De afgeperste villa

Vanuit de oude haven van Saint Tropez, aan de Franse Côte d’Azur, is het twee kilometer de heuvels in. De villa’s die bij de mondaine badplaats horen, liggen aan bochtige wegen, met tussen de cypressen mooie doorkijkjes naar de baai. In de diepte liggen de witte plezierjachten met personeel, waar het dorp beroemd om is, net als de pittoreske pleintjes met zondagschilders.

In de heuvels domineren discreet gelegen buitenhuizen. Alleen het passeren van een enkele helikopter, op weg naar een van de grote schepen of een internationale luchthaven, veroorzaakt wat overlast. Hoorbaar is verder alleen het gepraat van personeel dat de vele zwembaden en oleanderhagen verzorgt.

‘Villa Skyros?’, zegt een zwaar transpirerende tuinman die bij een van de toegangspoorten dennennaalden bijeenveegt. ‘Van die vrouw met die chiens méchants en die grand mec, die grote kerel? Die Hollanders?’ Hij gebaart naar beneden, iets terug richting dorp. Een Range Rover passeert. Dan een open Citroën Mehari en een Maserati. De zon nadert zijn hoogste punt.

Een houtwal en een hoge houten poort schermen Villa Skyros hermetisch af van de exclusieve Chemin du Pinet. Grote bewakingscamera’s op de hoeken van het huis moeten indringers op afstand houden. Het huis is er een van een wat non-descripte Romaans-achtige architectuur, zoals de laatste decennia veel is gebruikt in Frankrijk, met rode gebakken dakpannen boven witgepleisterde muren. Het houtwerk is geschilderd in een zacht mintgroen.

De Franse justitie weet van niets, maar deze villa is misdaadbuit. Op de Nederlandse dagvaarding van Willem Holleeder en diens veronderstelde criminele organisatie staat voor circa twintig miljoen miljoen aan afgeperst geld. En een villa in Saint Tropez. Ook die is volgens justitie onvrijwillig afgestaan, onder dreiging met geweld.

De Amsterdamse vastgoedhandelaar John Wijsmuller kocht Villa Skyros midden jaren negentig voor zo’n 600 duizend euro. Het geld daarvoor kwam uit de moeder-BV van Wijsmuller, Xantippe, en een Liberiaanse vennootschap. Het bleek een uitstekende belegging. De laatste tien jaar zijn de huizenprijzen aan de Côte d’Azur hard omhoog geschoten. De geschatte waarde, blijkens correspondentie over het huis, ligt tegenwoordig boven de twee miljoen euro.

Wijsmuller, alias Tarzan naar de gelijknamige Amerikaanse acteur, staat in de Amsterdamse vastgoedwereld bekend als een gezellige, wat zachtmoedige man. ‘Hij heeft het karakter van een gastheer’, zegt een bekende van hem met een verwijzing naar het horecaverleden van Wijsmuller. Hij runde een biefstukrestaurant en een nachtclub, maar in mindere tijden ook even een Febo. Het echte geld maakte hij in het onroerend goed, met onder meer projecten in de Leidsebuurt, zoals het ombouwen van een verwaarloosde rij huizen in een appartementencomplex.

Helemaal onbezoedeld is de reputatie van Wijsmuller niet. Als in 1997 de deur van zijn kantoor aan de Amsterdamse Stadionweg door de politie wordt ingetrapt – hij wordt verdacht van betrokkenheid bij hasjhandel – nemen zijn toenmalige zakenpartners de benen. Het zijn Jan-Dirk Paarlberg, Klaas Hummel en Willem Endstra, met wie hij de vennootschap onder firma Bosch en Duin heeft opgezet. Gevieren hebben ze met zo’n twintig miljoen euro geleend geld grote appartementengebouwen opgekocht in onder meer Amsterdam-Zuid. Het doel is die appartementen langzaam aan, met heel veel winst te verkopen, steeds als er weer een huurder vertrekt.

‘John was eigenlijk te klein voor die jongens’, zegt een collega. ‘Hij mocht meedoen als hij de hele ellende van de administratie op zich nam.’ Wijsmuller wordt uitgekocht, maar blijft actief in het onroerend goed. Tot een veroordeling wegens hasjhandel komt het niet, evenmin als voor een tweede verdenking, de handel in valse merkkleding. Dat heeft Willem Endstra, zijn voormalige zakenpartner, er overigens niet van weerhouden justitie te vertellen dat hij door Wijsmuller is benaderd om op te treden als financier van grote drugstransporten.

Wijsmuller kent dan ook Henk S. al, die net als hij de politie al eens achter zich aanhad op verdenking van drugshandel. Villa Skyros is op de een of andere manier een gezamenlijk project van de twee, maar zelfs kantoormedewerkers van Wijsmuller weten niet precies hoe het zit. Mogelijk is de villa van hen beiden en heeft S. er crimineel geld ingestoken. Mogelijk is het huis van Wijsmuller alleen, maar dat lijkt weer niet te rijmen met de onregelmatige huurbetalingen. En waarom kreeg de vrouw van Henk S. vorig jaar een lening van 100 duizend euro van Wijsmuller?

