Palmen die alles en iedereen overleven
Niets stond nog overeind in een dorp in de Iraanse woestijn, behalve een rij palmbomen. Ze inspireerden fotograaf Sybren Vanoverberghe tot zijn serie ‘Conference of the birds’.
Palmbomen zijn net mensen, kun je beweren, of wellicht adequater: mensen zijn net palmbomen. Ze kunnen knakken of onder hun eigen last bezwijken. Evengoed kunnen ze weerbarstig zijn en standhouden op plekken waar bijna al het andere leven is verdwenen.
De Belgische fotograaf en kunstenaar Sybren Vanoverberghe (1996) reisde door de Iraanse woestijn toen hij tussen Kerman en Bam een rij palmbomen aantrof die hem fascineerde en hem van een afstand deed denken aan de overblijfselen van een huis. In de schroeiende hitte stuitte hij vervolgens op de overblijfselen van een volledig afgebrand dorp.
Conference of the birds doopte Vanoverberghe een monochrome fotoserie waarin hij een door iedereen behalve palmen verlaten plek vanuit praktisch elke mogelijke hoek vastlegde. Wie wil, kan in de beelden zowel een fotografische studie van hitte, een contemplatie over eindigheid als een dystopisch toekomstvisioen zien. Immers: wie zich een voorstelling maakt van een aarde die blijft opwarmen, ziet palmen buigen, uitdrogen en knakken.
De titel Conference of the birds ontleende Vanoverberghe aan een verhalend vers van de Perzische dichter Abu Hamid bin Ibrahim Abu Bakr uit het jaar 1177. Daarin gaat een groep vogels op zoek naar een Simorgh oftewel een Soeverein die tegen alles en iedereen bestand is. Gedurende een tocht vol ontberingen over de Zeven Valleien bezwijkt de ene vogel na de andere. Slechts dertig halen de eindbestemming.
Daar aangekomen beseffen de overlevenden dat zij zelf de weerbarstige Soeverein zijn. Vanoverberghe: ‘De palmen op de foto’s worden op dezelfde wijze op de proef gesteld, maar de meeste staan nog steeds overeind. Zij gedragen zich als individuen, ieder met zijn eigen karakter en vorm. Plaatsen kunnen worden verlaten of hun functie verliezen, maar er zijn altijd entiteiten die niet compleet verdwijnen. Voor mij lijken de palmen op een familie, zoals de groep vogels in het verhaal.’