eduardo Mendoza of De schaduw van de wind van Carlos Ruiz Zafón?

‘In De schaduw van de wind wordt ­Barcelona op een leuke, bijzondere manier beschreven, maar ik kies voor De stad der wonderen. Het kwam in 1986 uit, ik las het vlak voordat ik naar Spanje vertrok. De hoofdpersoon is Onofre Bouvila, een jongen van het platteland die een grote, gore stad induikt. Hij had smerige trucjes, werkte zich op en werd iemand.’ Lachend: ‘Net als ik.’

‘In 1992 werden in Barcelona de Olympische Spelen gehouden, het ­begin van een totale transformatie van de stad. Ik was pas 25 en vond ­alles overweldigend. Toen ik afscheid nam bij Het Vrije Volk, had ik het ­gevoel dat ik naar een stad der wonderen zou verhuizen. Mijn hoofdredacteur verwoordde het anders, die zei dat ik mijn lul achterna liep. Mari, mijn vrouw die in 2002 is overleden, kwam uit Barcelona, vandaar.’

Hij of zij?

‘De lezer mag kiezen. Mijn nieuwe ­roman bestaat uit tientallen korte hoofdstukken, getiteld ‘Hij’ en ‘Zij’. Hij is Dylan en zij is Anoek. Ze zijn zo’n tien jaar met elkaar getrouwd ­wanneer zij kanker krijgt en hij haar verlaat. Hun verhaal wordt om en om vanuit beide personages verteld. Zij maakt door haar ziekte ook de grootste ontwikkeling door, maar wat zij deed en doet is onlosmakelijk verbonden met hem.’

El Flaco of El Salvador?

‘El Flaco. De Magere. Niemand in Spanje noemt Johan Cruijff El Salvador. Dat is een Nederlands verzinsel. Die bijnaam past ook niet goed bij hem. Natuurlijk werd hij in Spanje (en vooral in Catalonië) bewonderd, maar om nou iemand van buiten De Verlosser of De Redder te noemen, dat gaat wel heel ver. El Flaco klinkt aardser, zoals de Catalanen zijn.

‘Ik heb over niemand zoveel ­geschreven als over Cruijff. Het meest bijzondere aan hem was dat hij zo ­gewoon was. Iedereen kon hem aanspreken en een praatje met hem ­maken. Hij was de allerbekendste ­Nederlander ter wereld, maar is altijd een jongen van de straat gebleven.’

Het wereldkampioenschap voetbal of de Tour de France?

‘Tijdens het WK zit ik een paar keer bij de NOS, vooral vanwege Spanje. In de laatste week van de Tour ben ik te gast in De Avondetappe. De voetbalwereld is nooit mijn wereld geworden. Ik was altijd die vreemde snuiter die met niemand een band had. Nee, ook niet met Cruijff.

‘Wielrennen is eigenlijk mijn sport geworden. Ik doe het zelf ook. Gisteren heb ik nog 88 kilometer gefietst, lekker door de duinen en het Westland. Om over te schrijven en te praten is wielrennen leuker dan voetbal. De wielerwereld is ook aangenamer. In het voetbal is alles afgeschermd, je komt als journalist nergens meer bij. In het wielrennen zijn nog verhalen op te schrijven.’

Catalonië als autonome regio of als republiek?

‘Absoluut geen zelfstandige republiek. In mijn eerste jaren in ­Barcelona had ik sympathie voor de mensen die streven naar onafhankelijkheid, maar door de gekte van het afgelopen jaar is dat gevoel verdwenen. De helft van de inwoners van ­Catalonië is van niet-Catalaanse afkomst. De andere helft is volledig gek gemaakt. De politieke leiders zeiden dat de onafhankelijkheid eraan kwam, terwijl ze wisten dat het onmogelijk was.