Feit is wel dat het huis wordt gebruikt door S. en zijn echtgenote, die er permanent woont. Het eigendom zit opgeborgen in een Franse vennootschap die weer toebehoort aan een Nederlandse BV van Wijsmuller. Dat is ook de Turkse Amsterdammer Senol T. opgevallen, een veronderstelde bodyguard van Holleeder die in veel foute Amsterdamse handeltjes zit en ook wel eens zaken deed met Wijsmuller.

Rond 2000 krijgt de ‘vriendschap’ tussen Wijsmuller en Senol T. een grimmig karakter. Al dan niet in opdracht van Holleeder zou T., een gevreesd man, Wijsmuller zijn gaan afpersen. Dat gaat niet om kleine bedragen; vijf miljoen euro of meer. Getuigen zien Senol T. en Holleeder op 10 september 2001 het kantoor van Wijsmuller binnengaan. Die zou daar vervolgens zijn mishandeld en bedreigd met een vuurwapen. Wijsmuller blijkt leningen te verstrekken aan bedrijven van T. die nooit werden afgelost en – tot verbijstering van zijn medewerkers – als verlies in de boeken worden weggeschreven. Zij zijn even verbaasd over beleggingen van hun baas in vage projecten in Spanje, die al snel als verlies moeten worden genoteerd. De inleg zou in Spanje contant zijn gemaakt en in Nederland zijn uitgekeerd aan Senol T.

Een doodsbange Wijsmuller vertelt Willem Endstra over de afpersing. Endstra tegen justitie: ‘Nou, op een gegeven moment kon Wijsmuller dus niet meer betalen. Toen moest ie dus dat pand (Villa Skyros, red.) weggeven, die BV weet je wel, dat pand is veel meer waard. En toen werd ie zo bedreigd. (...) Op een gegeven moment ging John in het park op de grond liggen. Ja, in het grind, in de troep in zijn pak. Ging ie keihard janken en aan zijn been hangen. Hij zegt (Endstra doet alsof hij huilt): ‘Alsjeblieft, ik smeek het je, ik smeek het je!’

Vanaf de liquidatie van Willem Endstra is duidelijk dat justitie bezig is met een grootschalig onderzoek naar afpersingspraktijken in het vastgoed. In mei 2005 zegt een veronderstelde handlanger van Senol T. in een afgeluisterd telefoongesprek dat van Holleeder geen contact meer mag worden opgenomen met ‘Tarzan’. ‘Justitie is bezig bewijslast te verzamelen en dan proberen ze alles te verzamelen, zegt ie. Ook niet incasseren voor hem, zegt ie. Helemaal niks doen.’

Wijsmuller ontkende afgelopen mei nadrukkelijk dat hij ooit is afgeperst. ‘Ik ben nooit afgeperst door Senol T., Ozan T., Willem Holleeder of Servet Yilmaz. Nooit ben ik door hen bedreigd en nooit is door hen fysiek geweld tegen mij gebruikt. Ik ben nooit door Senol T. in elkaar geslagen of geschopt. Ik kan mij niet herinneren dat ik ooit bij hen een vuurwapen heb gezien.

‘Ik persoonlijk ken Holleeder als een aimabele vent die nooit met enige stemverheffing tegen mij heeft gesproken. Er is ook geen enkele reden waarom ik angst zou moeten hebben voor Holleeder. We hebben in het Amsterdamse café Lexington weleens gezellig staan praten. Meer kan ik er niet over zeggen.’

Wijsmuller heeft een andere verklaring voor een van de keren dat hij met gehavend gezicht bij zijn eigen onderneming verscheen. Hij had problemen met Henk S., die hem bij zijn huis in Aerdenhout in elkaar had geslagen. De BV die eigenaar is van Skyros is door hem alleen op naam van een ander gezet om hem tegen de inhalige handen van Henk S. te beschermen.

Zeker is dat over de villa al eerder een probleem bestond. Vanaf 2001 onderneemt Wijsmuller, en later een kompaan van Senol T., pogingen om de gebruikers van Skyros op straat te zetten. Daarbij wordt onder meer Evert Hingst ingezet, de witwas-advocaat die oktober jongstleden werd doodgeschoten in Amsterdam. Op 11 april 2002 wordt de BV waarin de villa zit voor een symbolisch bedrag op naam gezet van Ozan T., een veronderstelde handlanger van Senol T. In 2004 schrijft Hingst dat de villa inmiddels 2,2 miljoen euro waard is.

In februari van dit jaar neemt Wijsmuller contact op met Bram Moszkowicz; hij wil onder ede verklaren dat hij níet door diens cliënt Holleeder is afgeperst. Eerder heeft hij Senol T. zelf al verteld dat hij is benaderd door een officier van justitie die vragen heeft over de beweerde afpersing. Het kan zijn dat Wijsmuller inderdaad nooit is afgeperst, al doen vele grote en kleine getuigenverklaringen en transacties anders vermoeden. Of de afpersing is zó geslaagd dat het slachtoffer er alles aan doet om te voorkomen dat zijn afpersers, Senol T. en Willem Holleeder, ooit zullen worden veroordeeld.

In maart van dit jaar had Villa Skyros ontruimd moeten zijn, zo was advocaat Hingst voor zijn gewelddadige dood overeengekomen met de gebruikers. De postbode van Saint Tropez, gezeten in een van de karakteristieke gele Renaults van de Franse posterijen, kan de namen van de oude gebruikers, Henk S. en zijn echtgenote, echter nog altijd moeiteloos uitspreken.