Een aardige man of een koele killer?

De camera is van bovenaf op de man gericht. Hij steekt in zijn blauwe T-shirt scherp af tegen de kale witte muur achter hem. Er zijn twee stemmen te horen van mannen die buiten beeld zitten. ‘Je was haar gewoon zat. Je was haar gewoon zat, jongen. Ik geloof je niet en anderen ook niet. Het is een duidelijke zaak dat je meer weet. Dat jij het niet hebt gedaan, zal er bij niemand ingaan.’

De man in het blauwe T-shirt: ‘Dan zij het zo.’

‘Daar kom je niet mee weg, jongen. Waarom ben jij met je pc bezig geweest? Je bent met internet bezig geweest, je bent met zoekopdrachten bezig geweest.’

‘Welke zoekopdrachten?’

‘How to kill’

‘Dat was voor mezelf...’

‘Je wist perfect hoe je Ingeborg in haar hart moest steken, tot haar ruggengraat aan toe. Jij probeert eronder uit te komen. Dit is zo doortrapt waar je mee bezig bent. Dit is zo verschrikkelijk. Je bent niks. Je bent een loser, dat heb je je hele leven al laten zien. Je bent kil en doordacht, je denkt alleen maar aan je eigen positie.’

Het beeld bevriest, het licht in de rechtszaal gaat aan. In het verdachtenbankje zit de man uit de video. Hij huilt.

‘Waarom huilt u?’

De vraag klinkt absurd. Vele uren is er al gesproken over de dramatische dood van Ingeborg in juni vorig jaar. Al die tijd heeft haar man Georgio (41) haar dood haast ziekelijk zakelijk behandeld. Nu komen plots de tranen. Waarom? ‘Het allerergste is dat Ingeborg er niet meer is. (stilte) En wat mij opvalt, is dat je heel openhartig in dat verhoor zit, ik wilde die avond echt dood en je ziet aan de blikken en de vragen dat ze je niet serieus nemen.’

Het antwoord is typerend voor Georgio. Onbeschaamd egocentrisch. Hij heeft Ingeborg doodgestoken. Dat zegt hij ook zelf. Maar dat was in een soort van onbewustzijn. Geen moord, nooit moord!, zegt hij. En er is een verklaring.

Want de psycholoog en de psychiater van het Pieter Baan Centrum waar Georgio wekenlang werd geobserveerd, hebben vastgesteld dat hij lijdt aan het syndroom van Asperger, een ernstige persoonlijkheidsstoornis die sterke gelijkenissen vertoont met autisme.

Asperger is een stoornis die wordt gevonden bij personen met een normale of hoge intelligentie. Dankzij hun begaafdheid weten ze vaak (onbewust) hun ernstige sociale beperkingen te camoufleren. Evenals autisten kunnen personen met Asperger zich volledig van de buitenwereld afsluiten en zich dwangmatig bezighouden met hun eigen interesses. Ze richten zich op technische details en minder op sociale contacten.

Emoties van anderen kunnen ze moeilijk herkennen. De eigen emoties zijn vaak heftig, hoewel ze die slecht kunnen uiten. Ze zijn sociaal beperkt en hebben een gering inlevingsvermogen, wat het opbouwen van een relatie lastig maakt. Het is, zegt de klinisch psycholoog die Georgio onderzocht, een vergaande stoornis bij mensen die vaak ernstig geretardeerd zijn. ‘Hun gedrag bij stress is moeilijk te voorspellen.’

Georgio heeft altijd gezegd dat hij op de bewuste avond leefde in een zwart gat waaruit hij pas weer ‘wakker’ werd toen hij boven op Ingeborg zat met zijn hand nog om het mes. Is dat moord?

Georgio’s advocate Bénédicte Ficq vraagt het zich af. ‘Kan Georgio zijn vrouw hebben gedood zonder dat hij het wist, zeker nu blijkt dat hij lijdt aan het syndroom van Asperger? Veroorzaakt een dreigende scheiding – Ingeborg wilde weg bij Georgio – bij een persoon met Asperger andersoortige trauma’s? Kan het zijn dat hij het verlies met de realiteit is kwijtgeraakt? Iemand met Asperger reageert immers heftiger op prikkels: denken, voelen en handelen zijn van elkaar afgesneden.

‘Is het niet mogelijk dat Georgio gehandeld heeft gedurende een kortstondig psychotisch moment? Hier zit een aardige, geïnteresseerde, wat bange man, geen koude, kille moordenaar die 15 jaar cel verdient. Hier zit iemand die zich ieder moment dat hij in zijn cel zit, tuchtigt, omdat hij alles heeft verloren waarvoor hij leefde: zijn vrouw, zijn kinderen. Iemand met een stoornis die van invloed is geweest op zijn daad.’ De conclusie is duidelijk, zegt Ficq, dit is geen moord met voorbedachten rade.

Peter de Greef