Een aimabele grijsaard (2)

Zo begon een e-mail die ik ontving daags na mijn verslag van mijn ontmoeting met een vriendelijke grijsaard. Als arts werkend in Kenia had hij belangrijke informatie verzameld over mensenrechtenschendingen, zei hij me. In werkelijkheid had hij op dat moment al twee bed and breakfasts opgelicht, schreef ik. Maar dit was lang niet alles.

De zoon gebeld, die vertelde hoe zijn moeder Jones ontmoette in Kenia en hem had geloofd toen hij zei dat de geheime dienst achter hem aan zat en hij gevaar liep. Ze hielp Jones, zijn Keniaanse vrouw en twee jongens van rond de 15 bij hun visumaanvraag voor Nederland, en schreef nog een boze brief aan de niet erg coöperatieve ambassade in Nairobi.

Na enkele weken stuitte haar broer op een artikel in de Britse Independent over ene ‘Kenner Jones’ uit Wales, waaruit een lang verleden als oplichter sprak. ‘Toen we hem hiermee confronteerden, verdween hij spoorloos. Mijn moeder bleef met Jones’ vrouw en de jongens achter, die al naar school gingen. Toen heeft ze maar een enkeltje Kenia voor ze gekocht.’ Het kostte haar 30 duizend euro, aan ‘voor de goede zaak’ uitgeleend geld en tickets.

Zoonlief mailt me het bewuste artikel over Jones, dat dateert uit 1999. Jones, door Amerikaanse regeringsbronnen in het artikel beschreven als ‘een gevaar voor de samenleving’, was op dat moment al zeventig keer veroordeeld wegens oplichting en fraude en had daarvoor al vijf celstraffen uitgezeten – drie in Groot-Brittannië, een in Canada, een in de VS.

Onder zijn slachtoffers bevonden zich de Liberal Party in Sheffield, waar hij een lokale kandidaat hielp aan een verkiezingsoverwinning – en aan vele schulden; een Canadese tv-verslaggeefster, die hij verleidde tot een huwelijk, waarna hij haar spaartegoed plunderde en vertrok; de Republikeinse partij in de staat Virginia, op wiens naam hij valse cheques uitschreef; en, terug in Wales, de Liberal Democrats, die rekeningen voor dure hotels, goederen en diensten van ‘partijactivist’ Jones mocht betalen.

In die periode deed Jones zich voor als journalist van het niet bestaande The London Economist, als priester, als voormalig assistant van Al Gore tijdens diens verkiezingscampagne en als kennis van prins Charles. Na 1999 ging hij naar Kenia, waar hij nog eens tien jaar een spoor van schulden achterliet. ‘Jones schept er een pervers genoegen in het vertrouwen van mensen te misbruiken’, aldus een rechercheur in het stuk.

Enkele dagen later belde een andere zoon naar de redactie en werd duidelijk wat Jones deed ná diens verdwijning. ‘Mijn moeder lag twee weken naast hem in het OLVG-ziekenhuis in Amsterdam. Hij was ‘gevonden’ op het Centraal Station, waar hij zogenaamd van ‘alles’ beroofd was. Hij was opgenomen, zei hij, omdat hij een been niet meer kon bewegen’, aldus zoon twee. ‘Omdat hij zei dat hij chirurg was, luisterden de andere patiënten naar hem. Hij stookte ze op tegen de neurochirurg, die niet zou deugen. Na een dure scan is hij op straat gezet.’ Iets wat het ziekenhuis om privacyredenen bevestigt noch ontkent.

De gastvrouw van het opgelichte bed & breakfast, waar Jones twee weken ‘gratis’ verbleef, reageert opgelucht als ik haar inlicht. ‘Toch fijn te merken dat je niet de enige bent die erin trapt’, zegt ze.

Ik herken het gevoel: ook ik had Jones even geloofd. ‘U moet een boek schrijven’, zei ik nadat hij had verteld hoe hij ‘decennia’ in Kenia had gewoond, als enige blanke in een verarmd bergdistrict. Eigenlijk is dat nog steeds een goed idee: zijn levensverhaal zou een smulboek opleveren. Alleen: wie zou het geloven?

Marnix de Bruyne