NIEUWS WORLD TRADE ORGANIZATION
163 tegen 1: VS saboteren benoeming Afrikaanse topvrouw tot voorzitter door Trump gehekelde WTO
De Nigeriaanse econoom Ngozi Okonjo-Iweala staat op het punt de eerste vrouwelijke en de eerste zwarte leider te worden in het 25-jarige bestaan van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De door vrijwel alle 164 leden van de WTO gesteunde voordracht werd woensdag echter op de valreep getorpedeerd door de Verenigde Staten.
Onduidelijk is of de Verenigde Staten hiermee gewoon de WTO willen dwarsbomen, een club die staat voor ongeveer alles waar de Amerikaanse president Trump als protectionist tegen is, of dat er gegronde inhoudelijke bezwaren zijn. Trump heeft de WTO bij herhaling een ‘vreselijk instituut’ genoemd, dat bovendien te veel op de hand van China is naar zijn zin. Zes dagen voor de verkiezingen zet Trump de handelsorganisatie nu enorm voor het blok. Als Joe Biden de verkiezingen wint, zullen de VS immers mogelijk hun tegenstem intrekken.
De benoeming van de 66-jarige Okonjo-Iweala zou op 9 november moeten zijn beklonken, maar het is de vraag wat er gebeurt nu een van de WTO-leden tegen stemt. De benoeming van de voorzitter van de WTO gebeurt normaliter op basis van consensus van alle 164 leden. Vrijwel alle WTO-leden, waaronder ook de landen van de Europese Unie, hebben zich al uitgesproken voor de benoeming van de voormalige Nigeriaanse minister van Financiën. Okonjo-Iweala won het in de vier maanden durende selectieprocedure uiteindelijk van de Zuid-Koreaanse minister van Handel Yoo Myung-hee.
Vaccins toegankelijk maken
Okonjo-Iweala was twee keer eerder in de race voor het presidentschap van de Wereldbank en staat bekend als een zeer bekwame en integere politicus, netwerker en econoom. Op dit moment is ze voorzitter van GAVI, het internationale samenwerkingsverband dat zich inspant om vaccins toegankelijk te maken in ontwikkelingslanden. In die hoedanigheid heeft zij al gezegd dat de WTO een rol zou moeten spelen in de toegang van medicijnen en vaccins voor covid-19.
De vorige WTO-voorzitter, de Braziliaan Roberto Azevêdo, trad eind augustus af, een jaar voor het einde van zijn termijn. Ook D66-minister Sigrid Kaag was gepolst voor de baan, maar die liet dit voorjaar al weten niet geïnteresseerd te zijn. Voor de nieuwe voorzitter zal het een grote opgave worden om de doelen van de handelsorganisatie na te streven nu landen zich vanwege de coronacrisis steeds protectionistischer opstellen.
De WTO heeft altijd al een moeizaam bestaansrecht gehad vanwege de vrijwel onmogelijke opgave ieders handelsbelangen te behartigen. In 2016 kreeg het de fatale slag toebedeeld toen de Verenigde Staten de benoeming van een rechter in de geschillencommissie blokkeerde uit onvrede over diens China-visie. Sindsdien weigert de VS nieuwe leden te benoemen voor de geschillencommissie, waardoor de organisatie feitelijk ‘vleugellam’ is.