Dit zijn de lekkerste koffies van over de hele wereld

Vroeger, Voor het eerst een espresso in Umbrië, in een Italiaanse koffiebar met een marmeren toog. Wat een potig kopje. Vreemd dat de Italianen hun koffie staand opdrinken. Of die eerste grote Spaanse slobberkom met veel leche als ontbijt in een stationsrestaurant aan het eind van de nachttrein naar het zuiden. Er was een tijd dat koffie op reis altijd anders was. Maar dat is lang geleden.

Nu is de Starbuckisering van de wereld voltooid en kan de reizende mens van Teheran tot Toledo espresso, latte macchiato of coffee drip van de allerbeste bonen drinken. Er is geen stad meer zonder barista's die de duurste espressomachines laten puffen en sissen of zich buigen over een Aeropress of de Mona Lisa in je melkschuim. Koffie is globalisering. Overal wordt goeie koffie gezet. En dat is mooi. En toch. Wat kan een reiziger nog doen om ergens gewoon Echt Andere koffie te proeven, die doet denken aan de tijden dat koffie op reis nog uitheems was en erg buitenlands? Hier zes, nee zeven wereldkoffies met kaneel, kaas, poep, stilte en genegenheid.

Cafezinho

^Brazilië

Braziliaanse, zoete cafezinho is niet de hipste kop. In Rio de Janeiro moet je soms speciaal om een carioca vragen, anders staat er al een espresso. Maar een cafezinho hoort al zo lang bij Brazilië. Soms uit een thermoskan bij het benzinestation als menselijke brandstof. Het is het bitterzoete welkom als je ergens binnenkomt en er meteen klinkt: 'Quer tomar um cafezinho?' Of je een koffietje wilt.

Voor cafezinho wordt eerst wat water met suiker verhit, dan komt er koffie bij en dan, in een lang, sokachtig filter, meer water. Een hete, zoete shot koffie, zoals Jorge Ben Jor zong: 'Met genegenheid, met suiker en kussen.'

Koffie met kaas

^Finland

Finland is het land waar de meeste koffie ter wereld wordt gedronken. Een kop of tien daags is er normaal. De Amerikaanse leraar Tim Walker, die naar Finland verhuisde en daarover schrijft op The Atlantic, is zeer gefascineerd door het Finse koffiedrinken. Hij vindt het vreemd dat zijn collega's soms minutenlang niets zeggen onder de koffie, zonder zich druk te maken over de voortgang der conversatie. Ze nemen de tijd om over de rand van hun mok te mijmeren. Er is nog een opmerkelijke gewoonte, die hij nog niet heeft ontdekt: kaas. Er bestaat een tot een soort cheesecake gebakken kaas van geiten-, koeien- of rendiermelk die Leipäjuusto heet en in koffie wordt gedompeld. Stukjes koffiekaas zijn zacht en zompig, ze smelten niet en smaken dan een beetje tiramisu-achtig.

Fika

^Zweden

In Zweden is koffiedrinken een ritueel dat dorpen, verenigingen en afdelingen bij elkaar houdt, het gezelligheidscement van de samenleving. Het ritueel heet fika en is tegelijk een werkwoord. 'Nu ska vi fika,' nu gaan we fika'en. Hilde Talstra runt sinds 2011 een B&B in een oude pastorie in Revsund, Midden-Zweden, en leerde daar hoeveel fika betekent voor de Zweden. 'Ik heb een tijdje op een kantoor gewerkt en soms wilde ik dan lekker blijven doorwerken, maar dat was niet echt de bedoeling.' Iedereen houdt om half 10 's ochtends en 3 uur 's middags fikapauze. Dan gaan alle collega's zwarte, sterke filterkoffie of kokkaffe, kookkoffie, drinken, ' s ochtends met een boterham of knäckebröd erbij, bij de namiddagsfika met iets zoets of een stuk fruit. Dat is het wezen van fika, koffie met iets lekkers erbij. Hilde: 'Als je bij iemand van het oude stempel thuis op de fika wordt genodigd staat er altijd koffie klaar met minstens zeven soorten eigengebakken kanelbullar, chokladbollar of andere koekjes en cakes. Er is wel een gouden regel: niet over werk of persoonlijke gevoelens praten tijdens de fika en zeker niet over politiek. Het moet wel gezellig blijven.'

Vers gebrande koffie

^Ethiopië

Zoals het kan ruiken in Addis Abeba, die sterke geur van ter plaatse gebrande koffie, die hier zo vaak de straat op kringelt. De geur komt uit een van de cafés of uit een gat in de muur, waar een vrouw die Eden heet op een frisdrankkrat zit bij een laag tafeltje. In een wok roostert ze al schuddend de lichtgroene koffiebonen op een houtskoolvuurtje tot ze donker worden en dat bijna bedwelmende aroma verspreiden. De geur van Addis. Daarna vermaalt Eden de bonen met een vijzel tot koffiegruis. Soms wordt er ook wierook bij gebrand. Ze schept de koffie in een koffiepot met water en een smalle tuit, een jebena, en die gaat op het vuur. Dan is er koffie, kruidige koffie in kleine kopjes. Verser gebrand en gezet kan niet. Ethiopische koffie on the go bestaat eigenlijk niet. Rustig zitten, drinken, proeven, praten, minstens drie kopjes lang. Een echte Ethiopische koffieceremonie duurt uren.

Vietnamese ijskoffie (en Kopi Luwak)

^Vietnam

Ho Chi Minhstad is een wervelende stad met die duizelingwekkende stroom van net niet botsende scooters en brommers. Het is ook een koffiestad en de natuurlijke habitat van klassieke Vietnamese ijskoffie. Ca phe sua da is overal te vinden. IJskoffie wordt zo gezet: een speciaal metalen eenkopsfilter laat koffie doordruppen op een laag gecondenseerde melk. Daarna blokjes ijs erbij en dat is de echte Saigon drip. Hier is ook (Kopi) Luwak te krijgen, de vreemdste koffie van de wereld: de civetkat eet koffiebessen, poept de boontjes uit en die worden geroosterd. Avontuurlijk om te proberen, maar ook een beetje schimmig: vaak worden de civetkatten gevangengehouden.

Koffie met kaneel en zwarte peper

^Marokko

'Het grappige is', zegt Zohra Bourik, 'dat ik vaak koffie meebreng als ik in de zomer naar Tanger ga: Douwe Egberts. Is dat raar of niet? Maar een pak DE is een gewaardeerd cadeautje.' Bourik, uit Amsterdam, heeft veel familie in Marokko. Ze houdt van Marokkaanse koffie, gemalen met kaneel en zwarte peper en soms gember erdoor, die een karakteristieke, zoete en gepeperde smaak heeft. De smaak van de traditionele koffiehuizen, zegt ze. 'En van een kop bij iemand thuis tijdens de merinda, het vieruurtje met koffie, thee en hapjes. Waar je, heel onnederlands, zo binnen kunt komen vallen.' Bourik: 'De smaak van Marokkaanse koffie hoort voor mij bij Tanger in de zomer.'