‘Ik spreek vloeiend Catalaans en ik heb veel Catalaanse vrienden. ­Iedereen ging altijd normaal met ­elkaar om. Nu is de ene groep ge­frustreerd omdat de onafhankelijkheid niet is doorgegaan en voelt de andere zich buitengesloten. Daar zijn ook de ­media schuldig aan. Niet één krant of tv-zender is neutraal. Iedereen kiest een kant. Binnen Catalonië is een kloof ontstaan die te vergelijken is met de kloof tussen ­Catalonië en de rest van Spanje.’

Louis van Gaal of….

‘Jeetje. Zal ik maar gewoon wat over hem zeggen? Ik heb hem intensief ­gevolgd toen hij trainer was van FC Barcelona. Ik vind hem een van de minst aangename personen die ik in de journalistiek ben tegengekomen. Hij is een totaal onmogelijk mens die niet tegen kritiek bestand is.

‘Journalisten en voetbaltrainers vormen nooit een gelukkige combinatie. Hun belangen zijn ook niet hetzelfde. Maar je kunt elkaar toch met respect behandelen? Van Gaal begon een keer te schreeuwen tijdens een persconferentie. Ik ben weggelopen. Doe normaal man. Ik ben geen stoute schooljongen en hij is niet de meester.

‘Al na 3 maanden wilde hij niks meer met mij te maken hebben. Zijn vrouw Truus en hij woonden in hetzelfde dorp als ik. Als ik ’s ochtends naar het station fietste, kwam ik Truus op de boulevard vaak tegen. Op een gegeven moment zei ze geen ­gedag meer, maar draaide ze zich snel om als ik eraan kwam. Zo’n vreselijk mens vonden ze mij.’

Nederland 1988 of Nederland 2018?

‘Als je in de jaren tachtig in Spanje zei dat je uit Nederland kwam, was de ­reactie vaak enthousiast. Ik was die man uit het paradijs van de tolerantie. Het ging altijd over de prostitutie, drugs en euthanasie: een modern ­paradijs. In de loop der jaren begon ik tijdens mijn reizen naar Nederland andere dingen te zien. De agressiviteit op straat. De opkomst van extreem-rechts en de toenemende intolerantie en argwaan tegenover mensen die ‘anders’ zijn. Dat was de voedingsbodem voor Welkom thuis.

‘Het land waaruit ik vertrok, was een leuker land, maar de laatste jaren zie ik ook weer wat anders. Nederlanders zijn soms lomp en ongeduldig, het land is hartstikke vol en in sommige opzichten te geordend, maar het is een modern, welvarend land. Ook vanwege de hoge kwaliteit van de journalistiek waardeer ik Nederland de laatste jaren weer meer.’

Kookt zij of kook jij?

‘Voor het eerst in mijn leven duld ik iemand naast me in de keuken, en omgekeerd (Winkels heeft sinds ­vorig jaar een relatie met Janneke Vreugdenhil, culinair journalist van NRC Handelsblad). Het is een perfecte match, tot in de keuken aan toe. Ik leer veel van haar, terwijl ik al mijn hele leven kook en zelfs twee keer heb meegedaan aan de Spaanse versie van Master Chef.

‘Vroeger kookte Mari vaker dan ik. Toen zij in 2002 aan kanker overleed en ik alleen achterbleef met de kinderen, moest ik gaan koken. Ik begon het steeds leuker te vinden. Vorig jaar is de vriend van mijn dochter bij ons komen wonen, een Fransman. Na twee maanden zei hij dat hij het zo leuk vond dat hij elke dag iets anders had gegeten. En dat twee keer per dag.

‘Janneke en ik hadden elkaar een keer gezien bij De Wereld Draait Door. Toen ze jaren later een dag in Barcelona was, stuurde ze me een berichtje via Twitter. Ze wilde weten over welk restaurantje ik het ook alweer had ­gehad bij de opnames van DWDD.

‘Ik bood aan haar gezelschap te houden. We kwamen in een restaurant terecht waar twee oude vissers een bakje met zes visgraatjes bestelden. Gewoon, zes graatjes. Het bleken graatjes van de ansjovis te zijn, even door de bloem gehaald en daarna de frituur in. Wij bestelden ze ook. Een paar visgraatjes, dat was het begin van onze liefde.’